Jodium voor
iedereen
rond een
kerncentrale
Namen van Zeeuws-Vlaamse medewerkers mogen worden gepubliceerd
ZEELAND 9
Rechter staat kritisch boek over
afwikkeling van mislukt avontuur met
museum in Sas van Gent alsnog toe.
SAS VAN GENT. Het is het succesje
in een inmiddels jarenlange kwes
tie. Het gerechtshof in Den Haag
heeft in hoger beroep bepaald dat
het boek De verpanding van Pau-
lien Derwort 'onverkort' mag wor
den gepubliceerd. Dat betekent: in
clusief de namen van (oud-) mede
werkers van de Rabobank in - on
der meer - Zeeuws-Vlaanderen.
Vorig jaar april verbood de Haagse
rechtbank dat nog. De eerste
druk, mét die namen, moest wor
den vernietigd.
De verpanding beschrijft gede
tailleerd het verhaal van twee on
dernemers - beide kunsthandela
ren - die in een schier uitzichtloos
gevecht met de bank zijn beland.
Een van hen is Tessa van Veen,
die samen met haar partner
Edwin Hopster in 2008 een mu
seum opende in het voormalige
bankgebouw aan de Markt in Sas
van Gent. Kern ervan was het
werk van de vrijwel onbekend ge
bleven Haagse kunstschilder Pie-
ter van Goudzwaard. Ze kochten
ook een woning in de Stations
straat. De toenmalige Rabobank
Terneuzen-Sas van Gent verstrek
te Van Veen een lening van in to
taal ruim zeven ton.
Het museum trok echter te wei
nig bezoekers en moest al in 2009
de deuren sluiten. De bank draai
de Van Veen de duimschroeven
snel aan, omdat deze zich reali
seerde dat het onderpand (de han
delsvoorraad) bij lange na niet vol
doende was om de financiering te
dekken. Hoewel Van Veen al een
kandidaat-koper voor het mu-
seumpand had, stuurde de bank
aan op een snelle executieveiling.
Die leverde veel minder op dan de
marktwaarde, waardoor zij achter
bleef met een restschuld van ton
nen.
Die strijd is nog altijd gaande.
De zaak werd vorige maand in ho
ger beroep in Den Haag behan
deld. Van Veen wekte daarbij ver
bazing door tijdens de zitting het
Het gerechtshof vindt dat de
vrijheid van meningsuiting
zwaarder weegt dan de privacy
van de bankmedewerkers
vertrouwen in haar advocaat op te
zeggen en zelf een pleidooi te hou
den. Daarin heeft zij alsnog aange
drongen op een schikking met de
bank.
De uitspraak in de zaak rond
het boek De verpanding, aange
spannen door Stichting Rest
schuld Eerlijk Delen (uitgever van
het boek), is in elk geval een opste
ker. De bank wilde het uit de han
del hebben omdat volgens haar
(oud-)medewerkers worden be
schuldigd van diefstal, misleiding
en intimidatie, waardoor hun goe
de naam en privacy zouden zijn
aangepast.
Het gerechtshof heeft dat ver
worpen. Het vindt dat de vrijheid
van meningsuiting zwaarder
weegt dan het recht op privacy
van de betrokken medewerkers.
Bovendien zou de beschuldiging
van diefstal niet op de medewer
kers zelf afstralen en kunnen zij
er slechts 'tamelijk geringe' gevol
gen van ondervinden.
Minister Edith Schippers van
Volksgezondheid heeft dat beslo
ten. Haar besluit verandert niets
voor mensen die binnen tien kilo
meter van de kerncentrale Borsse-
le of 20 kilometer van de centrales
in Doel wonen. Voor hen gelden
de bestaande regels.
Het grootste indirecte gevaar
bij een kernramp is het vrijkomen
van radioactief jodium. Dat wordt
bij mens en dier opgenomen in de
schildklier. Omdat het daar nog ja
ren kan blijven zitten, is de kans
op kanker aanzienlijk groter. Door
'gewoon jodium' te slikken, verza
digt de schildklier en wordt de op
name van het besmette jodium be
perkt. Dus ook de kans op kanker.
Nu is het al zo dat alle mensen tot
40 jaar die in een straal van 10 ki-
Minister Schippers wil dat
iedereen jonger dan 18 in een
straal van 100 kilometer van
een kerncentrale jodium krijgt
lometer rondom de kerncentrale
Borssele of 20 kilometer van Doel
wonen jodiumtabletten hebben
gekregen van de veiligheidsre
gio's. Bovendien worden in die re
gio's tabletten verspreid op het
moment dat er sprake is van uit
stoot van radioactief jodium.
