Wat vindt
Amnesty
ervan?
Is TUrkije
klaar voor
visumvrij
reizen?
Wat zijn
de Haagse
reacties?
Hoe
denken
juristen
erover?
Hoe leeft
vluchteling
in TUrkije?
Dijkhoff strijkt niet vaak over zijn hart
Amnesty International, Human
Right Watch en ook UNHCR,
de vluchtelingenorganisatie van
de VN, zijn niet blij en verwij
ten de EU dat Turkije wordt ge
bruikt als onderaannemer. „De
vluchtelingen willen helemaal
niet naar Turkije", zegt Eduard
Nazarski, directeur van Amnes
ty International Nederland. Hij
was gisteren in het kamp in het
grensgebied tussen Grieken
land en Macedonië. „De gren
zen zijn dicht, maar ondanks de
erbarmelijke omstandigheden
is niemand van plan daar weg
te gaan." Als het gaat om de
mensenrechten en persvrijheid
heeft Turkije een beroerde repu
tatie. „Hoe kunnen ze nu zeg
gen dat Turkije een veilig land
is. Het is bijna ongelooflijk dat
ze met dit idee op de proppen
zijn gekomen."
Premier Davutoglu dringt erop
aan om Turken al vanaf juni het
recht te geven om zonder vi
sum naar de Schengenlanden
in Europa te reizen, zodra het
akkoord van kracht wordt. Tur
kije wil gelijk oversteken. Maar
er is geen koppeling: Turkije
moet aan 72 criteria voldoen
voor visumvrij reizen wordt in
gevoerd. Turkije voldoet op dit
moment nog maar aan de helft
van de criteria. De gemakkelijk
te vervalsen Turkse paspoorten
vormen het meest heikele punt.
Het land ontwikkelt op dit mo
ment, met financiële steun van
de EU, een modern biometrisch
paspoort. De EU voorziet dat
Turkije pas in oktober, een jaar
eerder dan oorspronkelijk was
afgesproken, aan de voorwaar
den voor visumvrij reizen kan
voldoen.
Grootste zorg in de Tweede Ka
mer is de toezegging om te
gaan praten met Turkije over
toetreding tot de EU. Vooral bij
de oppositie heerst scepsis.
„Daar ben ik het meest cynisch
over", aldus D66-leider Alexan
der Pechtold. Bij het CDA
heerst hetzelfde chagrijn. „Rut-
te heeft zich laten chanteren",
stelt Sybrand Buma zelfs. „De
Turken willen ons laten voelen
dat ze de baas zijn. We kunnen
die miljarden beter aan Grieken
land geven om de vluchtelin
gen op te vangen." De coalitie
partijen sussen op dat punt.
„Nou, dan gaan we een kopje
thee met de Turken drinken.
Meer zal het nooit worden",
zegt WD'er Malik Azmani.
PvdA-leider Diederik Samsom:
„Op het gebied van mensen
rechten en persvrijheid is dat
juist ver weg."
Grootste vraag wordt hoe het
één-op-één-principe (voor elke
uit Griekenland terugkerende
asielzoeker neemt Europa er
één over van Turkije) zich ver
houdt tot het individuele karak
ter van het asielrecht, en of al
les wat Brussel en Ankara nu
willen wel mag. Juristen en
asieldeskundigen denken dat
het terugsturen van vluchtelin
gen strijdig is met het Interna
tionale Vluchtelingenverdrag
van 1951 en het Europees recht.
Turkije is het land dat de mees
te vluchtelingen in de wereld
opvangt: 2,3 miljoen uit Syrië
en 400.000 uit Irak. Ankara be
gon vijf jaar geleden met de
bouw van opvangkampen in de
buurt van de grens met het Ara
bische buurland. Inmiddels zijn
er 25 kampen in tien provincies.
Daar verblijven 260.000 ont
heemden. Internationale hulp
organisaties prijzen de Turkse
autoriteiten voor de moderne
en professionele manier van op
vang. Veel beter dan de VN-
kampen in Libanon of Jordanië,
of de asielzoekerscentra in Grie
kenland of Hongarije. Van alle
asielzoekers zit 90 procent niet
in de kampen. Die wonen in de
grote steden zoals Istanbul, An
kara, Gaziantep en Izmir. Sinds
januari hebben alle vluchtelin
gen recht op een werkvergun
ning.
Dat valt op te maken uit cijfers
van het ministerie van Veiligheid
en Justitie. Staatssecretarissen kun
nen met hun speciale, zogenoem
de discretionaire bevoegdheid af
gewezen asielzoekers in schrijnen
de gevallen alsnog een verblijfsver
gunning geven. Dijkhoff deed dat
in de eerste tien maanden na zijn
aantreden zeventig keer. Dat is
minder dan voorgangers als Fred
Teeven, Rita Verdonk en Nebahat
Albayrak. Het speciale middel van
de staatssecretaris wordt gebruikt
bij asielzoekers die de hele proce
dure hebben doorlopen, geen asiel
vergunning kregen, maar van wie
de staatssecretaris bepaalt dat ze
tóch mogen blijven. Dikwijls gaat
het om asielzoekers met medische
problemen, of kinderen en gezin
nen die geworteld zijn geraakt in
Nederland. Dijkhoff wordt in toe
nemende mate, met name door
rechtse partijen in de Tweede Ka
mer, verweten dat hij 'alleen maar
PvdA-beleid aan het uitvoeren is'.
Zijn beleid met betrekking tot de
asielinstroom wordt daarbij vaak
tot voorbeeld genomen. Op het
vlak van schrijnende asielzoekers
zaken blijkt hij dus juist strikter
dan voorgangers die een veel
rechtser of strenger imago had
den. Fred Teeven verleende gemid
deld zo'n tien maal per maand
een pardon, Albayrak twaalf keer
en Verdonk twintig maal per
maand. Dijkhoff blijft tot dusver
steken op gemiddeld zeven keer
per maand. Al moet wel gezegd:
zowel Teeven als Verdonk verleen
den op enig moment een soort
pardon met hun bevoegdheid
voor een grotere groep asielzoe
kers.
WOENSDAG 9 MAART 2016 NIEUWS 5
Mensen staan in de rij voor warme thee in het vluchtelingenkamp aan de Grieks-Macedonische grens bij het plaatsje Idomeni. foto Louisa Gouliamaki/AFP
door Tobias den Hartog
DEN HAAG. Hoewel de grote asielin-
stroom en zijn coulante imago wel
licht anders doen vermoeden, is
staatssecretaris Klaas Dijkhoff
(Asiel, WD) niet scheutig met het
vergeven van verblijfsvergunnin
gen in schrijnende asielzaken.
Klaas Dijkhoff gaf in
10 maanden tijd 70
verblijfsvergunningen
aan afgewezen
asielzoekers.
Zie pagina 8 en 9
Klaas Dijkhoff: minder vaak gebruik discretionaire bevoegdheid, foto ANP
