I 5
Rokers minder snel aan de bak
Eerste keer seks op
steeds latere leeftijd
LEESTIPS
Een paar regels in
huis is voldoende
Pubers
Op de vraag'heb je ooit
seks gehad'antwoordde
16 procent van de
15-jarigen met'ja'
avontuurlijker ingesteld dan de
jouwe. De eerste drie jaar van mijn
leven woonde ik in Oman.
Voor die tijd woonden mijn ouders
in Nigeria voor mijn vaders werk.
Op mijn derde zijn we terug naar
Tholen verhuisd en daar gebleven."
Martine: „Jouw ouders reizen nog
de wereld over. Eerst kindertehui
zen bouwen in Mongolië, nu bou
wen ze een school in Malawi. Dat
bewonder ik."
Rick: „Zelf houden wij het dichter
bij huis. De meisjes zijn dol op
Frankrijk."
Elin: „Un, deux, trois..."
Annick: „Quatre, cinq, six, sept..."
Martine: „Dat gaat goed met jullie
Frans!"
Rick: „We hopen in de toekomst
ook verder te reizen. Onze huwe
lijksreis ging naar de Nederlandse
Antillen. Die eilanden willen we
hen graag laten zien.
Voordat de meisjes er waren, zijn
we met mijn ouders naar Dubai,
Abu Dhabi en Oman geweest. Daar
hebben we bijzondere herinnerin
gen aan."
Rick: „Wie vinden jullie strenger,
papa of mama?"
Annick: „Mama!"
Elin: „Mag ik dat zeggen? Mama."
Martine: „Ik wist wel dat jullie dat
zouden zeggen. Dat komt omdat
papa vooral op de leuke momenten
tijd met jullie doorbrengt en
ik jullie onder meer vijf dagen
per week in de ochtend naar
school breng. Dat is minder leuk,
want daar is haast bij."
Rick: „Ik vertrek vroeg naar mijn
werk, nog voor de kinderen wakker
zijn. En ik zie ze weer in de mid
dag. Dan ga ik met ze tekenen. Of
met de Barbies spelen. Ja, papa
heeft wat bijgeleerd de laatste
jaren."
Martine: „Maar echt streng ben ik
ook niet, toch?"
Rick: „Welnee. Echt straffen doen
we sowieso niet in ons gezin. En re
gels hebben we ook niet veel, op de
zandloper na. Die zetten we tijdens
het eten op tafel.
De meiden krijgen vijftien minuten
om hun bordjes leeg te eten. Dat is
nodig, want ze eten tergend lang
zaam. Of het nu boerenkool is of
friet, dat maakt geen verschil."
Martine: „En ze moeten van ons
eerst afmaken wat gedaan moet
worden, voordat ze aan de leuke
dingen mogen beginnen. Ook
daarin zijn we misschien wat
streng."
Elin: „Van mama moeten we eerst
ons speelgoed opruimen voordat
we tv mogen kijken."
Annick: „Van papa mogen we meer."
Rick: „Ik ben misschien makkelij
ker, maar al met al gaat het ons
met de meisjes goed af. Hopelijk
kunnen we dat volhouden.
We zien ze continu veranderen.
Sinds ze wat meer ontwikkeld
zijn en naar school gaan, zijn ze
aanhankelijker geworden.
We genieten enorm van alle fases
die bij het opgroeien horen.
Ze worden steeds slimmer en ont
wikkelen een eigen karakter.
Ook ten opzichte van elkaar.
We zijn benieuwd hoe het over
vijf of tien jaar is!"
liaan kans
De leeftijd stijgt voor
dat Nederlandse jonge
ren voor de eerste keer
met iemand naar bed
gaan. Ook roken, drin
ken en blowen ze min
der vaak dan vier jaar
geleden en misschien
heeft dat zelfs met el
kaar te maken.
Dat blijkt uit een inter
nationaal, vierjaarlijkse
onderzoek onder 200.000
scholieren in 42 landen,
waaronder nagenoeg alle
Europese.
Namens Nederland was
onder anderen Gonneke
Stevens van de Universiteit
Utrecht betrokken bij dit
zogenoemde HBSC-onder-
zoek Health Behaviour in
School-aged Children), dat
zich richtte op 11-, 13- en
15-jarigen.
„Op de vraag 'heb je ooit
seks gehad' antwoordde 16
procent van de 15-jarigen
met 'ja'. Alleen in Zwitser
land, Letland, Kroatië en
Armenië hebben nog min
der jongeren 'het' gedaan
op die leeftijd. Bulgarije
spant de kroon met 30
procent. Vergeleken met
2005 is in Nederland een
flinke daling zichtbaar.
