22
Shell niet voorbereid op giflek
TNO wil booreilanden op de
Noordzee laten staan en een functie
geven in de stroomvoorziening.
Booreilanden slopen komt neer
op 100 EifFeltorens afbreken
Shell was niet voorbereid op de
lekkage van kankerwekkend
ethyleenoxide die op 30 decem
ber 2013 ontstond bij de raffina
derij van Shell in de Rotterdam
se haven. Dat concludeert de On
derzoeksraad voor Veiligheid
(OW). Bij dit incident kwam 11,2
ton van het giftige en explosieve
gas vrij. Er was geen noodproto-
col om het lek op te sporen. Pas
na 4,5 uur kon Shell het lek te
lijf. Het concern zegt maatrege
len te hebben genomen. Het be
drijf is nu weer in opspraak van
wege een nog groter ethyleenoxi-
delek in januari in Moerdijk. Dat
onderzoek loopt nog.
Nu de makkelijke
olie en gas is op
gepompt uit de
270 velden op
de Noordzee en
de olieprijzen
zijn gekelderd, sluiten steeds
meer gas- en olieproducenten
hun putten. Voor talloze boor-
platforms dreigt de komende
tien jaar ontmanteling, want de
exploitanten zijn wettelijk ver
plicht verlaten installaties op te
ruimen. Anders zou de Noord
zee verworden tot een gigan
tisch kerkhof vol stalen karkas
sen die tientallen meters boven
de waterlijn uitsteken.
Voorraad
Maar met het verdwijnen van
de boorplatforms vergaat de
kans om de resterende olie- of
gas ooit nog op te pompen. Die
is geld waard: in de Noordzeebo
dem zit nog circa 285 miljard
kuub gas, voldoende om heel
Nederland zeven jaar te laten
douchen, koken en wassen. Het
kabinet verdient er jaarlijks cir
ca 1,3 miljard euro mee. En als
de prijzen weer gaan stijgen, is
dat nog veel meer.
Er kleven echter meer nade
len aan het afbreken: het is pe
perduur. Een klein onbemand ei
land slopen kost al 10 miljoen
euro, voor gigantische platforms
waar honderden mensen op wer
ken, lopen de kosten op tot wel
100 miljoen euro, aldus René Pe
ters, directeur Gas Technology
bij TNO. Het gaat om miljarden
euro's. „Het grootste deel van de
rekening komt bij de overheid,
die vaak medeaandeelhouder is
via staatsdeelneming EBN."
Vandaar dat TNO en NOGE-
PA nu met een omvangrijk plan
komen. Het idee: laat de 150
booreilanden op de Noordzee zo
veel mogelijk staan en gebruik
ze voor de ontwikkeling van
offshorewindparken en verdere
vergroening. „Infrastructuur die
je afbreekt, komt nooit meer te
rug", zegt secretaris-generaal Jo
Peters van de NOGEPA, de olie-
en gasindustrie in Nederland.
„De komende decennia blijven
fossiele brandstoffen nodig en
als de prijzen weer stijgen, is Ne
derlands aardgas geld waard
voor onze economie."
Hoe de booreilanden dan
dienst kunnen doen? Door ze
aan te sluiten op nog te bouwen
windparken. Die kunnen funge
ren als back-up voor als het niet
waait, stelt René Peters van
TNO. Daarnaast kunnen ze over
tollige windenergie afnemen.
„Boorplatforms wekken met ge
neratoren hun eigen stroom op
uit het opgepompte gas. Dat
zorgt voor uitstoot van CO2,
zwaveldioxide en stikstofoxi
den." Als ze windstroom gebrui
ken, is er geen schadelijke uit
stoot meer.
En misschien wel het belang
rijkste: de tientallen booreilan
den kunnen worden ingezet om
een uitgebreid stroomnetwerk
in de Noordzee op te bouwen.
