14 NIEUWS
Britse angstexpert
Frank Furedi: 'We
moeten leren
leven met terreur.
Anders zijn
terroristen de
morele winnaars.'
Frank Furedi staat op
het punt af te reizen
naar de Belgische uni
versiteitsstad Leuven.
Vanuit het vredige
Kent, waar de beroem
de socioloog aan een zoveelste
bestseller werkt, naar België, waar
de angst regeert.
Maanden geleden werd hem ge
vraagd de openingslezing te geven
op het Feest van de Filosofie in
Leuven. Over onze angst voor
open grenzen zal hij spreken.
Maar de meeste vragen verwacht
hij over de collectieve angst voor
terroristen.
Hij is de laatste dagen iets te
vaak gebeld, vindt hij. „Want om
de verkeerde redenen." Twee vra
gen worden hem altijd gesteld:
'Wat zit er achter de radicalisering
van jonge moslims?' en 'Zijn we
nu banger dan vroeger?'.
De eerste vraag pareert de
Brits-Hongaarse socioloog door
gaans met een tegenvraag: „Hoe
'We moeten onze
middelvinger naar die
gasten opsteken en
zeggen: Ons krijg je
niet klein'
komt het dat een aanzienlijk deel
van de moslimjongeren Europa zo
haat?" Los van de propaganda van
uit het kalifaat ligt aan de radicali
sering ten grondslag dat wij hier
grote groepen jongeren in parallel
le werelden laten leven. Als je
geen gemeenschappelijke waar
den meer kan delen, krijg je tegen
stellingen en loop je kans op radi
calisering en erger, denkt Furedi.
„Dat is het ergste wat je kunt
doen. Je zegt eigenlijk tegen de ter
roristen: 'oké, jullie hebben ge
wonnen, wij passen ons wel aan'.
Als je die weg inslaat, is het einde
zoek. Wat in Parijs en Brussel ge
beurde, is verschrikkelijk. Mensen
in Europa moeten wel begrijpen
dat dit soort terreuraanslagen het
nieuwe normaal zijn in Europa. Je
kunt dit niet meer wegdromen.
Deze realiteit gaat nog wel jaren
duren. Dus moeten we leren er
mee te leven. Dat wil niet zeggen
dat je aan terreur moet toegeven,
wel dat je de destructieve impact
van terreur minimaliseert."
„Dat de impact van een aanslag
volledig wordt bepaald door onze
eigen reactie daarop. Terroristen
worden de morele overwinnaars
als we zo bang zijn geworden dat
we dingen afgelasten. Nog erger,
dat we onze democratische ver
worvenheden laten aantasten
door nog meer inperkingen en ex
treme controles op ons doen en la
ten. Onze streven naar veiligheid
wordt dan obsessief. Dat kan ge
vaarlijker worden dan wat die
bommen en kalasjnikovs aanrich-
FRANK FUREDI
ten. Het klopt ook niet dat overal
de gevaren van terreuraanslagen
loeren. Ik loop meer fysieke risi
co's als ik ga skiën met mijn zoon.
Dus moeten we onze middelvin
ger opsteken naar die gasten en
zeggen: 'ons krijg je niet klein'."
„Nog niet zo lang geleden waren
de gezagsdragers bezorgder over
terrorisme dan gewone burgers.
Die hadden eerder slapeloze nach
ten vanwege hun persoonlijke fi
nanciën, de kans op werkloos
heid, het pensioen, de toekomst
van de kinderen. Na de aanslagen
in Parijs is de stemming duidelijk
omgeslagen. Ik merk dat als ik
door Europa reis. Veel mensen ver
tellen me dat ze zich bedreigd voe
len. Ook omdat de daders door
heel Europa hadden gereisd voor
dat ze toesloegen in Parijs. Ze ver
bleven daarvoor in België, Duits
land, Nederland en weet ik waar.
Het had dus overal kunnen gebeu
ren. Dat is wat mensen in hun ach
terhoofd houden."
„Dat was voorbeeldig. Zelfs in de
reactie na de aanslagen in Londen
van 7 juli 2005, toen een bus werd
opgeblazen en een bom ontplofte
in de metro (56 doden, onder wie
de 4 daders, red.) zag je die beheer
sing. Een uur later organiseerden
mensen zelfs feesten in de Lon-
dense wijk Hammersmith. Twee
middelvingers naar de terroristen.
