Turken raken versneld visumplicht kwijt
Vluchtelingen
die na morgen
de oversteek nog
wagen, worden
zo snel mogelijk
teruggestuurd.
6 NIEUWS
Asielakkoord
is 'moreel en
juridisch
verwerpelijk'
Op zoek
naar
nieuwe
routes
BRUSSEL. Europa en Tbrkije gooien
morgen de Egeïsche Zee 'op slot'
voor vluchtelingen. Iedereen die
daarna nog deze kant op komt,
moet terug. De gigantische opera
tie is gistermiddag meteen in
gang gezet nadat Europa en Tur
kije - met premier Rutte in de
hoofdrol - een nieuwe vluchtelin-
gendeal sloten.
De dubbele afsluiting - eerst
van de Balkanroute, nu van de
Egeïsche Zee - moet Europa ver
lossen van zijn grootste vluchtelin
genstroom sinds de Tweede We
reldoorlog en van een crisis die de
Europese samenwerking harder
op de proef stelde dan de economi
sche crisis. Iedereen die na zondag
morgen via de door bijna t mil
joen vluchtelingen gebruikte
zeeroute nog probeert naar Euro
pa te komen, zit binnen twee we
ken terug in Turkije.
Dat geldt voor zowel illegale mi
granten als asielzoekers die hun
verzoek (ook in beroep) afgewe
zen zien. De eersten gaan, op kos
ten van Europa, op 4 april terug.
Griekenland, dat de afgelopen
maanden weinig anders deed dan
vluchtelingen 'doorwuiven' naar
de rest van Europa, staat voor de
enorme opgave om met ingang
van maandag honderden asielver
zoeken per dag af te handelen, mi-
granten die niet kunnen blijven
het doorreizen te beletten en hun
terugkeer te organiseren.
Nederland neemt deel aan de
organisatie en levert bovenop de
zestig man die ter ondersteuning
al op de eilanden zitten, zeventig
man extra en zo nodig nog meer.
De Nederlandse topdiplomaat
Maarten Verweij is bij de Europe
se Commissie aangesteld om het
gesloten migratieakkoord tussen
de EU en Turkije verder uit te wer
ken en te coördineren. Verwey
werd gisteren benoemd. Hij krijgt
als taak samen met de EU-lidsta-
ten en de betrokken agentschap
pen de Grieken te ondersteunen
bij alles wat nodig is om de hele
operatie uit te voeren. Zo moeten
er tolken, rechters, bewakers en
andere asielexperts worden aange
steld om de nieuwe migranten te
kunnen verwerken, voordat ze
naar Turkije kunnen worden te
ruggestuurd.
De operatie gebeurt zo snel,
omdat iedereen in Brussel de
'pull-factor' vreest: het risico dat
enorme massa's vluchtelingen
nog snel de oversteek proberen te
maken voor het terugkeerregime
ingaat. Daarvoor hebben ze nu pre
cies één dag, daarna is het afgelo
pen. ,„Dit moet een succes wor
den", aldus premier Rutte, de eni
ge die van het begin - op 6 maart
- tot het eind, gisteren, bij alle be
sprekingen betrokken was.
Nadat de leiders van de 28
EU-lidstaten donderdagnacht een
gemeenschappelijke positie bereik
ten, accepteerde Turkije gisteren,
ogenschijnlijk gemakkelijk, enkele
versoepelingen in het forse eisen
pakket waarmee het aanvankelijk
op de proppen kwam. Dat gebeur
de in het overleg van premier Rut
te, Europees president Tusk en
Commissievoorzitter Juncker met
de Turkse premier.
De versnelling van het EU-lid-
maatschap blijft beperkt tot de
opening van onderhandelingen
over één nieuw toetredingshoofd
stuk voor 1 juli, van enkele andere
hoofdstukken wordt de opening
voorbereid. Turken raken versneld
hun visumplicht kwijt - uiterlijk
eind juni in plaats van in oktober
- maar alleen als Turkije aan alle
voorwaarden voldoet.
In Turkije zelf zal dat wel wor
den gezien als een grote overwin
ning voor president Erdogan en
premier Davutoglu. Dat Turkije
ook nog 3 miljard extra krijgt voor
opvang van vluchtelingen, is rela-
tiefbijkomstig.