Toen bedroeg het percen
tage nog 26."
„Daar vertelt dit onder
zoek niets over. Maar we
weten dat op basisscholen
en in het voortgezet onder
wijs steeds meer aandacht
wordt besteed aan seksu
ele voorlichting. Belangrijk
daarbij is dat wordt ge
sproken over het verster
ken van je weerbaarheid,
over het aangeven van je
grenzen en wensen ten
aanzien van seks. Vermoe
delijk bestaat bovendien
een samenhang met het
dalende gebruik van alco
hol. Er is daardoor meer
controle over het gedrag,
want alcoholinname kan
juist leiden tot minder
remmingen in seksueel ge
drag."
„Internationaal gezien
gaan de jongens en meisjes
hier gelijk op, net als in
bijvoorbeeld Zweden, Fin
land en Noorwegen. Maar
in sommige landen be
staan grote verschillen. In
Albanië heeft 39 procent
van de jongens seks voor
zijn 15de jaar, tegen 2 pro
cent van de meisjes. In Ar
menië is die verhouding 21
versus 1 procent; in Grie
kenland 35 versus 17 pro
cent. Dit zou in die landen
te maken kunnen hebben
met verschillen waarin
seks wordt geaccepteerd
voor meisjes."
„Braaf of beschaafd wil ik
het niet noemen, het is bo
vendien een internationale
tendens. Het is eerder zo
dat steeds meer jongeren
al op jongere leeftijd horen
over de slechte kanten van
alcohol, drugs en roken.
Bij de inname van alcohol
bijvoorbeeld heeft in ons
land echt een cultuurom
slag plaatsgevonden. Bijna
alle ouders vertellen hun
kind dat ze nog niet
mogen drinken op 11- of
13-jarige leeftijd."
Voor wie door de bomen het bos
niet meer ziet in het woud van alle
stressboeken is er nu 'Traumaspo
ren' van Bessel van der Kolk, in de
boekselectie van de week.
dinsdag 19 april 2016
I
Werkloze rokers krijgen minder
snel een baan. En als ze werk
hebben, verdienen ze minder.
Dat blijkt uit een Amerikaanse
studie die is gepubliceerd in
JAMA International Medicine.
De onderzoekers van Stanford
University volgden een jaar
lang 250 mensen zonder werk.
Hiervan rookten 131 deelnemers
en 120 niet. De gemiddelde
leeftijd was 48 jaar en de
meeste (66 procent) waren
man en blank. Een derde had
een universitaire graad. De ro
kers gebruikten gemiddeld
veertien sigaretten per dag.
Uit het rapport blijkt dat 56
procent van de niet-rokers bin
nen een jaar werk kreeg, tegen
een kwart van de rokers.
De niet-rokers hadden dus een
derde meer kans op werk.
Bovendien verdienden de niet-
rokers meer geld. Hun gemid
deld uurloon is 5 dollar hoger
vergeleken met de rokers (20
dollar versus 15 dollar). Bij een
32 urige werkweek scheelt dat
8300 dollar per jaar.
„Uitzendbureaus zouden men
sen meer bewust kunnen
maken van de aan tabak gere
lateerde extra kosten en lagere
lonen, samen met gezond
heidsclaims en minder kans op
werk," concluderen de onder
zoekers.
f*PETER DE JAEGER
Minder jongeren beginnen
vroeg met seks. Wat vertel
len de cijfers?
Hoe is de afname te verkla
ren?
Die 16 procent is een gemid
delde. Wat zie je na verder in
zoomen?
Nederlandse jongeren drin
ken, roken en blowen ook
minder vaak. Gedragen ze
zich zo netjes?
<?ARN0UD KLUITERS
HET HERDERSLEVEN
TRAUMASPOREN
Wat zijn de effecten van
traumagerelateerde stress?
Bessel van der Kolk legt uit
hoe het onze hersenen ver
andert en hoe lichaamsge
richte therapieën als dans
en meditatie kunnen helpen.
Uitgeverij Mens!, 39,50
HET HERDERSLEVEN
Zijn vader en zijn opa
waren schaapsherder en
James Rebanks is het
ook. Hij schrijft over vast
houden aan tradities, in
plaats van die te ont
vluchten.
Hollands Diep, 19,99
MOREEL ERFGOED
Cultureel erfgoed als de
molens van Kinderdijk
kennen we, maar welke
beginselen en deugden
delen we? Bas de Gaay
Fortman ontleedt in dit
essay de publieke moraal.
Prometheus, 39,95
