Al 21 miljoen euro
naar slachtoffers kerk
Hans-Dietrich Genscher stond
aan wieg van Duitse eenheid
Advocaat benadrukt dat Bart van U. volledig ontoerekeningsvatbaar is
In de zaak rond de moord op Els
Borst is met opzet niet besproken
dat zij in haar ogen is gestoken.
NIEUWS 3
BILTHOVEN. Bart van U. heeft
oud-minister Els Borst expres in
de ogen gestoken toen hij haar
doodde. Het Openbaar Ministerie
(OM) vroeg diens advocate dit de
tail niet te bespreken in de recht
bank. Van U. zei dat hij bang was
dat Borst 'blinden wilde euthana
seren'. Volgens zijn advocate
toont dit aan dat hij volledig on
toerekeningsvatbaar was.
Het OM had de advocate van
Van U. gevraagd dit detail niet te
benoemen tijdens de rechtszaak
begin deze week uit piëteit met fa
milie van Borst. Advocate Noëlle
Pieterse van Van U. stemde in.
Dat het OM de advocate heeft
verzocht het gruwelijke detail niet
te berde te brengen, bevreemdt
hoogleraar rechtspsychologie
Peter van Koppen. „Rechtszaken
zijn openbaar, omdat het de enige
plek is waar we de rechter kunnen
controleren. Alles wat een van de
partijen relevant vindt, moet daar
besproken kunnen worden. Dat
weet het OM ook en dan verdient
zo'n verzoek aan de advocate niet
de schoonheidsprijs, al had zij
zich natuurlijk niet moeten laten
meeslepen. Je vraagt je als je dit
weet wel af waarom de politie des
tijds twee dagen nodig had om er
achter te komen dat Borst door
een misdrijf om het leven is geko
men. Wat wordt er allemaal nog
meer niet verteld?"
Het niet te berde brengen van het
gruwelijke detail bemoeilijkte Pie
terse in het stellen van vragen aan
de twee deskundigen van het Pie-
ter Baan Centrum, die Van U. als
'sterk verminderd toerekeningsvat
baar' beoordelen.
Volgens Pieterse was Van U.
toen hij Borst ombracht volledig
ontoerekeningsvatbaar, wat zou
betekenen dat hij alleen tbs en
geen celstraf kan krijgen voor de
moord.
De bizarre wijze waarop hij
haar heeft toegetakeld, zou meer
duidelijkheid kunnen geven over
de 'mate van toerekeningsvatbaar
heid' van Bart van
U. op de dag - 8 fe
bruari 2014 - dat
hij Borst doodstak
in haar garage in
Bilthoven. De ad
vocate wil aanvul
lend psychisch on
derzoek voordat
de rechters een
uitspraak doen.
In haar slotplei-
dooi kaartte Pie
terse aan dat zij al
leen in algemene
zin met de des
kundigen van het Pieter Baan Cen
trum kon spreken over 'specifiek
letsel'. Ook stelde de rechtbank
Bart van U. geen vragen over het
steken in de ogen.
Bart van U. haalde in zijn slot
woord zijn doopnaam 'Bartimeus'
aan: „Ik ben bang dat anderen
-
OM zegtjft het niet
nodig was 'het detail'
te bespreken, omdat
alles al bekend was
geëuthanaseerd worden, zoals
blinden, doven en andere minder
heden. Bartimeus is mijn naam en
de naam van de blindenstich-
ting."
Bart van U. - die lijdt aan chro
nische psychose en schizofrenie -
heeft toegegeven Els Borst te heb
ben omgebracht, omdat zij verant
woordelijk is voor de invoering
van de euthanasiewet. De streng
gelovige Van U. is tegen euthana
sie.
Dat hij bang was dat blinden
geëuthanaseerd worden, heeft hij
alleen gezegd in zijn slotwoord tij
dens de rechtszaak. In eerdere ver
horen noemde hij de blinden niet
specifiek. Pas begin februari be
kende hij de moord op Borst, na
heel lang te hebben gezwegen.
Het OM volgde afgelopen
woensdag de twee deskundigen
van het Pieter Baan Centrum en
acht Bart 'sterk verminderd toere
keningsvatbaar' op de dag dat hij
Borst doodde. Elf maanden later
bracht hij ook zijn zus Loïs om,
maar daar speelden geen religieu
ze motieven mee. De manier waar
op hij haar doodstak, werd tijdens
de rechtszaak wel tot in detail be
sproken. Het Openbaar Ministerie
eiste acht jaar cel plus tbs met
dwangverpleging. De uitspraak is
13 april.