Mensen ouder dan 40 krijgen
geen jodiumtabletten, omdat de
bijwerkingen groter zijn dan de
kans op schildklierkanker. Schip
pers neemt nu het Borselse model
van vooraf verspreiden van tablet
ten over. Ze wil dat iedereen jon
ger dan 18 of zwanger in een straal
van 100 kilometer van een kern
centrale jodiumtabletten krijgt. Er
komt een plan om de tabletten zo
snel mogelijk te verspreiden.
Even voor vieren stapt
beeldend kunstenaar en
fotograaf Christian van
der Kooy woensdagmid
dag op het Transferium in Renes-
se op lijn 133 richting Middel
burg. Hij trekt zijn jas uit en be
gint een verhaal te vertellen. Een
prachtverhaal, zo blijkt. Over zijn
band met Zeeland. Uiterst per
soonlijk, maar met universele
waarde. Ondertussen zet de bus,
tijdelijk veranderd in een rijdend
podium, onverstoorbaar koers
richting de eerste haltes in
Burgh-Haamstede.
De performance is onderdeel
van 'So you don't get lost in the
neighbourhood', een initiatief
van de Vleeshal in Middelburg.
Die nodigt kunstenaars uit 'om
de rol van kompas op zich te ne
men en het publiek mee te ne
men naar plekken in Zeeland die
voor hem of haar interessant of
inspirerend zijn'.
De Zeeuwse achtergrond van
Van der Kooy is een bijzondere.
Zijn geboorte diende zich in 1983
voortijdig aan toen zijn ouders, af
komstig uit Zwolle, op een cam
ping in Renesse op vakantie wa
ren. Gedetailleerd en op bijna fil
mische wijze reconstrueert hij, sa
men met zijn artistiek kompaan
Onno Dirker, de reis naar Zee
land, de aankomst op de cam
ping, de paniek als blijkt dat de
geboorte van hun eerste kind aan
staande is en uiteindelijk de dolle-
mansrit naar het ziekenhuis in
Goes. „Nooit is er iemand harder
over de Zeelandbrug gereden dan
mijn vader die avond."
Het is een beeldende vertel
ling in drie 'aktes', terwijl buiten
het landschap voorbij glijdt. Van
der Kooy en Dirker laten foto's
zien van de locaties die ter sprake
komen, toen en nu. De 'eindelo
ze' Zeelandbrug wordt getoond
met een afbeelding op een strook
die in lengte nauwelijks onder
doet voor de bus.
Een kleine twee weken bivak
keerde het kersverse gezin nood
gedwongen in Zeeland, geschei
den van elkaar. Moeder verbleef
in het ziekenhuis en had alleen
een 'polaroid' van de net geboren
Christian, die in de couveuse lag.
Vader streek neer op een cam
ping in Wemeldinge, waar hij de
omgeving ging verkennen.
Net als zijn ouders destijds
'Ik ben geen echte
Zeeuw, maar door de
getuigenissen voel ik
me wel Zeeuw'
heeft Van der Kooy een zwerf
tocht door Zeeland ondernomen,
maar dan naar sporen van diens
geboorteverhaal. „Ik ben geen
echte Zeeuw, maar door de getui
genissen voel ik me wel Zeeuw
en is Zeeland voor mij tastbaar
en herkenbaar geworden."
Wat hem vooral is opgevallen
tijdens zijn odyssee is dat vrijwel
alle sporen zijn uitgewist. De fa
miliecamping heeft het veld ge
ruimd voor een recreatiegigant,
het ziekenhuis in Goes en zelfs
de wijk waarin dat stond is com
pleet verdwenen en Wemeldinge
heeft een metamorfose onder
gaan. „Al die plekken zijn in mijn
hoofd nog heel levend, maar be
staan niet meer. Eigenlijk is alles
ontstaan in de verbeelding. Ik
ben de discrepantie tussen de
werkelijkheid en het verhaal."
Het aantal reizigers - en daar
mee het publiek - is op deze rit
minimaal. Maryska Nastaly uit
Vlissingen en Frits Heijman uit
Veere zijn er echter speciaal voor
meegereisd. „Het was anders dan
ik had verwacht, maar best aar
dig", zegt Heijman, eenmaal in
Middelburg.
Van der Kooy bedankt de bus
chauffeur met een doos koekjes
voor de mobiele gastvrijheid. Die
wordt in dankbaarheid aanvaard.
„Reis je morgen weer mee?"
DONDERDAG 10 MAART 2016
Opsteker in strijd tegen bank
door Rolf Bosboom
door Jeffrey Kutterink
BORSSELE. ledereen die jonger is
dan 18 jaar of zwanger is en bin
nen een straal van 100 kilometer
van een kerncentrale woont, krijgt
jodiumtabletten.
Christian van der Kooy presenteert in woord en beeld zijn Zeeuwse geboorteverhaal in de bus. foto Dirk-Jan Gjeltema
door Rolf Bosboom
Christian van der Kooy kunstenaar
