Samen giechelen voor
onderlinge verbinding
6 I HART&
VRAAG HEI DE
DESKUNDIGE
9
Renske Keizer (32, moeder van drie kinderen),
wordt komende week officieel de allereerste
hoogleraar vaderschap ter wereld. 'Mijn
interesse in het vaderschap is zeker ook gewekt
door mijn persoonlijke geschiedenis.'
De emoties zijn
de baas. Het is
moeilijk bij te
sturen én het heeft
dus een functie
Elke week beantwoordt een
deskundige lezersvragen over
gezondheid, psyche of voeding.
Vandaag; Steven de Pont over
giechelende tienermeisjes.
Het antwoord is misschien ingewikkelder dan je
zou denken. Pubers zien er vaak wel stoer en
volwassen uit en hebben ook het gevoel dat ze
al volwassen zijn (met als enig verschil tussen
hen en hun ouders is dat zij nog naar school
moeten (gaap!), nog niet mogen stemmen
(belachelijk!) en nog geen auto mogen rijden
(onredelijk!), maar de realiteit is toch anders.
Het gedrag van een puber wordt veelal be
paald door het emotionele deel van zijn of
haar hersenen en
dan met name door
de nucleus accum-
bens, het belonings
centrum van ons
brein. Dat wordt in
de puberteit door
hormonen extra ge
stimuleerd en van
daar dat pubers de
neiging hebben voor
de korte kick te gaan
en risicovol gedrag te
vertonen.
Het gaat niet alleen om
kicks, het werkt voor
pubers lonend om zich met andere pubers te
verbinden. Je zetje ouders in die periode op
de achtergrond en het wordt belangrijk wat je
leeftijdsgenoten van je vinden. Voor jongens
betekent dit dat ze zich met elkaar gaan
meten, fysiek of verbaal, om hoger in de hië
rarchie te komen. Meisjes zoeken het in de
onderlinge verbinding - dat is voor hen lo
nend - en dus giechelen ze samen.
De rem die onze hersenen op ons gedrag uitoefe
nen en die het emotionele deel van ons gedrag
in toom houdt (de neo-cortex) doet nog niet
helemaal mee bij pubers. Dat kan tot het
23ste levensjaar duren voordat die helemaal
aanstaat. Je vraag waarom meisjes giechelen
zit hem dus in hun enorme behoefte zich met
elkaar te verbinden en hun beperkte vermo
gen om op een verstandelijke wijze hun ge
drag aan te sturen. De emoties zijn de baas.
Het is moeilijk bij te sturen én het heeft dus
een functie. Het enige wat we zeker weten is
dat wanneer de neo-cortex mee gaat doen, het
giechelgedrag afneemt.
HET PANEL
TEKST ELS QUAEGEBEUR I FOTO PIM RAS
Waar staat papa? Dat is de titel van
de oratie die Renske Keizer vorige
week aan de Universiteit van Am
sterdam uitsprak ter aanvaarding
van de bijzondere leerstoel pedago
giek gericht op de rol en betekenis
van vaders. Zij wordt daarmee offi
cieel de eerste hoogleraar vader
schap ter wereld. De tijd is er rijp
voor, want ja, waar staat papa ei
genlijk? De wetenschap heeft daar,
in tegenstelling tot waar mama
staat (in Nederland vrij stevig op
een voetstuk), nog weinig naar ge
zocht.
Keizer, moeder van drie, waarvan
de oudste uit een vorige relatie, is
van plan daar verandering in te
brengen. Haar wetenschappelijke
fascinatie voor het vaderschap
begon toen ze op haar 21ste afstu
deerde als socioloog. Ze promo
veerde daarna op een onderzoek
naar de gevolgen van kinderloos
heid. De literatuur op dat terrein
ging voornamelijk over kinderloze
vrouwen, viel haar op. De achterlig
gende gedachte was dat moeder
schap bepalender is voor vrouwen
dan het vaderschap voor mannen.
Daar had Keizer zo haar twijfels
over en in haar proefschrift bewees
ze dat: kinderloosheid heeft op
mannen niet minder maar een
ander effect.
