Niks mi ontouwe...?
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 15
Bijna iedereen in Vlissingen kende vitale
levensgenieter Leentje Bos. Ze had flair.
En flaneerde graag door het centrum.
Zijzelf vermoedde mis
schien al dat het voorbij
was, vertelt Gerda Ver-
hoeff (62). Het gebeurde
midden in de nacht:
„Ze keek nog even naar
As the world turns en voelde zich op
eens beroerd. Ze riep mijn vader die
in bed lag: 'Dik! Dik!', en stortte een
paar passen van haar stoel neer. Toen
hij over haar heen boog, zag hij het
al. Reanimatie baatte niet meer."
Gerda was op dat moment met
haar man en twee kleinkinderen op
camping De Witte Raaf in Arnemui-
den. „We scheurden door de donkere
nacht terug. Ook Magda, mijn zus,
was er al. Ik zie me nog bij mijn over
leden moeder staan. Ze voelde nog
warm. 'Verdomme, Lena', zei ik.
'Waarom nu al?' We hebben haar
mooi opgemaakt, gekleed en met sie
raden getooid. Zo zou zij het graag
hebben gewild. En toen werd het och
tend. 'Dat nu gewoon de zon opgaat',
zei ik tegen Magda."
De dagen ervoor kochten vader en
moeder nog nieuwe planten. En Ger
da, die kapster is, stelde voor om moe
ders grijze lokken maar weer eens on
der handen te nemen; lekker wassen,
watergolven: „Ze stribbelde wat te
gen. We plaagden elkaar. Tot ze me
opeens aankeek en zei: 'Je zult me
nog missen'. Waarop ik uitriep: 'Na
tuurlijk! Ik houd immers van je!'
Want hoewel zij niet graag knuffelde
en zich ongemakkelijk voelde als je
haar zoende, hebben we onze waarde
ring voor elkaar gelukkig nooit onder
stoelen of banken gestoken."
Leentje Bos was recht door zee. En
dat vond niet iedereen prettig. Toen
ze van de slager eens bedorven ge
hakt meekreeg, bracht ze het meteen
terug en kon hij haar commentaar in
zijn zak steken. „Moeder was een op
vallende verschijning", zegt Gerda.
„Goed gekapt, lipstick, oorbellen. Ze
genoot ervan om een paarse broek in
combinatie met een paarse bril te dra
gen, of een blauwe met een blauwe
bril. Haar jongere zus Annie, die wat
bedeesder was, inspireerde zij."
De beide dames zouden jaren het
Vlissingse straatbeeld kleuren. „Ze
dronken regelmatig biertjes op een
terras, sjouwden markten af en slen
terden over de boulevard. Overal
maakte moeder een praatje. Ze stak
haar hoofd om menig winkeldeur en
riep dan: 'Hé schat! Hoe gaat het?' De
reacties waren vrolijk. Als iedereen
in de wereld zijn naaste buur zo be
groet, zou er volgens mij geen oorlog
zijn."
Leentje was extravert en bruiste
van de energie. Ze hield van haar
man, had altijd bloemen in huis, bon
bons bij de koffie, speelde toneel, kla
verjaste, zorgde voor hulpbehoeven
de ouderen, paste op haar kleinkinde
ren en had met ieder van hen iets spe
ciaals. „Met Wendy, onze oudste,
deelde zij eenzelfde gevoel voor hu
mor; met Dean bereidde zij mosselen
en kippenlevertjes en met Justin, on
ze jongste, ging ze vaak een dagje op
stap. Ze kookte graag; goed eten vond
ze belangrijk. Komkommers voor de
avondmaaltijd raspte ze 's ochtends,
zodat ze uitgedrupt waren. Geheime
recepten had ze, zoals bramen op
brandewijn. Ik kan ze haar helaas
niet meer ontfutselen."
Haar vader is introvert en volgza
mer. „Hij deed veel in het huishou
den zodat moeder de hort op kon. Hij
had graag verre reizen met haar wil
len maken, zegt hij wel eens, maar zij
wilde Vlissingen niet uit. Toen hij als
militair een tijd naar Duitsland werd
uitgezonden en wij meeverhuisden,
kreeg zij heimwee en keerden wij te
rug. Hij kwam daarna eens per veer
tien dagen een weekeinde over. Sinds
haar dood mist hij de reuring en ge
zelligheid."
De liefde van haar moeder kon
haar ook overrompelen. „Als ze bin
nenkwam, ging ze meteen je huis op
ruimen." Overbezorgd kon ze zijn.
Gerda moest haar er regelmatig aan
herinneren dat zij allang volwassen
was. „We woonden bij elkaar in de
buurt. Zij was mijn rots in de bran
ding. Maar het leek wel eens of we
niet mét en niet zónder elkaar kon
den."
Ze ziet hoe de geschiedenis zich
herhaalt. Want ook zij past op de
kleinkinderen en nodigt veel mensen
uit. „En voortdurend klinkt mijn
moeder in mij; dat ik te veel hooi op
mijn vork neem, en of ik wel goed op
mijzelf let. Ik moet me inhouden om
dat niet ook tegen mijn eigen kinde
ren te zeggen. Het is fijner om ge
woon te laten weten dat je van elkaar
houdt."
Samen met haar zus regelde ze de
uitvaart. Iedereen gekleed in zwart-
Leentje Bos-
Verboom
wit. En na afloop gebakjes met de
naam Lena erop. Ze ontvingen rouw
kaarten van bijna de hele Vlissingse
middenstand.
