mm
Nederlanders heeft moeite met taal
1 op de 7
Eden
Soestdijk
Het landgoed moet
een grote
botanische tuin
worden en het
paleis een ruimte
voor
tentoonstellingen
en ontmoetingen.
10 NIEUWS
Twaalf jaar na de dood van de bewoners
staat Paleis Soestdijk te verpieteren. De
Kamer praat vandaag over voorstellen om
het pand nieuw leven in te blazen.
Hij rijdt er voor
om, op weg van
zijn schoonmoe
der in Utrecht
naar huis in Flevo
land. Vincent
Huisman (65) heeft verderop een
halve liter tomatensoep in een be
ker gekocht die hij hier, op de par
keerplaats tegenover Paleis Soest
dijk, wil opslurpen. Straks, want
nu is de soep nog gloeiend heet.
Zittend in zijn lichtblauwe Mit
subishi Colt dwalen flarden jeugd
herinneringen door zijn hoofd.
Het autoraampje half naar bene
den en maar turen, tussen het ver
keer door dat over de drukke Am
sterdamsestraatweg raast, naar het
gebouw dat zoveel vaderlandse ge
schiedenis herbergt. Als je in één
gebouw met de muren een babbel
zou willen maken, dan toch voor
al hier.
Huisman zegt: „Iets trekt me
hier telkens naartoe, als een mag
neet. Ik vermoed het respect dat
ik nog altijd voor Juliana voel. Een
vrouw van fatsoen, die boven alle
roeptoeterende partijen stond.
Willem-Alexander doet dat ook
hoor, op zijn manier. Maar zijn
grootmoeder vond ik echt een fan
tastische vorstin. En dit paleis
roept zoveel herinneringen op. De
défilés op Koninginnedag, wande
lingen die ik hier met familie
maakte."
'Soestdijk' is straks geen paleis
meer. Kamerleden praten vandaag
met minister Stef Blok (Wonen)
over vier plannen die in de run
ning zijn voor de toekomstige be
stemming. (zie kader). Het rijk
wil af van de onderhoudskosten
van het paleis. Renovatie zou too
miljoen euro bedragen.
Wat het resultaat ook wordt,
over een paar jaar hebben gebouw
en landgoed een niet-koninklijke
bestemming. Vanaf hun huwelijk
in 1937 tot hun dood in 2004 be
woonden toenmalig koningin
Juliana en prins Bernhard het pa
leis, waarvan het oudste gedeelte
in de 17e eeuw werd gebouwd.
Eerst gingen de paleisdeuren een
paar jaar open voor publiek, daar
na brak de financiële crisis uit.
Geen goed moment om een te
koop-bord in de tuin te planten.
De marechaussees hebben hun
wachthuisjes bij de hekken jaren
geleden al verlaten. Verderop, ver
scholen in de bossen, ligt nog wel
een kazerne: uitvalsbasis voor de
vrouwen en mannen die de wacht
houden bij Drakensteyn - het kas
teel van prinses Beatrix dat aan de
andere kant van het bos, in het pit
toreske Lage Vuursche ligt. Som-
'Evenementen moeten
iets koninklijks hebben.
Soestdijk moet geen
pretprark worden'
mige medewerkers van de voorma
lige koningin bewonen nu de
diensthuizen tegenover Soestdijk,
net als enkele gepensioneerde pa
leismedewerkers.
De bewaking is in handen van
een particulier beveiligingsbedijf,
vertelt Dennis van Essen (40), ko
ninklijk hovenier op het land
goed. Hij steekt met zijn fiets de
Amsterdamsestraatweg over; van
het werk in de paleistuin naar de
lunchpauze in zijn ouderlijk huis,
één van de dienstwoningen op
Soestdijk. De koninklijke hark en
Het kabinet gaat uit van 'slechts'
1,3 miljoen mensen. Het verschil
in aantallen is te verklaren omdat
in de getallen van de regering
65-plussers en mensen die moeite
hebben met cijfers niet worden
meegeteld. Ten onrechte, vindt de
Rekenkamer. Minister Jet Busse-
maker van Onderwijs, binnen het
kabinet hoofdverantwoordelijk
voor het terugdringen van laagge
letterdheid, stelt dat zij de defini
tie van de OESO (Organisatie
voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling) hanteert.
Het probleem van laaggeletterd
heid wordt de komende tijd al
leen maar groter: door de asiel
stroom komen meer nieuwko
mers Nederland binnen en de ver
grijzing neemt toe. Ouderen die
minder met taal bezig zijn, verle
ren soms lezen en schrijven.
Taalproblemen zullen ook ur
genter worden nu de regering
meer vraagt van burgers. Ze moe
ten zelf internetbankieren, een
kaartje voor de trein kopen bij een
automaat, de belastingaangifte in
vullen en informatie opzoeken op
de websites van gemeenten of be
drijven. Dat gaat niet als je niet
goed kunt lezen en schrijven.