Daarna ging ze op zoek naar de be
tekenis van het wél hebben van
kinderen voor mannen. Daar doet
ze sinds 2010 sociologisch onder
zoek naar in Rotterdam. In Amster
dam zijn nu de kinderen aan de
beurt: wat kan een vader voor hen
betekenen? Wanneer is de invloed
van vaders het grootst?
Renske keizer
1995-2001
Keizer groeide op in een geschei
den gezin in Enschede. Haar ou
ders gingen uit elkaar toen ze twee
was. Ze woonde bij haar moeder,
die werkte vanaf het moment dat
Keizer naar school ging en ze
groeide op met een stiefvader. Haar
biologische vader zag ze alleen in
weekenden. „Mijn interesse in het
vaderschap is zeker ook gewekt
door mijn persoonlijke geschiede
nis," zegt ze. Haar kinderen zijn op
deze woensdagmiddag thuis in
Gouda met haar man Niels, die is
grootgebracht door een vader en
een moeder met een gelijk aandeel
in de opvoeding.
„Zo zit onze cultuur in elkaar. De
moeder wordt gezien als de pri
maire opvoeder en de vaderrol is
secundair. Tekenend is de foto die
ik je stuurde van een prikbordop-
roep op een school: 'Gezocht: over-
blijfmoeders (m/v).' En dit is geen
plaatje uit een ver verleden.
Waarom niet overblijfouders? Dat
heeft een historische context. In te
genstelling tot in veel West-Euro-
pese landen gingen Nederlandse
vrouwen niet massaal werken tij
dens de wereldoorlogen. Tijdens de
wederopbouw ontstond het idee
dat het een luxe is dat veel vrou
wen niet hoefden te werken. Wij
haalden liever arbeidskrachten uit
het buitenland om de economie
weer op te bouwen. Het idee van
moeder als hoeksteen van het gezin
houdt voor een deel nog steeds
stand in ons dagelijks leven."
„Het groeit, maar niet enorm. Ik
zou eerder zeggen: minimaal en se
lectief. De mannen die ouder
schapsverlof opnemen of parttime
werken, zijn doorgaans blank,
hoogopgeleid en werkzaam in de
weinige sectoren waar het geaccep
teerd is, zoals bij de overheid. In
Nederland ontbreekt de financiële
Steven de Pont is
psycholoog.
dinsdag 19 april 2016
GO
Het is geen wereldprobleem, maar ik word hele
maal gek van het gegiechel van mijn 12-jarige
dochter en haar vriendinnen. Zodra ze samen zijn,
zitten ze aan een stuk door te giechelen en soms
hebben ze zelfs de slappe lach. Ik ben benieuwd
waarom ze dit doen. Ook ben ik nieuwsgierig
waarom jongens dit niet doen.
44
Reageren? Mail naar hartenziel@persgroep.nl
VOEDINGS-
DESKUNIGE
Ay Lin Kho
HUISARTS
Rutger
Verhoeff
LAAT
i
vaders
HUN GANG GAAN
RELATIE
THERAPEUT
Caroline Franssen
w
10 juli 1983, Doorn
Gymnasium,
Stedelijk Lyceum
Enschede
2001-2005
Algemene sociale
wetenschappen,
Universiteit Utrecht
2005-2010
Promotieonderzoek
kinderloosheid aan
het Nederlands In
terdisciplinair Demo
grafisch Instituut,
Den Haag
2010-heden
Universitair hoofd
docent sociologie,
Erasmus Universi
teit, Rotterdam
2014-heden
Bijzonder hoogleraar
pedagogiek aan de
Universiteit van Am
sterdam. Op 15 april
sprak ze haar oratie
uit.
Keizer woont in
Gouda met haar man
en hun kinderen
(8, 4 en 2 jaar).
De papadag. Wat vindt u van die term?
Maar het aantal vaders met een rol als
mede-primaire opvoeder groeit toch
enorm de laatste jaren?
Renske
Keizer:
'Mijn werk
kan ook uit
wijzen dat
vaderschap
geen uniek
karakter
heeft.'
