'Wim
Kok vond homohuwelijk maar niks'
10 NIEUWS
100 journalisten en 30 fotografen
voor de eerste acht ja-woorden
Het begon allemaal
met een kleine adver
tentie in de Gay
Krant: welke gelief
den willen in het al
lereerste homohuwe
lijksbootje stappen?
Er was één voorwaar
de: het moesten Am
sterdammers zijn.
Vijf stellen reageer
den, waarvan er een
tje afhaakte.
De overige vier wer
den op april 2001,
klokslag midder
nacht, door toenma
lig burgemeester Job
Cohen in de echt ver
bonden in hotel The
Grand. De ceremonie,
geregisseerd door de
Gay Krant en het
COC, was niet be
paald intiem: hon
derd journalisten, vijf
tien cameraploegen
en dertig fotografen
woonden de plechtig
heid bij.
Nederland kent geen ho
mohuwelijk. Met die
zin begint Jan Wolter
Wabeke (67) uit Best
iedere lezing die hij geeft als
grondlegger van het 'universele
huwelijk'. Dankzij hem mogen
sinds vijftien jaar mannen met
mannen en vrouwen met vrou
wen trouwen.
Wabeke is zelf al veel langer
dan vijftien jaar getrouwd, hoe
wel niet officieel. Op 23 april
1980 sloten hij en zijn partner
Jan Swinkels (74) een samenle
vingscontract. „Dat is voor ons al
tijd onze trouwdag geweest."
Toch was het niet compleet. „Bij
een overlijden kon de familie de
partner zo het huis uitzetten. Er
was geen huurbescherming en
geen partnerpensioen."
De ring die Swinkels ont
wierp voor de onofficiële trouw
dag symboliseert dat. Er mist een
stukje in de cirkel.
Het geregistreerd partner
schap dat in 1998 werd ingevoerd
repareerde dat niet. Het sloot
adoptie nog steeds uit, bijvoor
beeld. Wabeke wilde kunnen
trouwen zoals een man en een
vrouw, met dezelfde rechten en
plichten. Daarom spreekt hij ook
niet van een 'homohuwelijk',
want het is hetzelfde huwelijk
als alle andere. „Het is een vast
legging van duurzame zorgver
antwoordelijkheid en solidariteit
van twee mensen."
Dertien jaar lang voerde hij
met een door hem opgerichte
werkgroep processen, lobby's en
acties. Tot het tweede paarse ka
binet het huwelijk in 2001 open
stelde voor homo's en lesbien
nes, hoewel premier Wim Kok er
niets van moest hebben. „Hij
vond dat Nederland zich er bela
chelijk mee maakte." Maar de po
litiek was er klaar voor.
Op 1 april 200t werd in Neder
land voor het eerst een huwelijk
tussen twee mannen en twee
vrouwen gesloten. „Dat was een
geënsceneerde ceremonie. De
stellen zijn wel echt getrouwd,
maar hadden al een geregistreerd
partnerschap dat werd omgezet
naar een huwelijk." Die construc
tie was nodig, omdat de paren an
ders nooit zouden kunnen trou
wen op 1 april 2001, de dag van
de invoering van de nieuwe wet.
„Voor ieder huwelijk geldt im
mers een ondertrouwperiode
van veertien dagen."
De regie over de ceremonie
ging verder dan dat. „Toen het ge
registreerd partnerschap werd in
gevoerd, maakten artiesten als Su
gar Lee Hooper daarvan een
show. Daarvoor is het een te
bloedserieus onderwerp en dat
moest goed duidelijk gemaakt
worden. Ook naar de buitenland
se pers die volop aanwezig was."
De trouwende paren en toenma
lig burgemeester Job Cohen van
Amsterdam die de stellen trouw
de, waren zorgvuldig gekozen.
„Er moest een burgemeester met
een ambtsketen staan."
Het is nu vooral opletten dat
de verworven rechten niet wor
den vertrapt, zegt Wabeke. De to
lerantie naar homo's neemt af.
Vrienden uit Amsterdam vertel
len hem dat ze tegenwoordig
maar als vrienden naast elkaar lo
pen in plaats van gearmd.
„Het is daarom van belang dat
we stilstaan bij het eerste burger
lijk huwelijk dat tussen twee
mannen is gesloten." Vandaag
doet Wabeke dat tijdens een offi
ciële bijeenkomst in Amsterdam,
maar op 23 april is het voor hem
écht feest. Dan is hij formeel vijf
tien jaar getrouwd met zijn man.
Al zijn ze dan onofficieel al 36
jaar getrouwd.
Minister Jet Bussemaker snijdt de taart aan. Met van links naar rechts:
Louis Rogmans, Dolf Pasker, Gert Kasteel, Anne-Marie Thus, Hélène Faasen,
Ton Jansen, Peter Wittebrood-Lemke. Die laatste is weduwnaar van Frank
Wittebrood. Kleine foto: direct na de plechtigheid in 2001. Van links naar
rechts: Peter Wittebrood-Lemke, Frank Wittebrood, Louis Rogmans, Ton Jan
sen, Hélène Faasen, Anne-Marie Thus, Dolf Pasker en Gert Kasteel,
foto Jean-Pierre Jans en Hollandse Hoogte
door Bettine Winters
