i
(iJyjl
Historisch vechtpak
van een gehate heerser
We kijken nog altijd ouderwets
televisie, gewoon thuis voor de buis
CULTUUR SHOW 27
Nieuw museum opent met Banksy
Golden Girl
aangeklaagd
II 1
JOËL
DICKE
R
1 n
limil
t*rm j
Ik ben gestopt
met scheren sinds
ik van tv ben.
ledereen haat dat'
De grote musea aan het Amster
damse Museumplein krijgen er
een broertje bij. Op 9 april opent
het Modern Contemporary Mu
seum (Moco). Dat toont moder
ne en hedendaagse kunst. De
eerste tentoonstelling biedt tach
tig werken van popartlegende
Andy Warhol en graffitikunste-
naar Banksy. Moco hoopt vooral
met het werk van Banksy een
jonge doelgroep te bereiken. De
kunstenaar staat bekend als acti
vistisch. Zijn werk kan worden
uitgelegd als politiek, pacifis
tisch en tegen het grootkapitaal.
Actrice Betty White (94) is door
haar voormalige verzorgster aan
geklaagd. De vrouw stelt dat de
Golden Girls-ster haar niet zou heb
ben betaald voor overwerken.
Ook kreeg ze geen vakantiegeld.
dus ik kende het landschap, ik
wist waar ik over schreef."
Er is nog een andere reden.
„Schrijvers van mijn generatie
reizen veel, ze zijn veel vrijer in
de keuze waar ze een verhaal la
ten spelen. Ik wilde de wereld in
mijn boeken graag groter maken.
Vroeger speelden Zwitserse ro
mans zich af in Zwitserland.
„Er is veel veranderd. Toen
Harry Quebert ging verschijnen,
mailde ik iedereen die ik kende
dat mijn boek morgen in de win
kel zou liggen. Ik sprak een week
later een oudere collega, die was
in shock toen hij mijn mail had
gelezen. Hij zou zoiets nooit heb
ben gedaan. Het boek moet het
zelf doen, vond hij. Maar dat is te
genwoordig anders. Je moet naar
de lezer toe. Je moet je netwerk
gebruiken, het internet op. Het
is belangrijk de lezer in deze
overvolle wereld bij de hand te
nemen. Om ze vervolgens van
hun telefoon te scheiden door ze
het boek in te sleuren. Ze te la
ten ervaren hoe geweldig het le
zen van een boek is."
Is het daarom dat Dicker in
Het boek van de Baltimores dezelf
de hoofdpersoon opvoert als in
zijn eerdere boek? „Nee, al be
grijp ik je opmerking. De grap is
juist dat Marcus Goldman de gro
te afwezige is in Harry Quebert.
Ik had enorm mijn best gedaan
om de vele personages in dat
boek heel belangrijk voor de plot
te maken, maar achteraf wees
mijn redacteur me erop dat juist
Marcus Goldman niet heel be
langrijk is voor het verhaal. De le
zer kent hem eigenlijk helemaal
niet als hij Harry Quebert uit
heeft. Dus besloot ik hem uit te
diepen, hem een achtergrond te
geven, hem psychologisch aan te
kleden. In Het boek van de Balti
mores is hij niet alleen de vertel
ler, maar ook direct betrokken
bij de gebeurtenissen."
Dé gebeurtenis in de roman
wordt consequent aangeduid als
'het Drama' en Dicker werkt
daar langzaam naar toe. Het boek
van de Baltimores vertelt het ver
haal van de familie Goldman,
die te splitsen is in de welvaren
de Goldmans uit Baltimore, en
de 'gewone' Goldmans uit Mont-
clair. Marcus behoort tot de
Montclairs, maar brengt al zijn
vakanties door bij de Baltimores,
die hij adoreert.
Dicker schetst de geweldige
tijd die Marcus in doorbrengt,
tot 'het Drama' alles uit elkaar
slaat. Acht jaar nadien besluit hij
de hele geschiedenis op te schrij
ven, om erachter te komen wat
er nu precies is gebeurd. Waar
mee Het boek van de Baltimores
een door Marcus Goldman ge
schreven boek in een boek is.
