Marijke Gordijn NIEUWS 13 TEGENDRAADSE INTERVIEWS Blij met een uur langer licht? Geschuif met de tijd is onhandig en ongezond, zegt onderzoeker Gordijn. We slapen korter. Nee, lan ger natuurlijk. Of wacht, toch korter?" Zelfs Marijke Gordijn, gespecialiseerd in de bio logische klok, raakt elk voorjaar weer in de war bij het geschuif met de wijzers. „Het blijkt iedere keer weer complex. En het is onnodig. Er is steeds meer bewijs dat de zo mertijd een bijzonder slecht idee is." De zomertijd is ingevoerd in 1977. Er was een tekort aan olie en met dat uurtje langer licht was minder kunstlicht nodig. Op deze manier kon den we energie besparen. Maar dat blijkt niet te kloppen, zegt Gordijn. De uitgespaarde stroom weegt niet op tegen de extra verwarming die 's ochtends nodig is. „Voor de economie hoefje het dus niet te doen," zegt Gordijn. „En voor onze ge zondheid al helemaal niet." „Iedereen zegt altijd; lekker dat extra uurtje want licht is toch juist goed voor je? Of: kinderen kun nen langer buitenspelen, het is juist fijn als zij meer bewegen. Maar er is geen extra uurtje licht. We verschuiven onze werkdag ten opzichte van het licht. Ondertussen slapen we een uur korter. Dat ene uurtje minder slapen bevalt veel mensen niet. Ons biologische ritme is gemiddeld twaalf minuten langer dan 24 uur. Ons ritme moet daar om steeds worden bijgesteld. Dat gebeurt door het licht in de ochtend. Als we gaan sleutelen aan de tijd waarop het licht wordt, lopen we steeds meer uit de pas. Net nu het 's ochtends bij het op staan weer licht is, zetten we de klok een uur vooruit. Daarmee zijn we weer een maand terug in de tijd. Vooral mensen die laat naar bed gaan, hebben last van de overgang naar de zomertijd. Bij de late types loopt de biologische klok nu een maal langzamer dan bij de vroege vogels. Je kunt avondmensen moeilijk dwingen om eerder naar bed te gaan. Maar ze moeten nu wel een uur eer der op dan normaal." „Onderschat het belang van slaap niet. Het heeft invloed op ons immuunsysteem, de stofwisseling en beïnvloedt de manier waarop we leren en din gen onthouden. Slaaptekort maakt ons moe en prikkelbaar. Het vergroot de kans op overgewicht en suikerziekte omdat een korte nacht het hon gergevoel verstoort. Mensen maken meer fouten en zijn minder creatief. In de dagen na het ingaan van de zomertijd gebeuren meer ongelukken en het aantal hartinfarcten ligt hoger." „Het ene land heeft geen zomertijd, het andere wel en daartussen zitten dan ook nog weer ver schillen. Het wordt voor de economie en het rei zen een veel groter probleem. Het raakt steeds meer versnipperd. Vergadertijden, vluchttijden en noem maar op moeten soms wel zes keer per jaar worden aangepast. Als we wereldwijd de zo mertijd afschaffen, wordt zakendoen een stuk eenvoudiger. Maar zelfs al zouden we beginnen met Europa scheelt het al enorm. In het oosten van Europa slapen mensen ongeveer een half uur eerder dan hier. Precies het verschil tussen zons opkomst en zonsondergang tussen oost en west. Daarom is het aantal winterdepressies hier ook 'De wintertijd is onze tijd. Onze biologische klok past daar veel beter bij' hoger dan in het oosten. Ons gedrag wordt niet zozeer bepaald door ons horloge maar door het ritme tussen licht en donker. Het wordt daarom tijd dat de politiek de zomertijd afschaft." „We zitten nu vast aan een zomertijd die ons meer slecht dan goed doet. Het is effectiever om mensen te laten slapen op een voor hen optimale tijd. Maar in plaats daarvan verzetten we ons pols horloge of die klok aan de muur omdat we nu eenmaal de tijd moeten verschuiven. Nu gaat bij voorbeeld 16% van de jongeren zo laat naar bed dat ze problemen krijgen met het functioneren overdag. Op werkdagen heeft meer dan 80 pro cent van de bevolking een wekker nodig om wak ker te worden. Die mensen gaan heus niet alle maal laat naar bed. Maar ze moeten vanwege de zomertijd wel een uur eerder wakker worden dan ze uit zichzelf zouden doen." „Ik voorzie op de lange termijn juist meer econo mische problemen als we keer op keer schuiven met de tijd. De hele zomertijd is nergens voor no dig maar wat het nog erger maakt is dat we hem ook nog eens instellen in het weekend. We gaan op zaterdag later slapen omdat we er op zondag toch niet vroeg uit hoeven. Daardoor bouwen we al een slaaptekort op en zijn we op maandagoch tend flink moe. De wintertijd is onze gewone tijd. Die past veel beter bij onze biologische klok. Er is inmiddels genoeg wetenschappelijk bewijs dat het verschuiven van de tijd in het voorjaar tot gezondheidsproblemen leidt. Ik snap niet waar om we nog steeds met zijn allen de klok een uur vooruit zetten." PASPOORT DINSDAG 29 MAART 2016 Met nieuws, duiding en meningen krijgen we een beeld van grote, ingewikkelde thema's. Een reeks interviews met dwarsdenkers. 'Draai die klok terug! door Cerben van 't Hof We voelen ons juist energieker in het voorjaar. Een uur langer licht in de avond cadeau! Precies voor die mensen is de wekker uitgevonden. In de VS is de zomertijd wegens succes verlengd: het begint drie weken eerder en eindigt drie weken later. Marijke Gordijn. foto Marcel van der Vlugt De politiek bepaalt toch niet hoe laat we naar bed gaan? Dan is iedereen mooi op tijd op zijn werk. Marijke Gordijn (1961) is bioloog en onderzoekster aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversi teit Groningen en eige naar van het bedrijf Chrono@Work, dat is gespecialiseerd in de zogeheten chronobio- logie. Ze is aangeslo ten bij de wetenschap pelijke adviesraad van de Stichting Licht en Gezondheid. Gordijn is getrouwd en heeft twee kinderen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2016 | | pagina 13