l
HARTOfZII I 3
DIEKSTRA
1800
zelfdodingen
De berichtgeving
draagt het
levensgrote risico in
zich compassie bij
de kijker te doven
KWALITEIT
VAN DE LERAAR
PRIJS
KWALITEIT
EIND
OORDEEL
René Diekstra
buigt zich over de
menselijke geest
l iet treurige nieuws over
vluchtende mensen maakt
sommigen depressief en
anderen raken juist afgestompt.
René Diekstra kiest voor een
derde weg, die van compassie.
Wat doet het avond aan avond kijken naar
beelden van in kou, ontbering en wanhoop
vastzittende vluchtelingen emotioneel
met ons? Stompt het ons af? Doet het
ons van hen afkeren? Of maakt het juist
hulpbereidheid in ons los? De eerste
twee gevolgen zijn waarschijnlijker dan
het laatste. Negatief nieuws kan grote
invloed hebben op onze stemming en
gedrag. Vooral wanneer het negatieve
nieuws het lijden en de emotionele ont
wrichting van anderen benadrukt - de
vluchtelingen-
reportages doen
praktisch niets
anders - heeft
dat invloed op
hoe wij kijkers
de wereld en de
toekomst zien.
toenemend ge
voel van hulpe
loosheid en
hopeloosheid.
Dan denk ik:
we krijgen deze
problemen nooit onder controle. Bij
sommige van mijn patiënten, die so
wieso al kwetsbaarder zijn voor somber
heid, brengt het zich alsmaar
herhalende negatieve nieuws het risico
op een depressie of angststoornis met
zich mee. Bij een ander deel van de kij
kers leidt herhalend negatief nieuws tot
het tegenovergestelde: afstomping. Uit
neuropsychologisch onderzoek blijkt dat
de hersencentra die aanvankelijk heftig
reageren op ellendeprikkels dat na her
haalde blootstelling veel minder doen.
Maar zowel voor degenen die gevoeliger
als degenen die ongevoeliger worden,
geldt dat ze de wereld in een overdreven
negatief licht gaan zien en dat wat wel
goed gaat en wel gedaan kan worden ne
geren of niet (meer) zien.
De berichtgeving, zoals in het NOS-journaal,
draagt het levensgrote risico in zich com
passie bij de kijker te doven. Compassie
is onze neiging om emotioneel geraakt
te worden door het lijden van anderen
en ons oprecht gedreven te voelen daar
aan te doen wat we kunnen. Compassie
interesseert zich niet voor de vraag of
we ooit wat terugkrijgen. Compassie is
besmettelijk. Als de media voornamelijk
aandacht zouden besteden aan wat
mensen doen om het lijden en de wan
hoop van vluchtelingen te verlichten,
dan zouden de gevolgen prachtig zijn.
De meeste kijkers zouden zich beter voe
len en de waarschijnlijkheid dat ook zij
het compassiekompas gaan volgen zou
toenemen. Ik heb besloten, tegen mijn
somberheid en het journaal in, me aan
te melden als vrijwilliger.
EHBO BIJ EEN PANIEKAANVAL
„Een paniekaanval is een veel voor
komende angststoornis," aldus Roe
lof Kleppe. „Echt doodeng voor
degene die er een heeft, maar ook
heftig voor de omstanders. De crux
is om zelf niet in paniek te raken
en kalm te blijven."
Vraag of de klachten lijken op eer
dere paniekaanvallen. Als het ant
woord 'ja' is, zeg dan tegen je zus
dat het weer een paniekaanval kan
zijn, dat je bij haar bent en blijft,
dat ze veilig is en dat de sympto
men binnen tien minuten zullen
verdwijnen.
Vraag hoe je kunt helpen. Laat haar
langzaam inademen door de neus
en weer uit door de mond. Als de
paniekaanval voorbij is, vertel haar
dan over effectieve behandelingen.
'Echt, je kunt ervan af komen'.
Het vervelende is dat een paniek
aanval inderdaad wat weg heeft
van een hartaanval. Als eerstehulp-
verlener kun je niet volledig zeker
zijn van je zaak. Heeft Annabel
nooit eerder een paniekaanval
gehad en denkt ze dat dit niet het
geval is, roep dan direct professio
nele hulp in via 112."
EHBO BIJ DEPRESSIE
Zo'n bruisend type, buurvrouw Marion
(37). Goede baan, getrouwd, kindje
van drie. Het contact is prima. Alleen
de laatste tijd neemt ze afstand. Ze
sprint naar binnen zodra ze je ziet.
Wordt magerder en besteedt nauwe
lijks meer aandacht aan haar uiterlijk.
Maar wie ben jij om de vinger op
deze zere plek te leggen, laat staan
wat te doen? Marion heeft vast een
hartsvriendin en een geschikte
man. „Dat zijn herkenbare gedach
ten," zegt geneesheer-directeur
Kleppe. „Maar als Marion kermend
van de pijn met een gebroken been
op straat ligt, bied je gelijk hulp
aan, toch? Mensen die zich vreemd
gedragen laten we daarentegen
meestal links liggen. We weten niet
hoe we ermee moeten omgaan.
Maar net als bij een hartinfarct kan
eerste hulp bij psychische nood
cruciaal zijn en de kans op gene
zing aanzienlijk vergroten."