Maar wel een ander boek dan
De waarheid over de zaak Harry
Quebert. Nu draait het meer om
de personages dan de plot. „Dat
wilde ik ook. Na lezing van Har
ry Quebert ken je de plot. Maar
als je deze roman uit hebt, heb je
als lezer hopelijk ook a great time
gehad met de personages, en heb
ik je het belang van vriendschap
en liefde laten zien. Deze roman
is veel psychologischer dan Har
ry Quebert."
Joël Dicker. Hij studeerde
rechten, maar verkoos parttime
baantjes om te kunnen schrij
ven. Bijna was hij daarmee ge
stopt. Het boek van de Baltimores
is zijn zevende roman en zijn
derde die ook echt is gepubli
ceerd. „De eerste roman die ik
schreef stuurde ik naar verschil
lende uitgeverijen. Ik kreeg de ro-
'lk wilde niet mijn
leven kwijt zijn aan het
schrijven van boeken
die nooit zouden
worden gepubliceerd'
man weer terug. De volgende
vier romans ook. Waarom ik niet
stopte? Ik ben ambitieus, ik wil
de schrijver worden, dat wilde ik
al mijn hele leven, schrijven is
mijn drug. Het is een fantastisch
gevoel nieuwe werelden te
creëren.
„Al die afwijzingen dwongen
me na te denken over wat ik niet
goed had gedaan. Mijn wil om
mezelf te verbeteren won het
van depressiviteit. Gaf ik wel 120
procent? Zou ik opgeven? Ik
dacht aan Churchill die zei: 'Suc
cess is not final, failure is not fa
tal; it is the courage to continue
that counts'. Daar trok ik me aan
op. En ik begon aan mijn zesde
roman met in het achterhoofd
dat als het weer niet zou lukken,
ik mijn rechtenstudie te gelde
zou maken. Ik wilde niet mijn le
ven kwijt zijn aan het schrijven
van boeken die nooit zouden
worden gepubliceerd."
De rest is geschiedenis. „Inder
daad. Ik begon aan Harry Que
bert, en ik stuurde niet veel later
mijn vijfde boek in voor een wed
strijd voor nog niet gepubliceer
de manuscripten. Dat boek, Les
derniers jours de nos pères, won,
en werd begin 2012 gepubliceerd,
twee maanden voor ik Harry
Quebert afhad. Mijn uitgever
was zo enthousiast dat hij zes
maanden later Harry Quebert liet
verschijnen. Zo was ik binnen
een halfjaar de schrijver van
twee boeken."
1 I - in r|
Het boek van
de
Baltimores
Terwijl ieder jaar op 1 april
in Brielle nog altijd met
veel vertoon de bevrij
ding van de Spanjaarden
wordt gevierd, opent dit jaar die
zelfde dag dertig kilometer verder
op in Rotterdam een expositie
waarop de Spaanse onderdrukker
Fernando Alvarez de Toledo y Pi-
mentel, kortweg Alva, centraal
staat.
Niet om Alva te eren overigens.
De tentoonstelling Opstand! laat
zien hoe belastingen een rol speel
den tijdens de Tachtigjarige Oor
log, die duurde van 1568 tot 1648.
Die oorlog begon toen de Zeven
tien Provinciën in opstand kwa
men tegen Spanje en het harde be
wind van de hertog van Alva.
De oorlog groeide uit tot een
heuse onafhankelijkheidsstrijd
toen Alva, destijds landvoogd van
de Nederlanden, in 1569 belasting
wilde heffen op de verkoop van
goederen. In de jarenlange strijd
die volgde bleek propaganda net
zo'n krachtig wapen als militair
geschut.
Bruiklenen uit binnen- en bui
tenland zetten in het Belasting
Douane Museum deze tumultu
euze periode in historisch perspec
tief. Topstuk is het harnas van Al
va, dat voor het eerst in Neder
land te zien is. „Het gaat niet vaak
op reis", zegt Stefan Krause van
Kunsthistorisches Museum in We
nen, dat het ijzeren vechtkostuum
in zijn vaste collectie heeft. „Het
ziet er als nieuw uit omdat het
vakkundig is opgepoetst, maar het
is al ruim 4,5 eeuw oud en erg ge
voelig voor vocht waardoor het
snel gaat roesten."
