I 7
'Hee Jaap, je hebt het
weer, denk ik dan'
'Ik mag me eventjes
somber voelen'
m§§fl
Ik ben niet de enige
met stress en het
is geen reden om
mezelf naar
beneden te halen
r^-n-r -r
„Ik heb meer dan ge
noeg om gelukkig mee
te zijn. Getrouwd, een
leuk huis en een aar
dig inkomen. En toch
komt ondanks die luxe
positie altijd weer die
gedachte op: is dit nou
alles? Ik heb moeite
om in het hier en nu
te zijn. Vaak dwalen
mijn gedachten af
naar meer. En daar
mee bedoel ik vooral
meer intellectuele uit
daging.
Die kleine worsteling
speelt al sinds mijn
pensioen. En dat is
pas zeven jaar, kun je
nagaan. Ik mis de vol
doening van lesgeven,
het samen met ande
ren in een flow zitten.
Nu sport ik veel. Toch
voel ik me regelmatig
gespannen, dan kan ik
weieens explosief of
bot reageren. Omdat
ik daar iets aan wilde
doen, schreef ik me in
voor de cursus zelf-
compassie. De onderti
tel van het boek luidt:
'voorbij stress en zelf
kritiek'. Ha! Die zelf-
kriek en stress zijn
niet ineens weg.
Wat ik wel heb ge
leerd: accepteren dat
ik negatieve gedachten
over mezelf heb. Ik
ben niet in staat om ze
te laten verdwijnen.
Maar ik kan er nu wel
op een vriendelijkere
manier naar kijken.
Soms een beetje om
lachen zelfs. Als ik tij
dens de afwas weer
eens afdwaal richting:
'Ach, was ik maar...',
dan denk ik: 'Hee
Jaap, je hebt het weer.'
Door te accepteren dat
die gedachten er zijn,
leer ik er beter mee
omgaan. Is dat com
passie? Ik noem het
een andere insteek.
Bewust naar jezelf kij
ken helpt om span
ning af te pieken. Ik
voel me in elk geval
niet meer schuldig dat
die gedachten er zijn,
omdat ik verdorie toch
eigenlijk alles heb."
onstilbaar zijn. En dan raken de
emotiesystemen uit balans. Zo
moet het kalmeringssysteem op
orde zijn om compassie en zelf
waardering te ontwikkelen. Pas dan
vind je de rust die zorgt voor her
stel en vitaliteit."
„Het is niet iets watje in een paar
weken leert. Het verlangen naar er
kenning en het idee niet te mogen
falen is in onze maatschappij groot.
Compassie trainen, lief leren zijn
voor jezelf, is een heel proces. Maar
uiteindelijk leidt het wel tot een
andere mindset: het besef dat je
mag falen en anderen net zo kwets
baar zijn als jij."
„Het begint met leven in het hier
en nu. Compassietraining lijkt in
die zin op mindfulness. In het boek
staan oefeningen die je bewust
maken van zelfkritische gedachten.
Of de gewoonte jezelf te vergelijken
met anderen. Wat helpt is gedach
ten opschrijven en ombuigen naar
iets vriendelijks. Stel, je maakt een
fout. 'O stom! Ik doe het ook nooit
goed!', denk je dan. Die gedachte
kun je veranderen in: 'oké, niet
handig. Dat doe ik voortaan an
ders.' Liefdevolle zelfcorrectie noe
men wij dat. Een andere oefening:
benoem aan het eind van de dag
drie positieve dingen die je mee
maakte. Dat mag iets kleins zijn.
Mensen hebben de neiging vooral
bij het negatieve stil te staan. Dit is
een goed tegengif."
„Zelfkritiek zat er altijd
al in. Ik ben altijd bang
dat ik de deadline niet
haal. En dat mijn pre
sentatie slechter is dan
die van anderen. De
druk op een University
College is hoog. Het hele
jaar door heb ik presen
taties, toetsen en essays.
Het gekke is dat ik altijd
op tijd ben en goede cij
fers haal. Misschien ben
ik juist daarom bang om
het verkeerd te doen.
Ik mag mezelf en mijn
ouders niet teleurstellen.
De grap is alleen dat zij
niets verwachten. Dat
denk ik alleen maar.
Zulke dingen ontdekte ik
door de compassiecur-
sus. Ik schreef me in
omdat ik vorig jaar som
ber was. Mijn relatie liep
stuk en daardoor twij
felde ik aan mezelf. Ik
was emotioneel en ge
strest. Vergeleek me met
vrienden, was jaloers
omdat zij in mijn ogen
beter met spanningen
omgaan. Die sombere
periode was gelukkig
voorbij toen ik de cursus
deed. Ik heb er veel aan
gehad. Een leerzame les
is dat een zekere mate
van stress normaal is. Ik
ben niet de enige, en het
is zeker geen reden om
mezelf naar beneden te
halen. Ik mag me even
zo voelen, en dan kan ik
het na de toets weer los
laten. Nog steeds maak
ik me druk om essays en
papers. Maar ik slaap er
niet meer zo slecht door.
Wat ik nu weieens doe,
is 's ochtends intenties
uitspreken. Bijvoorbeeld:
vandaag schrijf ik sectie
één en twee van mijn
paper. Tot 18.00 uur,
daarna is mijn concen
tratie op. Zo lukt het
beter om de laptop dicht
te klappen. Compassie is
ook aandacht voor ande
ren. Ik heb zo lang al
leen aan mezelf gedacht
dat ik vergat hoe fijn het
is iets te doen voor een
ander."
dinsdag 12 april 2016
GO
Jaap Rossen (69) is
een gepensioneerde
wiskundeleraar uit
Sleen. Hij is getrouwd en
heeft drie kinderen uit
zijn eerste huwelijk en
drie stiefkinderen.
Is het moeilijk: compassie ontwikkelen
als het nietje aard is?
Wat is een belangrijke eerste stap?
Compassie als sleutel tot geluk. Voorbij
stress en zelfkritiek, Ernst Bohlmeijer en
Monique Hulsbergen. Uitgeverij Boon,
€17,95.
Lola Molenkamp (20) is
derdejaars student aan
University College
Roosevelt in Middelburg.
