Witte goud al op
de kaart dankzij
verwarmd bedje
Tanzaniaanse activist overleefde al tweemaal een
14 NIEUWS
De jacht op albino's is in enkele Afrikaanse landen in
volle hevigheid aan de gang. Albinoactivist Josephat
Torner, nu in Nederland, strijdt voor hun bescherming.
Voor sommige culi-freaks is het
vloeken in de kerk: asperges serve
ren voor half april. En telers en
koks vinden dat het witte goud
ook absoluut een seizoensproduct
moet blijven. „Maar de periode
waarin de groente op de markt
komt, mag best wat worden opge
rekt", zegt topkok Luc Kusters van
het Amsterdamse restaurant Bole-
nius dat de warming up voor het
officiële seizoen -14 april - giste
ren aftrapte.
Kusters: „De Nederlandse asper
gesector is de meest innovatieve
van Europa. Er wordt gebruik ge
maakt van moderne technieken:
verwarmde bedden, slangen voor
heteluchtcirculatie, speciale folie.
Die zorgen ervoor dat de liefheb
ber nu veel vroeger in het jaar
kwalitatief goede, malse asperges
van het land kan krijgen. De char
me en smaak gaan er wel vanaf als
je ze ook in oktober gaat steken.
Maar waarom krampachtig vast
houden aan dat ultrakorte traditio
nele seizoen? Ik vind dat ouder
wets en onzinnig."
De Nederlandse consument
blijkt het daarmee eens. De witte
of groene stengels komen geduren
de langere periode vaker op tafel:
werd er in 2000 gemiddeld zo'n
600 gram per persoon gegeten, nu
is die hoeveelheid gestegen naar
ruim 800 gram.
En ook de gerechten hebben
een immense makeover onder
gaan. Naast de monumentale com
binatie asperges met ham, eieren,
botersaus en de onvermijdelijke
soep zijn er nu ook asperge-smoot-
hies, -yoghurt, -ijs, -lolly's en alle
denkbare rauwe en gegrilde
mixen met quinoa en/of salades.
Richard Wilms, directeur van
aspergecentrum Aceera, wijst er
op dat het oprekken van het sei
zoen veel invloed kan hebben op
de prijzen die worden berekend.
De extremen van vorig jaar vari
eerden van 4 tot 20 euro per kilo.
Wilms: „Asperges blijven een
dagproduct, net als verse vis.
Vraag en aanbod bepalen de
marktwaarde. We zitten nu heel
vroeg in het jaar en mensen wil
len ze toch op hun bord omdat ze
dat associëren met Pasen. Dat bete
kent dat ze er hun portemonnee
voor moeten trekken. Wanneer
het lenteachtige weer straks echt
doorzet, groeien ze met 10 centi
meter per dag en moet er ineens
keihard worden gewerkt om ze te
steken. Dan dalen de prijzen
weer."
Technisch gezien zou het moge
lijk zijn om middenin de winter
goede Nederlandse asperges op ta
fel te zetten, denkt hij. „Maar ik
vrees dat het bedrijfseconomisch
niet rendabel zou zijn. En het
komt ook de aantrekkingskracht
niet ten goede: een seizoen maakt
een product ook speciaal."
ASPERGE
Wie de op
dracht gaf
hem te
vermoor
den, weet
hij nog
steeds niet. „Grote vissen", ver
moedt Josephat Torner (38), de
Tanzaniaanse albinoactivist. Za
kenmensen, medicijnmannen,
politici, mijnwerkers en vissers,
gaat hij het rijtje belanghebben
den af. Mijnwerkers en vissers?
„Ja, omdat er een hardnekkig bij
geloof is in Tanzania. Mensen in
de goudmijnen denken dat bloed
van een albino de kans op een rij
ke ader groter maakt. Vissers gelo
ven dat ze meer vis vangen als ze
albinohaar in hun netten kno
pen. Voor medicijnmannen zijn
albino's van grote waarde. Van
onze botten maken ze geluks-
amuletten of bedeltjes."
Torner is in Nederland voor
een aantal televisieoptredens
waarin hij het Liliane Fonds
helpt aandacht te vragen voor het
trieste lot van Afrikaanse albino
kinderen. Dat is nodig want de
handel in hun lichaamsdelen
gaat 'als een lopend vuur' door
het zwarte continent, constateert
hij. Tanzania haalt regelmatig de
internationale media als er weer
een kind is ontvoerd en voor
dood achtergelaten nadat armen
en benen zijn afgehakt. In Tanza
nia beginnen zijn campagnes ef
fect te sorteren maar in Malawi,
Mali, Nigeria en Senegal lijkt de
jacht juist geopend. Bijgeloof, ar
moede, het grove geld, de macht
van medicijnmannen en de on
macht of onwil van politici die
vaak zelf nog bang zijn voor de
magie van tovenaars maken albi
no's in bijna dertig landen vogel
vrij, schat Torner.