Alva droeg het harnas niet al
leen ter bescherming op het slag
veld, maar ook om ermee te pron
ken. Nu is alleen het ijzer nog te
zien, destijds was het opgesierd
met exclusieve stukken stof en ve
ren op de helm. „Het was de
meest dure garderobe voor belang
rijke mannen uit die tijd", legt
Krause uit. „Als je het naar deze
tijd zou vertalen kun je het verge
lijken met een kostuum ter waar
de van een sportwagen."
HILVERSUM. We kijken nog altijd
massaal televisie op een gewoon
tv-toestel, op het moment dat de
programma's worden uitgezon
den. Uitgesteld kijken en video-
on-demandplatforms als Netflix
worden populairder, maar staan
nog altijd in de schaduw van die
'thuis voor de buis'-traditie.
Dat blijkt uit het onderzoek Me
dia: Tijd 2015, uitgevoerd door on
der meer het Sociaal en Cultuur
Planbureau, de NPO en de Stich
ting Kijkonderzoek. Gisteren wer
den de resultaten gepresenteerd.
Uit de proef waaraan bijna 3.000
Nederlanders deelnamen, blijkt
dat we in 20x5 gemiddeld 3 uur en
4 minuten per dag keken naar
tv-programma's, series en film
pjes. Liefst 78 procent van die tota
le kijktijd zaten we 'ouderwets'
voor de buis.
Jongeren in de leeftijdscategorie
13-19 jaar keken weliswaar 21 pro
cent van die tijd 'gestreamd' en
dus naar platforms als Netflix,
maar nog altijd 55 procent werd
besteed aan het traditionele kij
ken. Bovendien: 91 procent van
het kijken door alle deelnemers
van het onderzoek, gebeurde via
het klassieke tv-toestel.
„We spreken vaak van een media-
revolutie, maar dat valt dus eigen
lijk reuze mee", concludeert Nieu
we Media-expert Alexander Pleij-
ter. „We zijn moeilijk los te we
ken van onze oude gebruiken. En
hoe revolutionair is het mediage
bruik onder jongeren? Ook dat
valt tegen. Je ziet wel verande
ring, maar het gaat allemaal min
der snel dan we vaak denken."
Pleijter kraakt ook een kritische
noot. In het onderzoek (dat ook
luisteren, lezen en het gebruik
van internet onder de loep nam)
zijn media-activiteiten die min
der dan 5 minuten tijd in beslag
namen, niet meegenomen. „Tel al
le momenten waarop we mobiele
telefoons gebruiken bij elkaar op
en je krijgt misschien een heel an
der beeld", zegt hij.
VRIJDAG 25 MAART 2016
David Letterman
k ex-talkshowhost
w
u»
r*. j
Auteur vin D( wiutrlicid om lit zonk Hurry Qiirtim
Joël Dicker - Het boek van de Baltimo
res. De Bezige Bij, 19,90 euro.
door Yvonne Keunen
Hij geldt als dé tiran uit de Tachtig
jarige Oorlog. Toch is het ruim 4,5
eeuw oude harnas van de hertog
van Alva hét topstuk van Opstand!
Het grootste belastingoproer uit de
Nederlandse geschiedenis in het Be
lasting Douane Museum in Rot
terdam. Het vijftien kilo zware har
nas is het enige op maat gemaakte
ijzeren vechtpak van Alva dat be
waard is gebleven.
Het ruim 4,5 eeuw oude harnas van de hertog van Alva wordt uitgepakt in
het Belasting Douane Museum in Rotterdam, foto Jan de Groen
Opstand! is van 2 april tot en met 11
september te zien in het Belasting
Douane Museum in Rotterdam. Meer
info: www.bdmuseum.nl.
rlnnr r.nrln Tionhnni/an Hat aatp in amc apmiHHplH 1 iiiir pn wp \/fpHia-Pvnprt AlpvanHpr
door Gudo Tienhooven