Het gisteren gesloten asiel
akkoord tussen Europa en
Turkije is 'moreel en juri
disch verwerpelijk'. Dat
stellen Vluchtelingen-
Werk en Amnesty Interna
tional Nederland.
De twee organisaties zien
de uitruil van vluchtelin
gen tussen de EU en Tur
kije als immoreel. „Een
plek voor een Syriër in Eu
ropa wordt afhankelijk ge
maakt van een andere Sy
riër die zijn leven waagt
op de dodelijke zeeroute
naar Griekenland",
schrijft Amnesty Interna
tional. Daarnaast stellen
beide organisaties dat Tur
kije momenteel geen vei
lig land is om vluchtelin
gen naar terug te sturen.
Wel zijn ze een voorstan
der van een veilige lucht
brug naar Nederland. On
duidelijk is nog hoeveel
asielzoekers daarvan ge
bruik zouden kunnen ma
ken. De gevolgen van het
akkoord voor de druk op
de asielopvang in Neder
land zijn nog onduidelijk.
Die druk werd de afgelo
pen weken iets lager om
dat er zich minder asiel
zoekers in Nederland
meldden. Dat heeft onder
meer te maken met de ge
sloten grenzen in Oost-Eu
ropa. Als het Europese
asielakkoord werkt, zou
de stroom vluchtelingen
naar Nederland voorspel
baarder moeten worden.
Dan weet het Centraal Or
gaan opvang Asielzoekers
(COA) namelijk precies
hoeveel asielzoekers er
wanneer per vliegtuig
overkomen. Crisisopvang
in sporthallen zou dan
niet meer nodig moeten
zijn. Het COA stelt in een
reactie dat 'de urgentie
voor opvang blijft be
staan'. Ook omdat sommi
ge opvangplekken binnen
kort niet meer beschik
baar zijn. Amnesty Inter
national wijst erop dat er
altijd mensen over land
en zee naar Europa zullen
blijven komen. „We zien
nu al weer een stijging in
aankomsten in Italië. Mis
schien kiezen mensen
straks ook voor de Zwarte
Zee. Dit is een akkoord
waar mensensmokkelaars
hun vingers bij aflikken",
zegt woordvoerder van
Amnesty Emile Affolter.
Nederland
neemt deel
aan de
organisatie
en levert
zeventig
man extra
om te
helpen op
de eilanden
ATHENE. De Balkan
route is dan wel
een week gesloten,
dat betekent niet
dat er geen vluchte
lingen West-Europa
meer in proberen te
komen. De Griekse
politie heeft vier
Grieken en twee Ira
kezen gearresteerd
die op het punt ston
den een Irakese fa
milie naar Lecce in
Italië te vliegen. De
vier kinderen uit
het Irakese gezin
zijn naar een jeugd
tehuis gebracht.
Wat met hun
ouders gebeurt, is
onduidelijk. Vol
gens de politie
moesten de migran
ten 4.500 tot 7.500
euro per persoon be
talen voor de over
tocht. De smokke
laars zouden eerder
al twaalf groepen
vluchtelingen heb
ben overgevlogen.
De vrees is dat mi
granten duurdere
en gevaarlijkere rou
tes gaan proberen
nu Macedonië de
grensovergang voor
vluchtelingen met
Griekenland heeft
gesloten. Een van
de alternatieve rou
tes loopt via Bulga
rije. De Grieks-Bul
gaarse grens is
streng bewaakt,
maar met behulp
van smokkelaars
lukt het vluchtelin
gen erdoorheen te
komen. Een deel
van de vluchtelin
gen in Belgrado
reist verder naar
Kroatië of Honga
rije. Omdat ook die
landen hun gren
zen gesloten heb
ben, is ook daarvoor
hulp van smokke
laars noodzakelijk.
„We horen de vluch
telingen praten over
alternatieve routes,
via Bosnië, Monte
negro of Albanië, en
dan naar Italië. Daar
voor moeten ze dui
zenden euro's neer
tellen", zegt Marija
Mitrovic van hulpor
ganisatie Infopark
in Belgrado.
EU en Türkije sluiten deal:
Egeïsche Zee gaat op slot
door onze correspondent
Frans Boogaard
V.l.n.r.: voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker, Griekse premier Alexis Tsipras, Mark Rutte en
Bondskanselier Angela Merkel tijdens de EU-top waar gisteren een asielakkoord werd gesloten, foto John Thys/AFP
door Cyril Rosman
door Thijs Kettenis
