Rabarber, rabarber en
wat je ermee bereikt
U en uw LIJNEN
ZEELAND 13
Op 't erf
hinezen hebben nooit
last van constipatie",
vertrouwde m'n tolk
mij toe in de beginja
ren '8o van de vorige eeuw. Ik
was op reis door het grote China,
op zoek naar nieuwe agrarische
producten, vooral ten behoeve
van de Nederlandse bloemente-
lers. Die uitspraak deed hij er
gens in Zuid China op een ri
vier- de Li bij Guilin - temidden
van een beroemd karstgebergte.
Aanleiding was een groep wester
se toeristen in onze buurt, die
luid klaagden over stoelgangpro
blemen. Dat doen velerlei toeris
ten op reis in vreemde landen
erg graag is mijn ervaring. Alsof
er dan niets anders is om over te
praten. Maar goed, de uitspraak
van de tolk was toch te interes
sant om te negeren. Op mijn
vraag 'waarom niet?' toonde hij
mij een doosje met poeder en
zei: „Dit is de gemalen wortel
van de rabarberplant. Neem een
theelepel van dit spul bij dreigen
de verstopping, meng het poeder
met een zoet drankje, en neem
het in. Beter middel tegen consti
patie bestaat niet, wij gebruiken
het al sinds mensenheugenis. Jul
lie westerlingen hebben ooit
zo'n 400 jaar geleden de rabar
berplant meegenomen naar Euro
pa maar jullie eten de stelen al
leen. Dat is dom, want de genees
kracht zit ondergronds." „Dat
mag misschien waar zijn, maar
die stelen zijn - mits goed klaar
gemaakt - ook erg lekker", bracht
ik ertegenin, „en jullie hebben
dat tot nu toe nooit gedaan." On-
'Jullie eten alleen de
stelen. Dat is dom,
want de geneeskracht
zit ondergronds'
ze V.O.C. mensen brachten in
derdaad de rabarber naar Europa
(en Zuid Afrika, waar ze sinds
die tijd fanatieke rabarber-eters
zijn). Oorspronkelijk werden al
leen de wortels medicinaal ge
bruikt, maar al gauw ontdekte
men in Engeland dat de steel
goed eetbaar was. De wortels
werden vergeten; we hadden ge
noeg andere purgerende middel
tjes. In de officiële naam van ra
barber (rheum rabarb) klinkt de
laxerende werking nog wel door.
In een prachtig uitgegeven boek
uit 1600 van meneer Castelvetro,
een Italiaan die in Engeland leef
de, worden vele groenten uit die
dagen beschreven. Waaronder de
rabarber waarvan de wortels
toen nog alleen als obstipa-
tie-medicijn gebruikt werd. „De
werking van dit rabarberpoeder
is formidabel - nooit zoiets be
leefd. Zelfs na obstipatie van to
'De werking van dit
rabarberpoeder is
formidabel - nooit
zoiets beleefd'
dagen werkt het snel en onge
kend", aldus Castelvetro. Het zal
wel, denk ik dan, maar geef mij
maar een gewoon schaaltje met
rabarbermoes, liefst op z'n Zuid
Afrikaans aangemaakt met witte
wijn, sinaasappel en amandels
nippers. Al meer dan een eeuw
is rabarber ook een typische boe-
renplant die je in heel Nederland
tegenkomt. Meestal staat de
plant op een laag plekje op het
erf; in Zeeland bij voorkeur vroe
ger in de buurt van de 'têêltuun'
waar de melkemmers geschuurd
werden, waarna ook het straatje
geboend werd. Het weglopende
water zocht z'n weg naar bene
den, en op die plek, vlakbij de
dulve (sloot) stond de rabarber
te gedijen. Een soortgelijk plekje
hebben wij voor onze rabarber
in onze huidige tuin gecreëerd.
Het woord 'rabarber' is ook
speciaal. Vroeger moest je, als je
meespeelde in een toneelstuk,
soms met een aantal mensen in
een hoek van het toneel het toe
gestroomde 'volk' spelen. Terzij
de van de hoofdrolspelers stond
je dan zogenaamd te praten en te
mompelen of soms te morren.
Dan moest iedereen van dat
'volk' steeds maar snel achter el
kaar 'rabarber, rabarber' zeggen.
En waarachtig, op afstand klonk
die groentenaam dan net als een
groot gemompel of gemor (al
naar gelang de wijze van uitspre
ken) van een meute toegestroom
de mensen op een plein in stad
of dorp. Wat je met rabarber al
niet kunt bereiken!
Het Zeeuwse land wordt in deze tijd één groot lijnenspel. U ziet het op
deze pagina. Met mooi werk van de aardappelplanters. Er zijn ook spo
ren in het zand en een vrolijk luchtgevecht. De eend is verdwaald.
We hopen dat u volgende week donderdag 28 april uw lentekleuren
met ons wilt delen. Ziet u het deze dagen ook gebeuren: het grijze win-
terkleed wordt vervangen door een heel palet aan frisse kleuren. Uiter
aard in de natuur, met vers groen en weelderige bloesem. Maar ook het
strand krijgt kleur door de strandhuisjes, de terrassen door parasols.
Mail foto's van U en Uw KLEUR naar buiten@pzc.nl of plaats ze op
www.pzc.nl/foto. Graag met vermelding van naam, woonplaats en een
korte toelichting.
DONDERDAG 21 APRIL 2016
Rabarber, afkomstig uit China, is al heel lang een gewaardeerde groente
in Nederland. De wortels met medicinale werking worden in Europa nooit
meer gebruikt.
door Gerard Smallegange
Chinese tolk
Castelvetto schrijver 17e eeuw
Lijnen op het Strand, foto Leo Becks, Zoutelande
'Lijnen, prachtig met
die oude schuur.'
foto Jo Dingemanse,
nabij Kwadendamme
Het (lijnen)spel is gespeeld.... foto Martine, Renesse
'Luchtge
vecht'. foto Els
Zweistra,
Terneuzen
Tussen Baarland en Oudelande: Ducks in a row.
foto Marianne Huisman
'Aardappe
len, als ze
groot zijn:
rechtdoor zo
naar de frietfa-
briek van Mc
Cain!'
foto Addy
Krijger,
Lewedorp
Met de trekker lijnen trekken op het land.
foto Marian Geerse, Koudekerke
