f
t
18 NIEUWS
Na drie klinkende overwinningen op rij dreigt de klad erin te komen bij D66
SCP-leider Van der Staaij
richt pijlen op Pechtold
Wassila Hachchi weg bij D66
na commotie om wachtgeld
Een jaar voor de
verkiezingen hapert D66
in de peilingen. Na tien
jaar leiderschap neemt de
kritiek op de voorman toe.
Natuurlijk, in de peilingen
staat D66 nog altijd op
winst. „Dat is toch iets om
te markeren", zegt Hans En
gels, de langstzittende sena
tor der democraten, opge
ruimd. Hij is een van de weinige nog actie
ve D66-politici die de bijna-doodervaring
van de partij in 2006 van nabij hebben mee
gemaakt.
Zonder roze bril oogt het landschap niet
temin een stuk grijzer. Er zijn interne so
res, zoals de affaire-Hachchi, het ex-Kamer
lid dat gisteren haar lidmaatschap opzegde
na aanhoudend rumoer over haar wacht
geld. Er is opeens de bijna 90-jarige Edo
Spier, die aan de wieg stond van de partij,
die via Trouw laat weten dat partijleider
Alexander Pechtold zijn langste tijd heeft
gehad. En dan zijn er die peilingen zelf,
waarin D66 nog geen jaar geleden moeite
loos 25 zetels wist te scoren. Inmiddels zijn
dat er zo'n tien minder. Tja.
De partij die vandaag congresseert op Pa
pendal maakt een lastige periode door, voor
al nu ze niet langer doorslaggevend is voor
meerderheden in de Eerste Kamer. Dat
bleek wennen. De sociaalliberalen lieten
zich verrassen door het CDA, dat opeens
ook constructieve oppositie bleek te kun
nen voeren. Engels erkent ook dat D66 het
beter deed toen het via een rits akkoorden
nog oppositie vóór het kabinet kon voeren.
„Maar we zijn ook niet meer de jojopartij
van vroeger. We zijn stabiel en dat is goed."
D66 timmerde onder Alexander Pecht
old aan de weg als hervormingsgezinde par
tij die, vaak als eerste, taboedoorbrekende
thema's op de agenda zette, zoals de verho
ging van de AO W-leeftijd. Het huidige ka
binet van WD en PvdA heeft daarvan veel
overgenomen en omgezet in wetgeving.
Dat succes mag worden gevierd, maar de
ideeënvorming mag niet opdrogen, waar
schuwt oud-Kamerlid Boris van der Ham.
„D66 heeft altijd de neiging te vervallen in
onderwerpjes. Daar moet het voor blijven
waken. Dan gaat het opeens over de vraag
of'bij de gratie Gods' nog wel boven wet
ten moet staan en gaat men ruzie zoeken
met de Christenunie. Terwijl er wordt weg
gedoken bij echt ernstige discussies over de
radicale elementen in de islam. Het stand
punt is nu vooral 'wat Wilders zegt, hoort
niet', maar wat vindt D66 dan wél?"
De verkiezingen mogen dan nog bijna
een jaar op zich laten wachten, D66 wordt
nu al beschouwd als geheide coalitiepart
ner in een volgend kabinet. Het zou voor
Pechtold de grote bekroning zijn. In ruim
tien jaar leiderschap werd zijn partij twee
keer achter elkaar gepasseerd voor kabinets
deelname.
Hij zal het niet leuk vinden als de huidi
ge trend doorzet en de partij voor de derde
keer op rij er niet in slaagt het kiezerspoten
tieel van pakweg 25 of zelfs meer zetels te
verzilveren. Want de overwinningen bij ver
kiezingen voor de gemeenteraad, het Euro
pees Parlement en de Provinciale Staten
smaakten weliswaar zoet, de Tweede Ka
mer is Pechtolds arena. En dan voelt een
winstje van drie of vier zetels al snel als
een troostprijs.
Volgens oud-minister Thom de Graaf,
Pechtolds steunpilaar in de Eerste Kamer,
zal het zo'n vaart niet lopen. „Onze partij
zit in de haarvaten van de samenleving, in
gemeentebesturen, in de provincie. Dat be
taalt zich uiteindelijk weer uit. Ja, de peilin
gen zijn nu even minder, maar dat is nog
verre van een aanwijzing dat zij straks ook
mindere resultaten gaan opleveren." Toch
doemt na tien jaar onvermijdelijk de vraag
over de houdbaarheidsdatum van de leider
op. Pechtold zegt nog altijd zeer gemoti
veerd te zijn om opnieuw lijsttrekker te
worden. Maar helemaal onomstreden is hij
in eigen kring niet. Kritisch partijlid Ilona
Kingma besloot eerder de kat de bel aan te
binden. De partij draait volgens haar te veel
'De ideologie, het
D66-geluid mis ik
te vaak bij de fractie'
om de persoon Pechtold en te weinig om
ideologische standpunten van D66. „Het
baart me zorgen dat vanaf het moment dat
Pechtold de leiding kreeg een groep kriti
sche geesten met tegengeluid is verdwenen.