Het Openbaar Ministerie zegt
dat het niet nodig was om 'het de
tail' te bespreken, omdat alles al
bekend was bij de rechters en bij
de deskundigen. Ook was het al in
een besloten zitting aan Bart van
U. voorgehouden. „En als de advo
cate het had gewild, had ze het ge
woon ter sprake kunnen breng
en", zegt een woordvoerder.
UTRECHT. Slachtoffers van mis
bruik in de rooms-katholieke
kerk in Nederland hebben tot nu
toe bijna 21 miljoen euro aan
schadevergoeding gekregen. Het
gaat daarbij om 699 zaken. De
mogelijkheid voor indiening van
klachten sloot 1 mei vorig jaar.
Bij gegrondverklaring van
hun klacht kunnen slachtoffers
bij een commissie compensatie
aanvragen. Tot 1 januari hadden
820 slachtoffers een vergoeding
gevraagd en verwacht wordt dat
nog ongeveer 150 slachtoffers dat
zullen doen.
Eind dit jaar of begin 2017 heb
ben naar verwachting allen een
uitspraak ontvangen, blijkt uit
het jaarverslag van de toezicht
houdende stichting.
Sinds 2010 hebben zich 3.056
slachtoffers gemeld bij de klach
tencommissie. De helft van hen
diende uiteindelijk een officiële
klacht in. In 937 zaken werd een
geheel of gedeeltelijke gegrond-
verklaring uitgesproken (71 pro
cent van het totaal).
„Na jaren intensief werk voor
slachtoffers is veel bereikt", zegt
voorzitter Rob van de Beeten
van de stichting Beheer Toe
zicht. „Zij konden hun verhaal
doen en hebben dat in de meeste
gevallen gewaardeerd, hoe pijn
lijk het ophalen van hun trieste
geschiedenis ook is geweest."
Een keiharde werker. Gen
scher (FDP) stond met
bondskanselier Helmut
Kohl (CDU) aan de basis
van de Duitse eenheid. Hij was
tot op het laatst actief: in 2013 on
derhandelde de rasdiplomaat nog
succesvol met de Russische presi
dent Poetin over de vrijlating van
oligarch-dissident Chodorkovski.
„Ik buig in hoogachting voor het
levenswerk van deze grote libera
le patriot en Europeaan", reageer
de bondskanselier Angela Merkel.
Genscher, in 1952 uit de DDR weg
getrokken en meest gekleed
in een gele pullover, was
achttien jaar minister
van Buitenlandse Za
ken en vice-kanselier.
Hij kwakkelde met z'n
gezondheid: hij leed
aan tbc in zijn jeugd en
had ernstige hartproble
men, waardoor hij soms met
cardiologen aan z'n zij reisde.
Genscher studeerde rechten en
diende onder kanseliers Brandt,
Schmidt en Kohl. De man uit Sak
sen beleefde zijn 'finest houf in de
West-Duitse ambassade in Praag.
In de late zomer van 1989 slaagde
hij erin voor duizenden Oost-
Duitse vluchtelingen, die in de
tuin van de ambassade bivak
keerden, een vrijgeleide
naar het Westen te rege
len. Zijn beroemd ge
worden 'balkontoe
spraak' was de opmaat
voor de val van de
Muur, in november 1989,
en de Duitse hereniging.
Hans-Dietrich Genscher,
de 'marathonman' van de Duitse
diplomatie, verpersoonlijkte als
geen ander de naoorlogse Duitse
geschiedenis.
ZATERDAG 2 APRIL 2016
Gruwelijk
detail
Verzwegen'
door Victor Schildkamp
en Adrianne de Koning
Els Borst bij haar woning in Bilthoven. Bart van U. stak haar dood
in haar garage, foto Robin Utrecht
Links: Bart van U. en zijn advocaat in de rechtszaal, illustratie Petra Urban
door Wierd Duk
Hij was internationaal een van de
bekendste naoorlogse ministers
van Buitenlandse Zaken: de Duitse
liberaal Hans-Dietrich Genscher.
Genscher overleed vrijdag op 89-ja-
rige leeftijd.