NIEUWS 11
Eerst riet uit
Polen, nu uit
de polder
Elk jaar opnieuw moeten aan de duinrand
honderden kilometers rietschermen
worden ingegraven. Een monsterklus.
Voor Mike Tanja en
zijn collega's wa
ren de winter
maanden nooit de
favoriete tijd van
het jaar. Weken
achter elkaar waren de onder
houdsmedewerkers van Hoog
heemraadschap Hollands Noor
derkwartier bezig om rietscher
men te bouwen op de grens tus
sen het strand en de duinen. Die
schermen houden zand tegen, zo
dat de duinen breder worden in
plaats van afkalven als het
stormt.
Rietschermen zijn een simpel,
al eeuwenlang beproefd recept
om ons lage land tegen de zee te
beschermen. De aanleg gaat ech
ter ook al eeuwenlang ongeveer
op dezelfde manier. Eén man zet
een bosje riet in een sleuf en
houdt het recht; twee collega's
scheppen er zand tegenaan, legt
Tanja uit. „Als je dat acht uur per
dag doet, bij weer en wind, ga je
je rug echt wel voelen."
Die lijdensweg is vanaf nu ver
leden tijd. Zijn collega's hebben
een machine uitgevonden die au
tomatisch rietschermen bouwt.
Waren tot nu toe zes mannen
een hele werkdag bezig om 6oo
meter rietschermen te bouwen,
de machine doet hetzelfde in an
derhalf uur. Het idee kwam van
René Smalheer en Kees Moer
land, twee machineonderhouds
monteurs. Een jaar of tien gele
den vroeg het hoogheemraad
schap, dat ongeveer een kwart
van de Nederlandse kustlijn be
heert, de techneuten om na te
denken over een manier om de
klus minder arbeidsintensief te
maken.
De eerste pogingen van Smal
heer om een machine te bouwen,
hadden weinig succes. Het pro
ject verdween in de ijskast. Tot
hij in Moerland een nieuwe colle
ga kreeg, die net als hij in de bol
lenteelt had gewerkt. „Daar ge
bruiken telers stro om de bloem
bollen tegen vorst te bescher
men. Met een machine wordt dat
in de grond gedrukt om te voor
komen dat het wegwaait. Het
stro gaat daarbij rechtop staan",
zegt Moerland. „Zou dat bij riet
niet hetzelfde werken, vroegen
wij ons af."
En zo gingen de experimenten
een nieuwe fase in. Het kostte
nog een paar jaar sleutelen, maar
gisteren was het zo ver. Op het
strand van Bergen aan Zee werd
hun uitvinding in gebruik geno
men. De bos riet die van boven
de machine in gaat, komt er aan
de onderkant als een soort lange
mat uit. Die valt bovenop een
gleuf die twee staven aan de voor
kant van het apparaat trekken.
Een grote, ronddraaiende schijf
Aanleg van kilometers
rietschermen gaat al
eeuwenlang ongeveer
op dezelfde manier
drukt het riet de gleuf in, waar
door het recht overeind floept.
Automatische spades gooien er
aan weerszijden zand tegenaan.
Een tractor trekt het apparaat in
behoorlijk tempo over de duin.
Mike Tanja, die de machine be
dient, is maar wat blij met de uit
vinding van zijn technische colle
ga's. „Het gaat onwijs snel en
spaart m'n rug." Bang dat zijn
baan nu overbodig wordt, is hij
niet. „We hebben meer dan ge
noeg ander werk te doen."
De machinaal geplaatste riet
schermen fungeren volgens het
Hoogheemraadschap minstens
zo goed als het ouderwetse hand
werk. Aan de voet van de duinen
is te zien wat voor enorme bult
zand er sinds de plaatsing van de
eerste rijen riet, in oktober, bij is
gekomen: een wal van zeker 2,5
meter hoog en zo'n tien meter
breed. Op het bovenste deel is on
langs al helmgras aangeplant.
Elke winter plaatsen de onder
houdsmedewerkers zo'n 200.000
nieuwe plantjes. Met de hand.
Ook dat is een enorm arbeidsin
tensieve klus. Maar de techneu
ten hebben de smaak te pakken.
Een helmgrasplantmachine, een
mooi vervolgproject.
Tot voor kort kwam het
riet dat de Noord-Holland
se duinen beschermt hele
maal uit Polen. Sinds deze
winter wordt er echter
riet uit de polder West-
zaan voor gebruikt. Staats
bosbeheer, de beheerder
van dat natte veengebied
boven Amsterdam, zat
met het riet in z'n maag.
De kosten voor de noodza
kelijke jaarlijkse maai-
beurt waren torenhoog,
omdat de polder alleen
per boot bereikbaar is. Bo
vendien is het zo nat dat
je er amper kunt lopen,
laat staan dat er normale
maaimachines kunnen ko
men. Daar zijn rupsban
den voor nodig. Het riet is
bovendien te broos om da
ken mee te bedekken. Het
afvoeren en laten verbran
den door een afvalverwer
ker was te duur. Dus
werd het in het veld ver
brand, zegt Frank van He-
del van Staatsbosbeheer.
„Toen we hoorden dat het
hoogheemraadschap riet
uit Polen importeert, zijn
we gaan kijken of ons pol
derriet geschikt was voor
rietschermen. Dat bleek
het geval. We leveren nu
bossen op maat aan voor
de rietzetmachine. Zo le
vert ons restmateriaal nog
wat op." Ook het water
schap is met het polder
riet iets goedkoper uit.
Daarbij is het vanwege
het beperkte transport
een duurzamer alternatief
dan riet uit Polen.
DINSDAG 8 MAART 2016
door Annemieke van Dongen
De rietzetmachine plaatst
snel en simpel rietschermen.
Met de hand was dat een
heidens karwei, foto Pim Ras
