'Mondriaan hangt wakend boven mijn ziel'
Sloeweg: twee weekenden
dicht in april
12 ZEELAND
^Zeeland
Piet Mondriaan (1872-1944)
pakte in 1908 de stoom
trein vanuit Amsterdam
naar Middelburg. Daar
stapte hij over op de stoomtram
en hobbelde naar Domburg. Het
was half september. Francisca van
Vloten, kunsthistorica en conser
vator van het Marie Tak van Poort
vliet Museum in Domburg, ver
moedt in haar nieuwe boek Zoals
het licht valt 'een gloeiende nazo
meravond, de lucht vol paarse, ro
de, blauwe, gele en roze tinten'.
De dag daarop zag Mondriaan 's
ochtends meteen 'luchten van pa
relmoer', die later op de dag 'een
zilveren glans over de zee zouden
werpen'.
Een eeuw later bottelt kunste
naar Loek Grootjans (Arnemui-
den, 1955) een jaar lang wekelijks
anderhalve liter zeewater tussen
Westkapelle en Domburg. Hij
noemt de uitkomst 'De zaak Piet
Mondriaan'. Het is onderdeel van
zijn veel grotere project Storage for
Distorted Matter, waarbij hij alles
verzamelt en archiveert wat hem
als mens en kunstenaar raakt. In
'De zaak Piet Mondriaan' zoekt
Grootjans het Zeeuwse licht dat
Mondriaan betoverde. En hij
vindt het. In 52 schalen laat hij
een halve liter zeewater verdam
pen. Wat blijkt? In de nazomer
zijn de achtergebleven zoutkristal
len aanzienlijk groter dan in de an
dere maanden. Daarmee zegt hij
de kern van het bijzondere licht
aan de Walcherse kust te hebben
gevonden. Bij Westkapelle name
lijk komen Wester- en Ooster-
schelde samen en is de invloed
merkbaar van zeestromingen.
Daardoor ontstaat er werveling in
het water, die ervoor zorgt dat het
licht in de zoutkristallen breekt.
Hier werd Mondriaan gegrepen
door de spelingen van het licht
en begon zijn zoektocht naar
de zuivere kleur en vorm
Het is een geloof, geeft de kun
stenaar toe, dat hij nu als weten
schap presenteert. Vandaar de 52
literflessen met zeewater en de 52
schalen met zoutkristallen. Be
werkte zeekaarten completeren
het kunstwerk. Met ingang van
vandaag is het te zien in het Marie
Tak van Poortvliet Museum in
Domburg. In 2014 werden de scha
len en flessen al eens geëxposeerd
in de Kabinetten van de Vleeshal
in Middelburg. Nu is het kunst
werk voor het eerst in Domburg,
de kustplaats waar honderd jaar
geleden Piet Mondriaan betoverd
raakte door het Zeeuwse licht.
Heel passend, vindt Grootjans. Hij
is zelf de zoon van een schroothan-
delaar, die kunstenaar is gewor
den doordat Mondriaan hem beto
verde met Compositie in Kleur B:
„Mijn vader zei: ben je nou hele
maal besodemieterd. Maar dat
hielp niet. Mondriaan heeft mijn
leven beïnvloed, hij hangt als een
wakend oog boven mijn ziel."
Dat Grootjans met zijn Mon-
driaanproject thuishoort in Dom
burg, laat conservator Francisca
van Vloten zien aan de hand van
een wand met schilderijen die
Piet Mondriaan in Zeeland maak
te. Het zijn speciaal vervaardigde
kopieën van de originele werken,
die in het Gemeentemuseum van
Den Haag zijn ondergebracht. Het
exposeren van de originelen in
Domburg zou door de verzeke-
rings- en beveiligingskosten onbe
taalbaar zijn.
De molen van Domburg, de
kerk van Oostkapelle, de vuurto
ren van Westkapelle, meerdere
duingezichten. Ze hangen er als
een 'documentaire omlijsting' van
het project van Grootjans. Ook
het eerste 'zeeschilderij' van
Grootjans hangt er, naast een 'zee'
van Mondriaan. „Meer eer kan ik
niet krijgen", zegt Grootjans.
Mondriaan bezocht Domburg
tussen 1908 en 1916 vrijwel jaar
lijks. Francisca van Vloten: „Hier
werd hij gegrepen door de spelin
gen van het licht en begon zijn
zoektocht naar de zuivere kleur
en vorm. Hier heeft Mondriaan
zijn kubistische idee uitgewerkt.
We zijn ervan overtuigd dat zijn
beroemde schilderij Pier en
Oceaan hier is ontstaan. Als je
door je oogharen naar de zee kijkt,
dan zie je Pier en Oceaan."
Ik geef de kleur niet prijs, maar wil die alleen juist zoo intens mog
Ik verwaarloos de lijn niet, maar wil die in haar sterkste uiting.
De Sloeweg is de eerste twee weekenden van april volledig dicht
tussen de A58 en de verkeerslichten bij de Bernhardweg en
Westerscheldetunnelweg.
Weekend 1:
vrijdag 1 april (20.00 uur) tot en met maandag U april (5.00 uur).
Weekend 2:
vrijdag 8 april (20.00 uur) tot en met maandag 11 april (5.00 uur).
De omleidingsroutes staan aangegeven met gele borden.
Voor meer informatie neem contact op met het informatiepunt
Sloeweg, tel. 01 18 - 631245 of sloeweg@zeeland.nl
Meer informatie op:
www.zeeland.nl/sloeweg
Conservator Francisca van Vloten voor de Mondriaanwand in het Domburgse museum, foto Ruben Oreel
vig Provincie
door Jan van Damme
Loek Grootjans verklaart met zijn kunstwerk 'De zaak Mondriaan' waarom het Zeeuwse licht betovert, foto Ruben Oreel
Expositie: De zaak Piet Mondriaan -
Mondriaan in Domburg; opening van
daag, te zien tot 3 juli in het Marie
Tak van Poortvliet Museum in Dom
burg. Boek: Francisca van Vloten - Zo
als het licht valt. Rond Toorop en
Mondriaan in Domburg - 20,- euro.
Tussen 1908 en 1916 verbleef Piet Mondriaan regelmatig in Domburg. Tij
dens de jaren 1909 en 1910 vond hij onderdak in Pension Wisse aan de Oost
straat. Zijn huisbaas was Ko Wisse (foto rechts), die model stond voor de in
die jaren door Mondriaan geschilderde Zeeuwsche Boer. Dochtertje Joane
Wisse stond in dezelfde tijd model voor het schilderij Zeeuwsch Meisje.
Mondriaan leidde in het in die jaren bruisende Domburg een teruggetrokken
bestaan. Volgens kunsthistorica Francisca van Vloten nam hij geen deel aan
de gezelligheidsbijeenkomsten van collega-kunstenaars.
Piet Mondriaan in 1915 aan de kunstcritica Auguste de Meester-Obreen
