NIEUWS 11
Dertig jaar na de
ontploffing van
kernreactor 4
woont niemand
meer in het
gebied rond
Tsjernobyl. De
geschiedenis is
verstild. „We
woonden er
prachtig."
Rebellen
dumpen hoofd
Alle peuters
naar opvang
Cruijff-tram rijdt
in Amsterdam
JOHAN CRUIJFF
3&ea*-
Pripjat was tot dertig jaar gele
den een van de prettigste ste
den van de voormalige Sov
jet-Unie. De meesten van de
50.000 inwoners werkten in
de kernreactor van Tsjernobyl
en hadden daardoor een
streepje voor: Pripjat had mooie, ruime
flats, overdadig groen en de winkels wer
den er beter bevoorraad dan elders.
Nu staat de stad al drie decennia leeg en
struin je door de ruïnes van wat ooit een
theater, een bioscoop of een hotel was. In
de supermarkt liggen de verroeste koelbak
ken op hun kant. Boven de puinhoop op de
grond zweven nog de productbordjes: kaas,
vruchtensap, snoep, vlees, bier.
Door het met groen overwoekerde steen
en het asfalt van de straten heen zijn bo
men opgeschoten. Langs de wegen staan
nog reclamezuilen met communistische
vlugschriften, geschilderde soldatengezich
ten en een portret van Lenin. De geschiede
nis is hier ruw afgekapt en nooit meer
voortgezet.
„We woonden er prachtig", herinnert
Tatjana Tsiboelskaja (63) zich, die ruim een
etmaal na de ramp uit Pripjat werd geëvacu
eerd. Om er slechts één keer terug te keren.
„In oktober 1986 zijn we nog wat spullen
gaan halen, maar veel van de meubels wa
ren toen al gestolen. Ik ben er daarna nooit
meer geweest. Het was te pijnlijk."
Op zich zou ze er wel heen kunnen. Het
stralingsniveau in de zogeheten 'vervreem
dingszone', het rond de reactor verboden
verklaarde gebied van dertig kilometer, is
nu relatief veilig. Dat zegt ook hoogleraar
Dmitri Bazyka, directeur van het Nationale
Onderzoekscentrum voor Stralingsmedica
tie in Kiev. „De natuur in het gebied heeft
zich hersteld, het stralingsniveau is ge
daald, in die zin is alles wel weer goed geko
men", vertelt Bazyka.
Maar er is ook een keerzijde. Volgens Ba
zyka is het sterftecijfer in het rampgebied
nog altijd twee keer hoger dan in de rest
van Oekraïne. „En waren er het jaar na de
catastrofe in Oekraïne, Wit-Rusland en
Rusland 6.000 ziektegevallen die zijn terug
te voeren op de straling, nu zijn dat er al-
leen al in Oekraïne 11.000."
Inmiddels telt Oekraïne zo'n 118.000
Tsjernobyl-invaliden, maar dat getal is ver
troebeld volgens Serhii Mirnyi, een van de
mensen die in de eerste weken hielpen bij
het bestrijden van de ramp. „Oekraïne is
arm en mensen verdienen weinig. Dus is
het voor velen aantrekkelijk een gehandi
captenuitkering te krijgen. Dokters doen er
aan mee, want de keuringen leveren smeer
geld op. En zo komen er veel meer invali
den in de statistieken terecht dan nodig."
Mirnyi, van huis uit natuurkundig che
micus en goed op de hoogte van kernstra
ling, schreef in 2001 een semiwetenschappe-
lijk boek over zijn bevindingen in Tsjer
nobyl. Zijn prikkelende aanname luidt: er
zijn veel minder mensen ziek geworden
door de straling dan tot dusverre veronder
steld. „Omwonenden hebben erger geleden
onder de desinformatie en de stress dan on
der de gevolgen van de explosie zelf."
De rampreactor is nog altijd herkenbaar
aan zijn gestreepte koeltoren en de beton
nen 'blokkendoos' die eromheen is gelegd
ter afscherming. Driehonderd meter ervoor
werkt het internationale consortium Novar-
ka aan de nieuwe, metalen overkapping. De
bouw van de 30.000 ton wegende rond
boog is begonnen in 2010 en zou komende
herfst moeten worden afgerond.
