Fraai tekenwerk
van wonderboy
CULTUUR SHOW 27
12.000 mensen missen musical
Larry en Andy
zijn nu zussen
Reünieconcert
K-otic komt er
Lennete van Dongen is een 'wensloos gelukkige'
vijftiger. „Ik vind het heerlijk om de ramen te zemen."
De Wachowski-broers, bekend
van The Matrix-films, gaan
voortaan als zussen door het le
ven. Larry (50) maakte in 2012
de transitie naar Lana, Andy
(48) is vanaf nu voortaan Lilly.
Zo'n 12.000 mensen lopen hun
geplande bezoek aan de musical
The Bodyguard in het Utrechtse
Beatrix Theater mis. De voorstel
lingen zijn in elk geval tot en
met vanavond afgelast. Dat heeft
te maken met het opruimen van
asbestdeeltjes die vorige week
in het theater zijn aangetroffen.
Producent Stage Entertainment
verwacht vandaag meer duide
lijk te kunnen geven over wan
neer de musical weer te zien is.
Er zijn tot nu toe acht voorstel
lingen niet doorgaan. Die waren
vrijwel uitverkocht.
Het reünieconcert van K-otic op
10 december gaat door, na een
crowdfimdactie waarbij 25.000 eu
ro is opgehaald. De band, met Sita
als zangeres, kreeg in 2001 succes
door tv-programma Starmaker.
Lenette van Dongen
(57) noemt de stad
'een woeste minnaar'.
Maar haar band met
Amsterdam begon
steeds meer te knel
len. Ze keerde de stadse hectiek
de rug toe en toog naar het platte
land. Al eerder nam ze afscheid
van haar echtgenoot, de voormali
ge cabaretier en schrijver Jacques
Klöters. „We zijn nog heel goed
met elkaar, want aan de liefde lag
het niet", legt ze uit. „Ik had
nooit gedacht dat we zouden
scheiden. Maar ik moest de stad
uit en hij kon dat niet. We heb
ben hard gewerkt om al het fijne
te behouden. Jacques' zonen, on
ze families... We komen gewoon
op eikaars verjaardag."
Haar nieuwe partner Marco
ontmoette ze tijdens haar rol in
de musical Doe Maar. Hij reed
overdag de decors, zij speelde er
's avonds in. Hij woont in Am
sterdam, zij inmiddels twee jaar
in een dorpje nabij Alkmaar. Ze
zien elkaar de helft van de week.
„Dan behoud je het goede."
„Misschien zit de trek naar bui
ten wel in de genen", mijmert
Van Dongen. „Ik kom uit een boe
renfamilie. Ik geniet vooral van
de rust. En in een dorp heerst
een onuitgesproken wij-ge-
voel, niet dat van 'hullie' en
'zullie'. Het gaat heel erg
over familie, vrienden en
buren.
„Voor het eerst ben
ik dagenlang alleen.
Heerlijk, hartstikke
heilzaam.
Terwijl
ik er altijd
bang voor
was. En dan
is het ook
weer leuk als
er iemand
langskomt.
Het klinkt
idioot, maar
ik vind het
heerlijk om
mijn huisje
schoon te
maken, de ra
men te zemen. Je zelfredzaam
heid wordt zo veel groter.
„Ik wandel onbezorgd met de
hond, denk over dingen na,
drink koffie bij de buren. Ik heb
de ruimte, het is er 's nachts stil
en pikkedonker. Het voorjaar is
nu voor mij dat er dingen uit de
grond komen. Het voorjaar in de
stad, dat zijn de nieuwe kleuren
van je oogschaduw."
Toch reist ze op gezette tijden
naar de grote stad af. Ze heeft er
nog altijd haar scootertje staan
en bezoekt er de kapper, want
'voor een West-Fries kapsel is
het nog te vroeg'. Van Dongen:
„In het begin voelde ik me, als ik
weer in de stad was, een boerette
van buiten. In je hobbezak tus
sen al die stijlvolle types. In een
dorp doet die hele buitenkant er
niet toe.
„Soms denk ik ook: 'Wat heb
ik in vredesnaam gedaan?!' In de
stad heb je alles. Cultuur, kunst,
mode. Ik doe het nu met het ene
supertje. Dat is wennen als je al
tijd uit honderden soorten olij
ven kon kiezen."
Vanavond gaat in Delft
haar nieuwe voorstel
ling Tegenwind in pre
mière. „Ik kies altijd
een titel waar 'energie' in zit. Ik
liep op het strand met de hond
met windkracht 8. Mijn lamlendi
ge zelf zeurde met zo'n zielig
stemmetje, maar er zat niks an
ders op dan mijn rug te rechten.
Er vol tegenin te gaan."
Haar nieuwe show staat sym
bool voor de overwinning die ze
de afgelopen jaren op zichzelf be
haalde. 'Wensloos gelukkig'
noemt ze zich. „Ik was van natu
re een tobber, zwaar op de hand.
Dat is verdwenen. Ik heb geaccep
teerd dat ik het moet doen met
de butsen, blaren, vlekken en
scheuren die je in een leven op
loopt.
„Op mijn leeftijd heb je geen
trek meer in bullshit. Ik weet dat
mijn geluk als 50-plusser niet is
komen aanwaaien. Ik heb altijd
hard gewerkt, dingen ervaren en
moeten loslaten. Mensen van
wie ik hield, zijn overleden. Deze
voorstelling toont wie ik ben.
„Ik ben terug bij de basis. Bevrijd
van alles wat ik dacht dat het
moest zijn. Ik verknal de dagen
niet meer, ben blij met de men
sen om me heen. Dat klinkt eiig,
maar zo eenvoudig is het. Hoe
lang heb je nog? Die laatste deur
komt in zicht en maakt me dank
baar voor elke dag. Ik snap nu be
ter wat 'nooit meer' is."