Twee aanslagen heeft hij over
leefd. De laatste in 2012. De man
nen die hem vijfjaar geleden wil
den ontvoeren werden op heter
daad gearresteerd. Ze kregen 18
jaar cel. „We werden de hele dag
al gevolgd door een kleine zwar
te auto nadat ik op een voorlich
tingsbijeenkomst had gesproken.
Onderweg waarschuwde ik de
politie. Ze zouden het uitzoeken.
De achtervolgers namen hetzelf
de hotel als wij. De politie wist
waar we zaten maar ik zag nie
mand. Ik kon niet slapen en zat
op het bed te wachten. Ik had
mijn camera verstopt en nam al
les op. Even na middernacht kwa
men ze. Drie gemaskerde man
nen in zwarte jassen. 'Wie zijn
jullie?' vroeg ik. 'Dat weet je al',
antwoordden ze. Ze duwden me
in die zwarte auto. Ik dacht toen
dat mijn leven voorbij was. Op
eens stond daar de politie. Ze ar
resteerden die mannen en hun
chauffeur. Ze wilden niets zeg
gen over hun opdrachtgever. In
2012 werden ze veroordeeld."
Wie het waren? „Huurmoorde
naars. Ik ben de stem van dege
nen zonder stem. Als ze mij de
mond zouden snoeren, zou vast
niemand zich nog druk maken
om het lot van albinokinderen."
Nog altijd is hij zijn leven niet
zeker. Torner voert een eenzame
strijd, zeggen mensen die hem
beter kennen. Zijn vrouw is
doodsbang. Inmiddels heeft hij
wel jonge medewerkers opgeleid
die zijn missie kunnen voortzet
ten als 'ze 'hem toch te pakken
krijgen'.
Twee personages noemt Josep
hat Torner als belangrijke inspira
tiebron om door te gaan: Nelson
Mandela ('die ook tegen racisme
streed') en zijn
eigen moeder.
„Als kind leer
de ik snel dat ik
anders was. Ze
lachten me uit
of riepen me na:
'witte geit'. Of
ze bespotten me
omdat ik een
geest zou zijn.
Volwassenen
wilden me zel
den helpen. Ze
dachten dat albi-
nisme besmette
lijk was. Op een
dag vroeg ik het
mijn moeder.
Waarom kon
den andere kinderen in de zon lo
pen en kreeg ik brandwonden.
Ze veegde mijn tranen weg en
vertelde dat zij en mijn vader
door de vroedvrouw waren opge
dragen mij dood te maken na de
geboorte. Mijn moeder verzette
zich. Ze heeft me altijd be
schermd. Ik weet dat er veel kin
deren wel werden gedood na de
geboorte. Er zijn ook families
hun albinokind hebben ver
kocht."
Pas nog hoorde hij het verhaal
van een moeder in Malawi die
zelf geen albino was maar werd
verminkt door ontvoerders om
dat ze haar kind wilde bescher
men. Dat meisje werd later zon
der ledematen teruggevonden."
Het doet hem pijn dat zijn
moeder overleed toen hij 12 was,
lang voordat hij zo'n prominente
activist werd. Een priester zorgde
dat hij een goede schooloplei
ding kreeg. Josephat Torner is nu
«Bi»
Bij De Wit Asperges te Mariaheide zijn er alweer asperges. Sandra de Wit
is bezig met oogsten, foto Van Assendelft Fotografie
door Annemart van Rhee
AMSTERDAM. Verwarmde bedden,
heteluchtslangen en een vroege Pa
sen. Nieuwe technieken en een gro
te vraag zorgen ervoor dat de eer
ste asperges van Hollandse bodem
een maand voor de opening van
het officiële seizoen al verkrijgbaar
zijn. Restaurants zetten ze massaal
op de kaart.
Nederland produceert jaarlijks
22.500 ton witte asperges.
Elk jaar wordt er voor 65 miljoen
euro omgezet in de branche.
65 procent van de asperges wordt
in de supermarkt gekocht, 15 pro
cent op de markt, 14 procent bij
de teler.
90 procent van de Nederlandse as
perges komt uit Brabant en Lim
burg.
Alle asperges worden nog steeds
handmatig gestoken.
Zo'n 700 telers produceren op
3300 hectare bijna het complete
Hollandse aanbod.
Iedere teler heeft minstens vier
seizoensarbeiders in dienst.
Witte asperges groeien onder
grond, groene erboven. De witte
asperges worden geschild.
4 Van onze
botten maken
ze amuletten'
door Bob van Huët
Josephat Torner probeert het lot
van vogelvrije albino's te verbete
ren. foto Arie Kievit
Onder: In Tanzania zijn enkele op
vangplekken waar albino's veilig
kunnen leven, zoals bij blinden
instituut Mitindo Primary School.
foto AFP
K
n