Toen ze 'moeder' enige tijd later
ophaalde om haar ter hoogte van de
Oranjemolen te verstrooien, hoorde
ze in een scherpe bocht: 'Gerda, rij
niet zo hard!' en rolde de koker van
de achterbank. „Windstil was het die
dag. Maar in een plotselinge vlaag kre
gen mijn vader, zus en ik de as in ons
gezicht." Hoestend en knipperend
moesten ze toch toegeven dat dit ty
pisch Lena was; om nog even zo naar
hen te blazen.
Streektaal
Wat moeste me vroe
ger toch vee uut
ons oöd lere en on
touwe!" Het was
een oud dametje, wi ik mee in ge
sprek kwam op een zunnige dag op
een bankje, die me dat toevertrouw
de. Ze ao ruum de leeftied van de
'zeer sterken', d'r lichaem wou nie
mi zó goed mee, mè d'r geêst was
nog eêl goed.
Wat kende ze nog vee naemen
van vroeger. Voral rijtjes naemen
waere d'r zó ingestampt da ze die
nog moeiteloos op kon dreune.
Eest kwam: Groningen, Hooge-
zand, Sappemeer... tot Nieuwe
Schans toe. Dinae nog een riedeltje
eilanden uut de tied da me nog de
baas waere in Nederlands-Indië: Ba-
li, Lombok... De vrouwen van Wil
lem van Oranje wist ze ook nog en
'1492' was vó eur een bekend
jaartal. Ze kon nie stoppe toen ze
m'n verbazing bemerkte en keek
eêl hroós rond bie zövee aandacht.
Toen ik vroeg of ze bekend was
in Sappemeer, keek ze me nie beg-
riepend an! Moest dat...? En aol die
zeunen van Jacob, uut de biebel,
wat die aolemaele uutgespookt ao-
de? Hin flauw idee. Dat oefde ze
nie te leren! Opzeie was voldoende
en di kreeg je een ciefer vö en je juf
of meester prees je d'n emel in as je
vee van die rijtjes kende. Ze wiere
genoeg herhaald... Net as de 'tae-
fels' van eên tot tiene.
As kind ebb'ik ook vee feitjes en
rijtjes geleerd en ik besefte nie of
nie genoeg oe moeilijk het was vö
iemand die nie zö'n goed geheugen
ao. Het moe een schrikbeeld ge
weest ebbe vö huus die, vö de klas
se, mee een rood oöd, aolmè wi
vruchteloze pogingen deeë om vee
naemen te ontouwen. Ik herinnere
me nog goed dat onze meester dan
aoltied ies alf voorzei en het 'slacht
offer' alleên mè oefde an te vullen.
Plekken op Walchere: „Dom...
Dom...juist, Domburg. Zoute... zou
te..." „Zoute drop, meêster", kloenk
het vertwufeld. Die joen ao z'n bie-
naeme te pakken...!
Naedat het omaatje voldoende
rijtjes ao opgezeid, vertelde ze ies
over Lotte, d'r achterkleinkind van
elf jaer. Het kind wist nie eêns wi
Hoogeveen lag. Oma wist het
moeiteloos mee Assen en Smilde te
combineren...! „Mè z'ao 't wè zö ge-
vonde op d'r mobiel", zei ze mee
een stemme of ze ergens op een on
eerlijke manier achter was gekom-
me. „Mee dat ding kan ze beter
overweg, mè ik bin blie dat ik aol
die naemen goed geleerd ebbe", ver
volgde ze tevree. „Tegenwoordig
oeve ze niks mi t'ontouwen, ze zoe-
ke 't aol op mee zö'n ding", besloot
ze het onderwerp.
Ik liet het mè zö. Mè... niks mi
ontouwe...? Tegenwoordig zit m'n
geheugen vol mee wachtwoorden
en codes. Van m'n koffer tot m'n
iPad en van m'n mobiele telefon
tot m'n anmelden bie ik weet nie
welk 'online-bedriefZot oor ik er
van, wan je bin 'een poot uut' as je
d'r eên bin vergete. En dat op een
lieftied, dao je toch meer 'senio-
re-momentjes' eit, zeker van nae
men wi je soms pas daehen laeter
opkomt of spullen die je 'te goed'
ei weggeleid. Soms twufel je even
an je pincode en dat is ook nie ao-
les...!
De rijtjes bluve me ook onveran
derd bie. Even de jaartallen van de
vier Engelse oorlogen bedienke:
1652 tot 1654,1665-1667... Ik wete ze
nog aolemaele. Vier keer ebbe ons
oorlog haod mee Engeland! En
wirom eigenlijk...? Ik za 't mè es op
he zoeke!
ZATERDAG 2 APRIL 2016
'Je zult me
In deze rubriek praten mensen over verlies,
rouw en hoe het leven verder gaat.
door Jacoline Vlaander
nog missen'
22 september 1925
6 mei 2006
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden? En is er
een datum die daarom speciaal voor u is?
U kunt uw verhaal doen in onze rubriek
'In liefdevolle herinnering'. U kunt con
tact opnemen met Ab van der Sluis:
08801-30203, chefnieuws@pzc.nl.
Leentje Bos in het voorjaar van 2006. „Moeder was een opvallende verschijning. Goed gekapt, lipstick en
oorbellen", zegt Gerda, dochter van Leentje.
door Frans van der Heijde
Beluister de gesproken rubriek op
www.pzc.nl/streektaal