Haags Gemeentemuseum krijgt schilderij Gustav Klimt eventjes in bruikleen
NIEUWS 15
Oostenrijkse Judith I
is evenveel waard
als Rembrandts
Maerten en Oopjen
samen.
Eigenlijk komt het
door een gekke sa
menloop van om
standigheden dat
Gustav Klimts top
werk Judith I, afkom
stig uit Galerie Belvedere in We
nen, vanaf morgen in Nederland
aan de muur hangt. Het Haags
Gemeentemuseum zou normaal
niet eens gedurfd hebben een
bruikleenverzoek in te dienen.
Oostenrijk koestert het werk als
belangwekkend cultureel erf
goed: voor elke reis moet toe
stemming van het ministerie
van Educatie, Kunst en Cultuur
komen.
Niet raar, want Judith wordt
beschouwd als een van de top
werken van de 'Oostenrijkse
Rembrandt'. Zou het ooit op een
kunstveiling komen, dan kan het
een slordige 150 miljoen euro
doen; ongeveer wat Nederland
en Frankrijk laatst nog overhad
den voor de huwelijksportretten
van Maerten Soolmans en Oop
jen Coppit, de Rembrandts die
elk 80 miljoen kostten.
Het gelukkige toeval wilde dat
de Oostenrijkse kunstcollega's
zo'n halfjaar geleden heel graag
iets van het Haagse Gemeente
museum wilden, namelijk het
schilderij Edith van de Oosten
rijkse Egon Schiele. Zo'n werk
dat Den Haag op zijn beurt lie
ver niet de grenzen over laat
gaan, omdat het heel kwetsbaar
is en een belangrijke pbliekstrek-
ker. „Maar wat als jullie nou een
van de beste werken van Klimt
krijgen? En wij een Schiele", op
perde het Belvedere.
Die ruil konden ze in Den
Haag niet afslaan. De Schiele
ging een paar maanden geleden
naar Wenen. En Den Haag ont
ving deze week de Klimt. Niet zo
maar natuurlijk. Zo'n transport
gaat in een speciale vrachtwa
gen, in een grote kist, en mu
seummedewerkers mogen er al
leen met witte handschoenen
aan zitten. Het krijgt een plek bij
de grote overzichtstentoonstel
ling van de Nederlandse Jan Toor-
op. Klimt liet zich in de periode
rond 1900 namelijk behoorlijk
door deze Nederlandse jugend-
stilschilder beïnvloeden.
Conservator Frouke van Dijke
verwacht veel belangstelling,
want het werk van de Oostenrij
ker kom je tegenwoordig bijna
overal tegen: op kalenders, mok
ken, muismatten. Voor een échte
Klimt moet je toch meestal naar
Oostenrijk - of nu dus naar Den
Haag.
ZATERDAG 12 MAART 2016
Fascinerende
van 150
femme fatale
door Eefje Oomen
GOUD In zijn
'Gouden Periode',
zo rond 1900,
gebruikte de Oos
tenrijkse kunste
naar Gustav
Klimt (1862-
1918) echt blad
goud in zijn schil
derijen. Dat was
aan de prijs; maar
Klimt kon het be
talen, want hij
verdiende goud
geld met het por
tretteren van
(vooral) rijke da
mes.
PORTRET Het
gerucht gaat dat
de rijke bankiers
dochter Adele
Bloch-Bauer voor
dit werk poseer
de. Het verhaal
wil ook dat Klimt
weieens met Ade
le het bed in
dook, net als met
veel andere mo
dellen. Wenen
straalde in die
tijd één en ai bur
germansfatsoen
uit, maar achter
de schermen?
Olala.
LIJNEN Veel gol
vende lijnen.
Klimts werk be
hoort tot de ju-
gendstil (die in
Frankrijk art nou
veau heet). Echt
Klimt is de mix
tussen de losse,
dromerige stijl
van lichaam en
gezicht en de
platte gouden
stukken. Daar
door heeft Judith
iets weg van een
Byzantijnse
icoon.
miljoen
LIJST Eigenlijk
heeft Judith een
gek formaat. Het
werk is heel smal
en lang: 84 cm
lang en 42 cm
breed. Er is niet
zomaar een lijst
omheen ge
maakt. De kunste
naar, van huis uit
vormgever, heeft
het raamwerk te
gelijk met het
schilderij ontwor
pen, in dezelfde
gouden stijl.
HALSBAND
Dit soort grote
halsbanden wa
ren in Wenen
eind 19e eeuw
erg hip. Ook het
kapsel is hele
maal van die tijd.
Critici zagen er
toen dan ook een
moderne Oosten
rijkse vrouw in.
Tegelijk is het
werk, bijvoor
beeld door dat
goud, heel tijd
loos.
NAAKT Klimt
en de andere mo
derne kunste
naars in het We
nen van rond
1900 waren dol
op naakt. Ze
stortten zich
vooral op de 'fem
me fatale', de
vrouwelijke ver
leidster. Hier is Ju
dith - in de Bijbel
nog een kuise we
duwe - als een
soort Mata Hari
neergezet, in ex
tase na een bloe
dige moordpartij.
HOOFD Rechts-
onderin rust Ju
diths hand op
een hoofd. Nee,
geen Amsterdam
se liquidatieprak
tijken. Dit hoofd
is (of was) van
Holofernes, een
generaal uit het
Oude Testament.
Judith verleidde
hem, voerde hem
dronken en ver
moordde hem na
dat hij haar stad
Betulia had bele
gerd. Dankzij su
perheldin Judith
werd de stad be
vrijd.
Judith I is vanaf morgen t/m 19 juni
te zien in het Gemeentemuseum
Den Haag.