De parken die tot 2023 in het ka
der van het Energieakkoord wor
den neergezet, staan nog dicht
bij de kust. „De verwachting is
dat ze in de toekomst steeds ver
der op zee komen te staan."
Kostbaar
Probleem is dat het extreem
kostbaar is om stroom van ver
op zee aan land te brengen. Om
te voorkomen dat veel elektri
citeit bij het transport verloren
gaat, moet de stroom bij af
standen groter dan 50 kilometer
eerst van wisselstroom naar
gelijkstroom worden omgezet.
In Duitsland is hoogspannings
beheerder TenneT al 800 mil
joen euro aan de bouw van de
benodigde transformatorsta
tions kwijt.
Door een deel van de plat
forms tot transformatorstation
om te bouwen en kabels van
booreiland naar booreiland te
leggen, kan het aanmerkelijk
goedkoper. Op die manier
wordt zelfs het noordelijkste
deel van ons continentaal plat -
honderden kilometers boven
Den Helder - bereikbaar voor
windparken op zee. Dan kan
een aansluiting gemaakt wor
den met de Noorse hoogspan
ningskabel die daar al ligt.
Al met al kunnen olie- en gas-
sector en de windindustrie van
elkaar profiteren, menen de
NOGEPA en TNO. „Als indus
trie willen wij onderzoeken of
we slim kunnen meebetalen
aan het aanleggen van de infra
structuur voor windparken op
zee", zegt NOGEPA-baas Peters.
„Zij hebben komende jaren mil
jarden nodig voor de opbouw
van een power grid, onze velden
worden juist afgebouwd. Er zijn
wellicht voor iedereen voorde
len te halen."
Inmiddels zijn TNO en
NOGEPA in gesprek met de mi
nisteries van Economische Za
ken en I&M over het plan. Ook
wordt gesproken met hoogspan
ningsnetbeheerder TenneT, Na
tuur Milieu, windenergie
branche NWEA en Siemens.
Interessant
TenneT-baas Mei Kroon spreekt
van een interessant plan. „Hier
moeten we serieus naar kijken
of het mogelijk is."
Om het plan mogelijk te ma
ken, willen olie- en gasprodu-
centen onder meer dat het kabi
net bestaande regelgeving aan
past. Zo krijgt windenergie nu
alleen subsidie (17 cent per kilo
wattuur) voor stroom die aan
land wordt gebracht. „Die subsi
die zou ook moeten gelden voor
elektriciteit die van windparken
naar boorplatforms gaat, zodat
die stroom niet duurder is."
Het plan lijkt in het straatje
van minister Kamp (EZ) te pas
sen. Die onderzoekt hoe hij de
industrie kan verleiden het
Noordzeegas tot de laatste drup
pel op te pompen. Hij denkt
daarbij aan fiscale stimulerings
maatregelen die premier Ca
meron in Groot-Brittannië re
cent ook heeft doorgevoerd.
Gasbedrijven investeren in het
Britse deel van de Noordzee nu
miljarden extra.
Liefst 1.415 olie- en
gasboorplatforms
telt de Noordzee.
Bijna 250 daarvan
moeten komend de
cennium gesloopt
worden. In totaal
gaat het om ruim
een miljard kilo
staal, blijkt uit een
rapport van Atlantic
Marine and Off
shore (AMO). Dat is
evenveel als hon
derd EifFeltorens. Bo
vendien dient er
ook nog een miljard
kilo beton te wor
den verwijderd. De
elf grootste olie- en
gasproducenten heb
ben voor die sloop
de komende tien
jaar liefst 144 mil
jard dollar gereser
veerd. Het slopen
biedt volgens AMO
kansen voor de eco
nomie. Een werf
kan jaarlijks 25.000
tot 40.000 ton staal
slopen en verwer
ken. De havens van
Rotterdam en aan
de zuidwestkust
van Engeland zou
den daar erg ge
schikt voor zijn,
stelt AMO.
Economie
Boorplatform in de Noordzee.
foto John Madere/Corbis
door David Bremmer
