&G0I I 3
weer iets in zout terug naar
zouten. Wat weet SSST
ik niet precies
DE WIS
KLOOTWIJK
Verontreinigde Portugezen
2 «BERGER
STRUKTURA 60
4
Waarom is smetteloos wit zool
spotgoedkoop en verontreinigd,
smoezelig grijs en zwart zout
peperduur?
In Zeeland en rond water dat nu Waddenzee
heet, tot aan Denemarken, lagen veenvel-
den, doordrenkt met zeewater. Het veen
werd afgegraven, gedroogd en verbrand.
Wat overbleef was as gemengd met zee
zout. Goor van aanzien, maar het kon ge
bruikt worden voor conserveringsdoel
einden. Wit, zuiver zout van ver was
beter, maar veel duurder.
Dat was toen.
Maar kijk nu. Vandaag kost het beste
zout, wit en zuiver, enkele dubbeltjes per
kilo. In een strooibusje kost het wat
meer, maar nog zal de prijs je een zorg
zijn. Nee dan goor zout. Grijs zout was er
al; betrekkelijk nieuw onder culi's en ge-
zondo's, is zwart zout. Uit Hawaï. Nu ook
te koop bij Albert Heijn. Voor 36 euro
per kilo. Is er nog een zout veenwinge-
biedje rond de Wadden?
Zout. Geen mens staat er bij stil, zout is er
gewoon. Maar er was een tijd, dat zout
meer waard was dan goud en erom
werd gevochten. De aarde bergt zoveel
zout dat een tekort ondenkbaar is. Dat is
anders geweest. Diepe zoutlagen waren
onbereikbaar. Alleen zout aan de opper
vlakte kon gebruikt worden. Zeezout aan
de kust, uit verdampt zeewater. Er was
ook zout, hier en daar op de wereld, uit
prehistorische zeeën die compleet ver
dwenen. Makkelijk te winnen zout. Maar
niet overal. Volken die het dringend
nodig hadden, om voedsel te behoeden
voor bederf (bijvoorbeeld haring en ka
beljauw) moesten er een hoge prijs voor
betalen. Of afpakken van bijvoorbeeld
Portugezen, die
met scheepjes
vol zout naar
Newfoundland
zeilden om er
kabeljauw te
Culinairenzien vangen. De vis
werd m het
huis gebracht.
kabeljauw en
nog steeds win
nen ze aan de
kust zout door zeewater te laten verdam
pen in de zon. Dat zeezout is vuil, net als
het grijze zeezout uit Bretagne. Schoon
wit zout had tijdenlang de voorkeur.
Maar culinairen zien weer iets in veront
reinigde zouten. Wat weet ik niet, maar
het winnen van zeezout loont weer.
In de lage landen was geen zout voor
handen, maar het was wel hard nodig.
Zonder zout kun je van haring niet rijk
worden. De vis is al bedorven voor hij de
Duitse grens over is. Toch zijn Nederland
en Vlaanderen schatrijk geworden met
haring. En met zout. Handel in vis, han
del in zout. Zout 'maken' deden laaglan-
ders ook. Niet het beste zout, maar het
enige dat er was.
„Een compromis met mijn vrouw,"
zegt de schrijver. „Die auto geeft
haar de vrijheid die ze nodig heeft.
Daar ga ik niet aan tornen. Maar
mijn ideaal is om uiteindelijk samen
nog maar één auto te hebben."
Zijn kostje scharrelt Hormann bij el
kaar met zijn columns en boeken en
de lezingen die hij geeft. Werk dat
hem een paar dagen per week kost.
De rest van zijn tijd kan hij vrij be
steden aan dingen die hij leuk vindt.
Lekker in de tuin zitten, een boek
lezen, nadenken en genieten van het
zonnetje bijvoorbeeld.
Hormann leidt zo al jaren een leven
als een neet op een zeer hoofd, zoals
het vroeger heette. Toch gaat de le
vensgenieter op 1 mei 'echt' met
pensioen. „Ik heb me ooit voorgeno
men om op mijn 55ste te stoppen
met werken. Dat ga ik nu doen.
Hoe? Ik ga interen op mijn spaar
geld. Daarvan keer ik mezelf de ko
mende vijf jaar elke maand 1000
euro uit, een basisinkomen uit eigen
zak zeg maar. Het is een experiment,
ik wil kijken wat het met me doet.
Waarschijnlijk ga ik daar dan ook
weer over schrijven. Schrijven is al
tijd een hobby van me geweest, dus
dat beschouw ik niet als werk."
Het Plakbandpensioen is vooral be
doeld voor 55-plussers die op straat
komen te staan en nauwelijks kans
hebben om weer aan de bak te
komen. „Tot voor kort hoefde je dan
maar een paar jaar te overbruggen.
Er waren allerlei mooie regelingen
voor ouderen, waardoor vrijwel nie
mand boven de 60 nog werkte. Nu
moet je jezelf echt tot je 67ste zien
te redden."
Paniek
Toch is er geen reden voor paniek,
bezweert Hormann. Met een beetje
slim plannen, een parttime baantje
en besparen op je uitgaven kom je
een heel eind. Dat verklaart ook de
titel 'Plakbandpensioen' van zijn
boek: door een combinatie van
maatregelen 'plak' je als het ware
zelf je pensioen aan elkaar. „Het is
niet zo solide als een echt pensioen,
alhoewel dat ook lang niet zo zeker
meer is als vroeger, maar je hoeft er
ook niet zo lang op te wachten. Wie
zegt datje je pensioengerechtigde
leeftijd überhaupt haalt of lang kunt
genieten van je pensioen? Je kunt
dus nooit te vroeg met pensioen
gaan. Wel te laat."
Wie - al dan niet gedwongen -
vroegtijdig met pensioen wil, moet
om te beginnen meteen zijn vaste
lasten omlaag brengen, adviseert
Hormann. „Krijg je een ontslagver
goeding? Gebruik die dan om je hy
potheek af te lossen en niet om een
cabriolet van kopen, op die leeftijd
toch al een beetje sneu. Doe verder
je dure auto de deur uit en neem
een klein, goedkoop wagentje. En
vooral: zet de tering naar de nering
en koop alleen nog wat je echt nodig
hebt."
3 LEEN BAKKER
EMINENT
4
Wouter Klootwijk
proeft en test
producten
woensdag 16 maart 2016
Vanaf 245 euro
Komt prima uit de
levensduurtest
Geen minpunten
Reageren? wouter.klootwijk@persgroep.nl
Vanaf 200 euro
Tijk kan gewassen worden
op 60 graden.
Geen goede ondersteuning
aan lange,
zware personen
bij slapen op de rug