Maar waarschijnlijk wordt het pas vol
gend jaar eer het Nederlandse transportbe
drijf Mammoet de reusachtige constructie
over de ontplofte reactor heen kan trekken.
Volgens bouwcoördinator Pjotr Britan is
dat geen slechte prestatie. „Bij dit soort gi
gantische projecten heb je altijd uitloop
door te volgen procedures en door het kli
maat. Bovendien werk je hier niet op scho
ne grond. Je moet altijd voorzichtig zijn",
verklaart Britan de vertraging. De bescher
mingsconstructie kost zo'n 1,7 miljard euro,
waarvan 500 miljoen wordt opgebracht
door de Europese Unie en de rest door een
kleine vijftig donorlanden.
Om aan te tonen dat het grootste gevaar
in Tsjernobyl wel is geweken, toont de gids
aan het eind van de dag de geigerteller.
„Zo'n 0,02 millisievert per uur. Dat is onge
veer zoveel straling als een uurtje vliegen."
Twee mannen op een motorfiets
hebben gisteren in het centrum
van Jolo op het gelijknamige Fili-
pijnse eiland een plastic zak ge
dumpt met daarin een hoofd. De
islamistische groep Abu Sayyaf
had gedreigd een zijn vier gijze
laars te onthoofden wanneer gis
termiddag geen losgeld van 300
miljoen peso (5,6 miljoen euro)
voor elk van hen was betaald.
Het hoofd zou zijn van John Rids-
del (68), een van twee gegijzelde
Canadezen. De groep houdt ook
nog een Noor en een Filipijnse
vrouw vast. Ze werden op 21 sep
tember ontvoerd. Abu Sayyaf is
een met al-Qaeda verbonden
groep, bekend om zijn wreedheid.
Alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar
kunnen voortaan naar de kinder
opvang of peuterspeelzaal. De kin
deren die nu niet gaan en waarvan
de ouders geen kindertoeslag krij
gen, krijgen een plek aangeboden
die wordt betaald door de gemeen
te. Het gaat om twee dagdelen ge
middeld per week. Tot nu toe was
er niet voor alle peuters een plek
of moesten de ouders hier zelf
voor betalen. Gemeenten krijgen
60 miljoen euro om de peuters die
nu niet gaan opvang te bieden. Mi
nister Lodewijk Asscher van Socia
le Zaken en Werkgelegenheid en
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten hebben dit afgespro
ken.
1947 - 2016
In Amsterdam rijdt vanaf gisteren
om 14.14 uur de Johan
Cruijff-tram. De speciaal ontwor
pen tram rijdt de komende weken
op verschillende lijnen door de
hoofdstad. Gisteren zou Johan
Cruijff 69 jaar zijn geworden.
Nadat een trambestuurder annex
Cruijff-fan met het idee was geko
men, werkte het vervoerbedrijf
GVB het verder uit. Oud-voetbal
ler en vriend van Cruijff Sjaak
Swart nam de tram, lijn 14, in ge
bruik, op de Middenweg, vlakbij
het geboortehuis van de in maart
overleden legende. „Het GVB ver
bindt Amsterdam, Cruijff verbond
mensen over de hele wereld", al
dus Tom Middelkoop van de GVB.
In 1986 zijn we nog
wat spullen gaan
halen, maar veel was
al gestolen'
'Omwonenden leden
meer onder de
desinformatie dan
onder de ramp'
DINSDAG 26 APRIL 2016
tikt alleen de
--*•
-f r. O»
door Joost Bosman
MANILLA
DEN HAAG
Amsterdam heeft vanaf nu een Cruijfftram: lijn 14. foto Remko de Waal/EPA
AMSTERDAM
Tsiboelskaja
OEKRAÏNE
ROEM. MÖLD,
WIT-RUSLAND
Centrale
Tsjernobyl Klev
Verboden
30 km-
Serhii Mirnyi