Dus toont ze in Tegen
wind onbeschaamd
hoe heerlijk het is om
met een supersonisch
stoomstrijkijzer aan de gang te
gaan. Of met de SwifFer vloerrei
niger door het huis te banjeren.
En natuurlijk in de tuin te wer
ken. „Ken je dat blad Landleven?
Verschrikkelijk, die mensen die
het allemaal zo dik voor mekaar
hebben. 'Kind, als ik ga tuinie
ren, alles valt van me af.
„Ik denk dat ik de uitdagingen
van mijn leeftijdscategorie goed
verwoord. Vrouwen herkennen
veel in mijn programma's, ook
als hun levens ver van mij af lij
ken te staan. Vrouwen met gezin
nen, oma's, lesbiennes, zaken
vrouwen. Kennelijk zijn we ver
bonden. En ik heb meer mannen
dan ooit in de zaal, al rep ik met
geen woord over voetbal. Kenne
lijk ben ik niet meer uitsluitend
die feministe, die sterke vrouw."
Hoewel... Met Arjan Ederveen
betoonde ze zich in het tv-pro-
gramma De Gevaarlijkste Wegen
de meest ferme van de twee. En
24 maart is ze de verteller in The
Passion. Het zijn uitstapjes die bij
haar veelzijdigheid passen, maar
nooit ten koste gaan van haar bio
toop: het theater.
„Ik sta niet op het podium om
mijn ego op te poetsen tot aan
het applaus. Wat is dat nou: drie
minuten geklap op een avond?
Daar stap je niet twee uur heen
en terug voor in de auto, om ook
nog eens bij een slechte Chinees
te belanden. Mijn lol blijft de
communicatie met mijn pu
bliek."
In het S.M.A.K. in Gent
heeft Rinus van de Velde
een expositie waarvoor de
Belgische pers massaal
komt opdraven. Een grote zaal
gevuld met een nieuw project:
Donogoo Tonka. Er ligt een
schip met ronde boeg en een
stuurhut erop, opgebouwd uit
papier en hout, er is een
slordig nagebouwde au
to, een hoge surfgolf
en een klein stukje
oerwoud van karton.
De overblijfselen van
het decor waarin de te
keningen van Van de
Velde ontstonden.
Aan de muren hangen ne
gen nieuwe, grote houtskoolte
keningen met daarnaast Engel
stalige teksten. Er is een vertel
ling die fungeert als de motor
voor het tekenwerk, losjes geba
seerd op een cinematografisch
verhaal uit 1920 van de inmid
dels bijna vergeten Franse au
teur Jules Romains. Het absur
distische verhaal van een frau
derende wetenschapper Yves
Le Trouhadec, een soort Die-
derik Stapel. Een geograaf die
een stad verzon in Brazilië. Zijn
carrière en reputatie staan op
het spel, maar hij krijgt hulp
van een jongeman die de fictie
ve stad gaat promoten.
Van de Velde houdt wel van
dit soort mythologische verha
len. Zo was de eveneens verge
ten kunstenaar William Crow-
der al eens de hoofdfiguur in
een reeks van tekenwerken
waarin Van de Velde de biogra
fie van Crowder van commen
taar voorzag. Dezelfde werkwij
ze hanteert hij in Donogoo Ton
ka. Hij is zelf de hoofdpersoon
in de vertelling waarin hij het
verhaal naar zijn hand zet en er
zijn eigen twijfels en verlangen
als kunstenaar aan toevoegt.
Anders dan het Crowder-pro-
ject is dat Van de Velde de hulp
middelen voor zijn tekenwerk
ook exposeert. Hij bouwt met
hulp van vrienden levensgrote
installaties die hij vervolgens te
kent, waarbij het tekenwerk uit
eindelijk maar een fractie van
de tijd inneemt. Veel meer tijd
gaat verloren met bouwen, pra
ten en verzinnen van het
verhaal waarvoor hij
hulp inroept van vrien
den als de filosoof
Koen Seis of zijn gale
riehouder Tim Van
Laere, mensen die in
zijn tekeningen ook fi
gureren.
Van de Velde doet denken
aan de Duitse kunstenaar Jörg
Immendorff. Die laat in zijn
schilderijenserie Café
Deutschland allerlei figuren uit
zijn omgeving inclusief hem
zelf opduiken om een verhaal te
vertellen.
De enorme lappen tekst die
over de muren kruipen, zorgen
bij Van de Velde voor verdie
ping. Maar het zijn er te veel.
Hoewel de combinatie van
tekst en beeld bij hem meestal
goed werkt, verstoort die nu de
balans en leidt die zelfs af van
waar het om gaat: zijn werkelijk
prachtige, virtuoze tekenwerk
dat de uitstraling heeft van een
kleurig schilderij.
DONDERDAG 10 MAART 2016
Een hobbezak
tussen stadse,
stijlvolle types
door Arno Gelder
i
Lenette van Dongen: Tegenwind. Van
avond première in Delft, daarna tour
nee door het land.
Info: www.bunkertheaterzaken.nl
Rinus Van de Velde in het S.MA.K. bij zijn werk I Am Disappearing
Slowly uit 2016.
door Gerrit van den Hoven
Zie hem staan. Nonchalant, de
handen in de zakken, een vage
glimlach om de lippen. Het zou
de ster uit een Amerikaanse film
kunnen zijn. Rinus Van de Velde
(Leuven, 1983) is de nieuwe
wonderboy van de Belgische
beeldende kunst en dat weet ie.
Rinus Van de Velde: Donogoo Tonka.
Te zien: t/m 5 juni, S.M.A.K., Gent.
Info: www.smak.be