Voor de huidige aanpak is dit
jaar 74 miljoen euro wordt uitge
trokken. Volstrekt onduidelijk is
of die aanpak wel afdoende is. De
Rekenkamer meent van niet, om
it*
De Algemene Rekenkamer
constateert dat de problemen
veel zij'n groter dan gedacht.
De minister telt 65-plussers
ten onrechte niet mee
dat de groep in werkelijkheid veel
groter is. Bovendien werden tot
2015 helemaal geen doelen gesteld
en nu zijn de doelen bescheiden,
oordeelt de Rekenkamer: 45.000
volwassenen moeten tot 2018 een
cursus beginnen en hun taalvaar
digheid verbeteren. Voor die cur
sussen zijn inmiddels in acht van
de dertien regio's wachtlijsten
waar eind vorig jaar 'enkele hon
derden' mensen op stonden.
De Stichting Lezen Schrij
ven, die subsidie van het ministe
rie van Onderwijs ontvangt om
laaggeletterdheid tegen te gaan,
kondigt aan een 'taaioffensief te
starten. Samen met gemeenten,
werkgevers, vakbonden, MBO-
Raad en bibliotheken pleiten zij
ervoor om ieder jaar 100.000 men
sen te scholen. Ook willen zij dat
er meer geld wordt uitgetrokken:
250 miljoen euro. Volgens Lezen
Schrijven kosten laaggeletter-
den de samenleving 550 miljoen
euro per jaar, omdat ze vaker een
uitkering hebben en hun gezond
heid slechter is.
Bussemaker vindt dat er naast
taal meer aandacht besteed moet
worden aan Tekenvaardigheid.
Ook wil zij digitale vaardigheden
verbeteren, maar daarbij stuit zij
op een probleem. De bewinds
vrouw mag volgens de wet geen
geld uitgeven aan computercursus
sen, signaleert de Rekenkamer.
Eerder gaf Bussemaker aan dat
zij niet méér mensen zou berei
ken als ze meer geld zou hebben.
De Rekenkamer is dat niet met
haar eens en denkt dat de wacht
lijsten mede ontstaan door be
perkt budget. Bussemaker praat
met gemeenten om wachtlijsten
aan te pakken.
Bi—BBFl
schoffel gaat bij de Van Essens
over van generatie op generatie.
Zijn opa was vroeger de persoon
lijke tuinman van Juliana en Bern
hard, daarna zijn vader en nu gaat
hij over alles wat groeit en bloeit
op het royale landgoed. Dat is heel
wat, op dit moment: „Dit is een
echte voorjaarstuin. Volgende
maand is hij op z'n mooist."
Bernhard liet zich zelden tot
nooit zien in de tuin, Juliana tui
nierde in haar goede jaren graag
en vaak mee met Van Essen en
zijn (groot)vader. Hij knikt naar
de overkant van de weg, naar de
voorkant van het paleis. „Zo noe
men u en ik dat. Voor de koningin
en prins gold dit juist als achter
kant. Met de voorkant bedoelden
zij de andere zijde."
Daar staan de grote vaantjes
boom en de steenbeuk. Watertan
dend vertelt Van Essen over zijn
bijzondere werkterrein. Hoe lang
mag hij daar nog knippen, maaien
en snoeien? „Ik heb geen flauw
idee. Het proces van de herbestem
ming duurt nu al zo lang, ik voel
me allesbehalve opgejaagd."
Volgens Frank Wassenaar van
het Rijksvastgoedbedrijf kost het
onderhoud van 'Soestdijk' jaar
lijks 'zo'n 2 a 3 miljoen euro'. Om
een deel van de kosten terug te
verdienen zijn betalende bezoe
kers elk weekeinde welkom en
worden activiteiten georganiseerd
in en om het paleis. Een hardloop
wedstrijd door de tuin, een jazz
festival met Hemelvaart en in juli
popconcerten van Blof, Damien
Rice en de Counting Crows onder
de noemer Royal Park.
In zijn auto verzucht Vincent
Huisman: „Ik vind zulke evene
menten niet bij een paleis passen.
Soestdijk moet iets koninklijks
hebben, geen pretpark worden.
Een museum, een nationaal cen
trum; prima. Maar wedstrijden en
popconcerten? Alsjeblieft niet."
Hovenier Van Essen is er ook
niet gelukkig mee: „Je wilt niet
weten hoe het gras eruit ziet na
zo'n evenement." Hij fietst verder,
naar z'n boterhammen. Even ver
derop blaast Huisman nog eens
over zijn soep. Bijna afgekoeld.
Een paleis vol
herinneringen
■"-i
door Jeroen Schmale
Vincent Huisman passant
door Hanneke Keultjes
DEN HAAG. In ons land hebben veel
meer mensen dan gedacht moeite
met lezen, schrijven en ook reke
nen. Het gaat om 2,5 miljoen vol
wassenen met taalproblemen, con
cludeert de Algemene Rekenkamer
in een snoeihard rapport over de
aanpak van laaggeletterdheid.