Spreek Marion dus aan als zij weg-
spurt: 'Hé, Marion, wacht even, hoe
gaat het met je? Ik maak me zorgen
om je, mag ik met je praten?'. Laat
haar voelen datje bezorgd bent.
Een luisterend oor is verschrikke
lijk belangrijk voor iemand in gees
telijke nood. Geef Marion het
gevoel dat ze ertoe doet. Kleppe:
„Veel mensen met depressieve ge
voelens denken dat iedereen hen
waardeloos vindt. Als ze door hun
omgeving ook nog worden gene
geerd, zakken ze dieper in die nega
tieve spiraal." Liefdevolle aandacht
kan het verschil maken.
„Stel open vragen," zegt Kleppe.
„Hoe voel je je? Wat is er aan de
hand? Is er iets gebeurd? Luister
aandachtig, zonder een oordeel te
vellen. Toon begrip. Soms helpt het
om te vertellen dat je iemand kent
met soortgelijke problemen."
Wijd daar vooral niet over uit,
maar bied hoop. Vertel dat het met
hulp goed komt. Watje niet moet
doen is bagatelliseren door uitspra
ken als: 'Kom, gaan we shoppen,
dat helpt mij ook altijd' of 'Het is
maar een fase. Als die kleine beter
slaapt, gaat het vanzelf over'. Dat is
het grote verschil tussen sympathie
en empathie. Laatje zeker niet ver
leiden tot doe-het-zelf-therapie van
de koude grond. 'Ik denk dat jij een
burn-out hebt'. Of: 'Een cursus
mindfullness zal je goed doen!'
Kleppe: „Een EHBO'er die een
mens reanimeert speelt ook niet
voor cardioloog. Het is de bedoe
ling om Marion naar goede hulp
toe te loodsen: de huisarts, psycho
loog, maar ook naasten zoals fami
lie of vrienden. 'Heeft ze daar wel
eens aan gedacht?' Weet ze waar ze
terecht kan?"
dinsdag 8 maart 2016
GO
Hartelijk, enthousiast, zowel
in uitleg geven als in zijn mu
ziekkeuze. Hij voelt aan wat
er in de groep gebeurt en
draagt zo bij aan het gevoel
van veiligheid.
De structuur van de les ligt
min of meer vast, maar de in
breng van de leraar is bepa
lend voor de sfeer.
Een les kost 16 euro en 12
euro als je een 10-stippen-
kaart koopt. Prima prijs, voor
een avond die je goed doet.
Voor een- of meerdaagse
workshops betaal je meer,
maar krijg je ook meer: meer
diepgang, meer gelegenheid
om ervaringen uit te wisselen
en meer dans.
Zeker doen,
dansliefheb
bers.
Vloeiend dansen, maar ook lyrisch of stil. rato dreamstime
Een op de vier Neder
landers verkeert wel eens
in psychische nood. Hulp
van omstanders kan erger
voorkomen.
Een op de vier Nederlanders
krijgt te maken met psychisch
klachten als depressie, angst,
eetstoornissen, psychose of
dwang. Jaarlijks kiezen 1800
mensen voor zelfdoding.
„De helft van hen heeft nooit
hulp gezocht,"stelt genees
heer-directeur Roelof Kleppe
van GGzE Eindhoven. Hij
heeft Mental Health First Aid
naar Nederland gehaald. „Ik
denk dat we het aantal suïci
des terugdringen door ade
quate eerste hulp. Tien jaar
wetenschappelijk onderzoek
heeft bewezen dat deze eer
ste hulp werkt. Van een hart
infarct herstel je eerder als je
er snel bij bent. Dat geldt ook
voor psychiatrische ziektes."
Mental Health First Aid is in
2001 in Australië ontwikkeld
en inmiddels door 24 landen
overgenomen. Wereldwijd
volgden al een miljoen men
sen de training, onder wie
First Lady Michelle Obama.
Binnenkort beginnen bij de
GGZ-instellingen Eindhoven
en Mondriaan Heerlen de
eerste cursisten. Dat zijn
deelnemers die vaker te
maken krijgen met mensen in
geestesnood, onder wie
agenten, docenten en advo
caten. De komende vijfjaar
kunnen naar verwachting
200.000 burgers worden op
geleid. Volgens Kleppe hoort
iedereen te weten hoe je om
gaat met mensen in psychi
sche nood. „Ik heb het niet
over de verwarde persoon
waar iedereen met een boog
omheen loopt, maar over
mensen in je straat."
De cursus is volgens hem niet
opgezet om bezuinigingen of
wachttijden in de geestelijke
gezondheidszorg op te op
vangen. „Zeker niet. In crisis
situaties, zoals bij een
psychose, moet diegene die
vandaag belt, vandaag te
rechtkunnen. Maar de sa
menleving moet ook gezonde
hulp kunnen bieden. Dat kun
nen buren zijn, maar ook de
huisarts, een eerstelijns psy
choloog of het wijkteam."
Belangstellenden kunnen
zich opgeven via
www.mhfa.nl
Kompas
44
Ik word er som
berder van en ik
kamp met een
Reageren? Mail naar harfenziel@persgroep.nl
Het had een ontspannen weekendje
weg moeten worden met zus Annabel
(54), ook al heeft ze wel eens paniek
aanvallen. 's Nachts maakt ze je wak
ker. Badend in het zweet, heftig
hyperventilerend en volledig over
stuur: 'Help me, ik krijg een hartaan
val, ik ga dood'.
