Een feest voor egyptologen, een zegen voor het geplaagde Egypte
8 NIEUWS
Het zou de grootste archeologische vondst van onze tijd kunnen worden,
de twee verborgen kamers in het graf van Toetanchamon.
-
Miljoenen toeris
ten hebben er
gestaan. Dui
zenden archeo
logen en ande
re wetenschap
pers deden er onderzoek. Elk de
tail in de grafkamer van Toetan
chamon, de grootste archeologi
sche vondst uit de geschiedenis,
onderzochten ze minutieus. Maar
een meter verderop, aan de andere
kant van een beschilderde muur,
lag al die jaren een misschien nog
wel grotere schat: twee verborgen
'Een ruimte, volstrekt
onaangeroerd en
misschien wel vol
schatten en geheimen'
kamers met nog onbekende in
houd. 3.300 jaar lang bleef hun be
staan een geheim - tot nu.
„Het is buitengewoon, een ge
weldige vondst", zegt archeoloog
Jorrit Kelder, verbonden aan de
Universiteit Leiden. „Een ruimte
waar drie millennia lang geen
mens is geweest, terwijl de hele
wereld er langs liep. Een tijdcapsu-
le. Volstrekt onaangeroerd, mis
schien wel vol schatten en gehei
men. Ik kan niet wachten tot we
meer horen. Wetenschappers blij
ven meestal rustig, maar dit is bij
zonder opwindend."
Zo groot als de opwinding nu
is, zo groot was de scepsis een half
nen vallen. Kaper: „Het zou dom
zijn om nu met draaiende came
ra's naar binnen te stormen. Er
moet eerst een plan komen, dat be
gint met het boren van een klein
gaatje, waardoor we naar binnen
kunnen kijken - en luchtmon
sters kunnen nemen. Want we
kunnen lucht van 3.300 jaar oud
bestuderen! Toen het graf van Toe
tanchamon werd gevonden, een
eeuw geleden, hadden we daar de
middelen nog niet voor. Nu wel."
De angst is dat het zo geplaag
de Egypte, wanhopig op zoek naar
goed nieuws en bang voor plunde
raars, te snel zal gaan. Dat weten-
'Ontdekker Reeves is
ervan overtuigd dat de
ruimtes het graf zijn
van koningin Nefertiti'
schappers al op korte termijn de
ruimte betreden, zonder goede
voorbereiding en apparatuur. „Ik
ben er niet bang voor", zegt Ka
per. „De huidige minister van cul
tuur gaat zeer behoedzaam te
werk. En ik denk dat ze het ook
wel mooi vinden, die kleine stap
jes: het levert elke keer weer
nieuws op. Vandaag zal de hele
wereld horen wat voor ruimtes er
precies zijn. Dat wordt een pers
conferentie die elke tv-zender in
de wereld gaat halen. En over een
tijdje horen we dan weer de eer
ste feiten over wat er ligt. Een be
tere pr-campagne voor Egypte
kan ik niet bedenken."
jaar geleden, toen de Britse
onderzoeker Nicholas
Reeves zijn ontdekking
bekendmaakte. Ree
ves, een freelance on
derzoeker die publici
teit nodig heeft om
zijn werk te kunnen
doen, roept wel vaker
iets. Dit zou wel weer
de zoveelste zogenaam
de 'superontdekking'
zijn, was de algemene
reactie - nog eens opge
pompt door de Egyptische
overheid, die het toerisme
ziet instorten door oorlog
en terreur, en hard op zoek
is naar verhalen om weer wat
toeristen naar de Vallei der
Koningen te lokken.
„Eerlijk is eerlijk: Reeves
heeft ons allemaal verrast",
zegt Olaf Kaper, hoogleraar
egyptologie aan de Universi
teit Leiden. Want uitvoerige
scans van de ruimte toonden
aan dat achter de beschilderde mu
ren van de grafkamer wel degelijk
twee verborgen ruimtes bestaan.
Die ons misschien wel veel meer
gaan vertellen over Toetancha
mon, de legendarische kindfarao
die al op zijn negentiende over
leed. Kaper: „We weten nog zo
veel niet over hem. Zijn konings
kronen zijn nooit gevonden, over
zijn familie is weinig bekend -
we weten niet eens wie zijn
moeder was. Ik hoop vu
rig dat we nu meer
over hem gaan leren."
Ontdekker Reeves
gaat inmiddels nog
verder: hij is ervan
overtuigd dat de ver
borgen ruimtes het
graf zijn van konin
gin Nefertiti, de beroem
de stiefmoeder van
Toetanchamon,
wier grafkamer
nooit is gevonden.
Een graf waar de
Brit al een leven
lang naar zoekt.
Maar de kans is
klein, zegt Ka
per. „Het is wish-
ful thinking. Ree
ves is geobsedeerd
door Nefertiti, hij
schiet door. Jammer,
want hij heeft een ont
dekking gedaan waar
hij de rest van zijn leven
trots op mag zijn."
Wat we dan wél gaan
vinden? De eerste scans
van de ruimte duidden op
metaal en organisch materi
aal. Gouden maskers dus,
en mummies? Of een bei
tel en een dode vleermuis?
Kelder: „Het kan best zo zijn
dat het graf van Toetanchamon
nog niet af was toen hij plotseling
stierf, dat deze ruimtes gewoon
nog maar half gegraven waren, en
daarom afgesloten. Maar ik ben
hoopvol - de ruimte is 3.300 jaar
geleden verzegeld, en dat was vast
niet voor niets."
Daar zullen we in elk geval nog
even geduld voor moeten hebben.
rant het openen van de kamers
is een extreem lastige klus, die
met de grootste voorzichtig
heid moet worden uit
gevoerd. Als weten
schappers meteen
naar binnen stormen,
zouden sommige din
gen - bijvoorbeeld tex
tiel - van pure ouder
dom uit elkaar kun-
Aan de andere kant van een beschilderde muur liggen twee verborgen kamers met nog onbekende inhoud. 3.300 jaar lang bleef hun bestaan een geheim. Foto onder: een buste van Nefertiti.
'Gouden maskers of een
beitel en een vleermuis'
door Peter Groenendijk
Jorrit Kelder archeoloog
Olaf Kaper hoogleraar egyptologie