Kijk naar de fractie in de Tweede Kamer
nu. Deze mensen weten veel van hun be
leidsterrein, maar de ideologie, het D66-ge-
luid, mis ik te vaak."
Veel openlijke bijval krijgt Kingma voor
alsnog niet. Toch lijkt tenminste één zorg
van Kingma breder te worden gevoeld: het
opvolgingsprobleem. Intern is Pechtold aan
gesproken dat hij daaraan moet werken,
stelt een vertrouweling. Kingma: „Als hij er
morgen mee stopt, is er niets over. De men
sen weten nog te weinig waar de partij
voor staat, terwijl opvolgers niet te beken
nen zijn."Boris van der Ham gelooft niet
dat D66 niemand heeft om Pechtold op te
volgen. Bij elke partij is het volgens hem zo
dat de partij wordt vereenzelvigd met de
partijleider. „Alexander was bij zijn start he
lemaal niet succesvol. Hij haalde het laagste
zetelaantal ooit: drie. Hij groeide. Dat zal
met een opvolger ook gebeuren. Laten we
dit niet problematiseren."
DEN HAAG. SGP-leider
Kees van der Staaij haalt
ongebruikelijk hard uit
naar D66. Volgens Van
der Staaij komt die partij
met 'de ene schrapwet na
de andere om de politieke
sfeer te zuiveren van alle
christelijke invloeden'.
Hij doelt hiermee op het
voorstel van de partij om
een einde te maken aan
de zondagsrust, het ver
bod op godslastering op
te heffen en de frase 'bij
de gratie Gods' te schrap
pen uit de aankondiging
van wetten.
Dat zegt Van der Staaij in
de speech die hij vanoch
tend voordraagt op de
SGP-partijdag in Hoevela
ken. De fractieleider
speelt het op de man als
hij D66-leider Pechtold
ook persoonlijk aan
spreekt. „Als ik Alexander
Pechtold als politicus hier
van niet kan overtuigen,
dan spreek ik hem aan als
kunsthistoricus en vei
lingmeester: u weet toch
dat oud heel vaak niet be
tekent 'uit de tijd', maar
juist 'van bijzondere waar
de en betekenis'? U weet
toch dat slopers van mo
numenten later soms
spijt kregen als haren op
hun hoofd? Stop dan met
slopen en schrappen!" Vol
gens de SGP-leider
schaamt D66 zich voor de
christelijke waarden van
Nederland. „Het is juridi
sche nonsens om te stel
len dat de scheiding van
kerk en staat geen andere
weg openlaat. Dat heeft
niets met zuiver staats
recht te maken, maar dat
is platte seculiere politiek
met een sterke ideologi
sche lading."
DEN HAAG. Wassila
Hachchi heeft haar lid
maatschap van de D66 op
gezegd. Ze neemt volgens
een woordvoerder van
D66 haar verantwoorde
lijkheid voor de kritiek
en commotie die is ont
staan rondom haar ver
trek en heeft daarom be
sloten op te zeggen. Het
ex-Kamerlid blijft wacht
geld ontvangen, omdat ze
in de drie maanden na
haar vertrek nog geen be
taalde baan heeft gevon
den. Wassila Hachchi liet
in januari haar fractie, par
tij en kiezers verbijsterd
achter met de medede
ling dat ze in de VS voor
Hillary Clinton ging wer
ken. Sinds haar plotselin
ge vertrek heeft Hachchi
al 18.000 euro aan wacht
geld ontvangen. Over
haar vertrek bij de partij
zegt Hachchi: „In 2015, na
het vertrek van twee col
lega's, heb ik uit partijlo
yaliteit twee betaalde ba
nen voorbij laten gaan. Be
gin 2016 heb ik de moge
lijkheid gekregen om de
presidentsverkiezingen in
de VS van dichtbij mee te
maken en ter plekke te be
zien hoe ik betaald aan de
slag kan." Op dit moment
is Hachchi daarom in de
VS om mee te werken aan
de verkiezingscampagne
van Hillary Clinton. Ze
zou graag betaald aan de
slag gaan binnen het cam
pagneteam. Door de ont
stane turbulentie is dit
lastig geworden, schrijft
de partij. Voorzitter Letty
Demmers: „Wij wensen
Wassila de ruimte toe om
zich weer met open vi
zier op haar toekomst te
kunnen richten."
door Tobias den Hartog, Laurens Kok
en Hanneke Keultjes
Heeft Pechtold
zijn langste
tijd gehad?
n
illustratie Mark Reijntjens
Ilona Kingma D66-lid