Dat is de juiste reactie. Ik hoop
dat dat zo blijft. Bij de IRA wist ie
dereen wel waar die organisatie
voor stond en van hun kant gaven
die terroristen meestal een waar
schuwing bij een bomaanslag zo
dat mensen konden wegkomen.
Dat is nu anders. Niet fysieke be
dreiging maakt ons bang, maar
veel meer dat we niet in staat zijn
te verwoorden waarom mensen
zichzelf opblazen."
„Als achter mijn rug gevaar dreigt,
dan ga ik er vanuit dat je me waar
schuwt. Omdat ik me daar dan
geen zorgen om hoef te maken,
kan ik andere problemen beter
het hoofd bieden. Dat mensen in
de metro nu bezorgd om zich
heenkijken als er een Noord-Afri
kaanse man met een koffer bin
nenkomt, heeft ook alles te maken
met falend multiculturalisme. Het
heeft niet gewerkt omdat grote
groepen mensen in parallelle we
reld leven. Terwijl we ons alle
maal verantwoordelijk zouden
moeten voelen voor de gemeen
schap waarin we samenleven. Het
deed me goed te zien dat mensen
in Brussel elkaar spontaan een lift
gaven. Dat zou normaal moeten
zijn in een stad en niet alleen
maar na zo'n verschrikkelijke ge
beurtenis."
„Bekommer je om mensen die de
deur niet uit durven omdat ze
bang zijn. Organiseer samen de
veiligheid van je kinderen als dat
nodig is. Mensen moeten zich
niet geïsoleerd gaan voelen. Be
noem de dingen."
In Amerika bestaat de ongeschreven
regel dat je in het openbaar nooit
over politiek praat. Omdat mensen
elkaar niet meer durven te vertrou
wen en bang zijn voor confrontatie.
„Het resultaat is dat er alleen nog
over koetjes en kalfjes wordt ge
sproken en het debat uitsterft. We
zijn geneigd meteen het slechtste
van de ander te denken. Dat voedt
de angstcultuur. Ik zie waarschu
wingsbordjes rond kinderspeel
plaatsen waarop staat dat volwas
senen uit de buurt moeten blij
ven. Omdat we denken dat man
nen die daar kijken düs pedofiel
moeten zijn. Het wordt surrealis
tisch als we denken dat ons kind
permanent in gevaar is en we het
overal moeten beschermen. Dat
lukt niet. Er is daarom een parallel
tussen angsten van ouders voor
hun kinderen en angsten van veel
burgers voor terroristen. Als we
ook voor hen bordjes gaan neerzet
ten, zitten we pas echt diep in de
problemen. Het zou betekenen
dat we onze democratie en onze
open samenleving inwisselen
voor iets heel verkeerds."
'Aanslagen?
Wen er maar aan!'
door Bob van Huët
U wordt boos als een voetbalwed
strijd van het Belgische elftal vanwe
ge terreurdreiging wordt verplaatst.
Frank Furedi, socioloog foto Merlijn Doomernik/HH
Wat bedoelt u daarmee?
Tot voor kort gaven mensen niet aan
dat ze wakker lagen van terrorisme.
Nu wel, zegt u.
Ten tijde van de grote IRA-aanslagen
in Londen leek het alsof de Britten
heel kalm bleven en zich niet gek lie
ten maken door terroristen.
Frank Furedi (68) verwierf wereldfaam met zijn bestseller Cultuur van angst. Daarin stelt de Brits-Hongaarse
socioloog onder meer dat de westerse mens is verworden tot een angsthaas die de kleinste tegenslag tot
trauma verheft. We klampen ons vast aan de waanidee van een risicoloze samenleving en geven ons daarmee
over aan derden (politici, politie en veiligheidsexperts) die het maar moeten oplossen, zo constateerde Furedi
in 2002, een jaar nadat Al-Qaida met de aanslagen in de VS iedereen de stuipen op het lijf joeg.
Je veilig voelen is gebaseerd op we
derzijds vertrouwen.
Dus?
