ff
14 NIEUWS
t
mm
m
-;;ï
A-,
1 ~Wk2>
£«S^
*X-"v]
- v 7' -
v - -
fli V
TIEN MILJOEN HULPGELD, HOE IS HET BESTEED?
De eerste ebola-do-
de die Maseray
Kamara (52) be
groef in januari
2015 was een kind
van nog geen jaar
oud. Ze kleedde het liefdevol aan
zoals ze altijd haar eigen kind aan
kleedde en legde het in een lijken
zak. Die verdween in de aarde op
een heuvel net buiten de stad Bo,
Sierra Leones tweede stad in het
zuidoosten van het land.
Kamara verloor twee van haar
zeven kinderen aan ebola en over
leefde zelf de ziekte. „Direct nadat
ik genezen was, meldde ik me aan
voor het begrafenisteam. Ik was
immuun, dus kon de doden een
waardig en veilig afscheid geven."
Elke dag draaide ze minstens
zeven begrafenissen als lid van
een van de acht teams; alle doden
van Bo werden uit voorzorg ver
plicht begraven door speciale
teams, begeleid door een imam of
pastor.
Midden februari 2016 staat
Kamara op diezelfde kurkdroge
heuvel, waar de warme wind tus
sen 3.380 zwarte bordjes met wit
te letters waait. Ter nagedachtenis
aan Hasan Suma, overleden op 17
augustus 2015,1 jaar oud, staat op
een bordje. „Het is niet fijn om
hier te zijn. Ik bedenk onder wel
ke omstandigheden we hier werk
ten." Maar ze moet verder.
Zoals Kamara haar leven weer
op de rit probeert te krijgen, geldt
dat voor heel het land. Bijna twee
Het leven hernam eind
vorig jaar zijn loop.
Markten zijn levendig
en vol, scholen zijn
weer open
jaar nadat het ebolavirus uitbrak
in de regio en in Sierra Leone
bijna 4.000 levens eiste, krabbelt
het land weer op. De Giro 555 ac
tie 'Stop de ebolaramp' die in no
vember 2014 startte, bracht uitein
delijk bijna 10,5 miljoen op; dat
geld werd verdeeld over de drie
zwaarst getroffen landen. Ruim
anderhalfjaar later is dat extra Ne
derlandse hulpgeld op (zie kader)
en gaat het land verder waar het
was gebleven.
Sierra Leone werd eind vorig
jaar ebola-vrij verklaard, en op en
kele gevallen in januari na bleef
het dat ook. Het leven hernam
zijn loop; de markten van Free
town, Bo en Makeni zijn levendig
en vol, het vlees ligt te sissen op
de bakplaten. Motortjes scheuren
over de asfaltwegen langs onein
dige rijen palmbomen, voor land
bouw platgebrande stukjes grond
en langs borden die waarschuwen
voor aids, ebola, erosie en corrup
tie. De scholen - tijdens de uit
braak negen maanden gesloten zo
dat 1,7 miljoen kinderen niet naar
school konden - zitten weer vol.
„Ebola was een ramp, maar het
heeft ook iets goeds in gang ge
zet", zegt Mohamed Haggi Ka
mara van Development Initiative
Programme, partner van Unicef.
Haggi staat in een klein gezond
heidscentrum nabij Masiaka, tus
sen tientallen jonge vrouwen met
zuigelingen op schoot. Baby's krij
sen, in een kamertje verderop zit
ten twee kersverse moeders uit te
rusten. „Tijdens de uitbraak was
het leeg hier, mensen vreesden
dat we ze met ebola injecteerden.
Maar we zijn de gemeenschappen
in gegaan, zijn blijven zeggen: 'Als
je ziek bent, meld je, vertrouw
ons'. Inmiddels komen mensen va
ker hierheen dan vóór de uitbraak.
De boodschap is: als je ziek bent,
laat je behandelen."
Dat klopt, zegt Simone Filippi-
ni. De Cordaiddirecteur en actie
coördinator van de Samenwerken
de Hulporganisaties voor de
ebolauitbraak, trekt midden fe
bruari een paar dagen door Sierra
Leone om te zien hoe het Neder
landse hulpgeld is besteed. „Zie
kenhuizen hebben nieuwe hygië-
nemaatregelen in gang gezet, het
scheiden van zieken en verdachte
gevallen is beter geregeld. Ik zie
veel kracht bij mensen hier."
Het is vraag is hoe bestendig de
maatregelen zijn. Zo werkten 103
kliniekjes en een ziekenhuis met
Nederlands geld een halfjaar lang
via zogenoemde resultaatgerichte
financiering: ze kregen hulpgeld
op basis van goede geleverde zorg,
in plaats van een vast bedrag voor
af. 20.000 Leone (ongeveer 5 dol
lar) na een bevalling, 8.000 Leone
(bijna 2 dollar) voor een gevacci
neerd kind.
Een deel van dat geld gebrui
ken de instellinkjes voor zorg en
materiaal, een deel voor het aan
vullen van het karige of niet-be-
staande overheidssalaris. Fatmata
Ntoronka, manager in een pasge-
verfd kliniekje nabij Makeni: „We
hebben een schoonmaakster ge
huurd, kochten een ventilator
voor koelte. We konden onze ei
gen medicijnen inkopen, zodat we
altijd genoeg hadden. We merk
ten dat dit goed werkte, er kwa-
AND FRIEND
LATE
ISATU SEIHYA
MUMMV SESAY
Ü'eooHmlV
iCfJlMBCe
men steeds meer patiënten langs."
Maar het project stopte - vol
gens planning - na een halfjaar.
Ntoronka: „Het hulpgeld is bijna
op, we zijn weer afhankelijk van
de overheid. Dan is maar afwach
ten wanneer en of we salaris krij
gen en welke medicijnen er ko
men. Zonder geld kunnen we heel
weinig."
Filippini beaamt het stoppen
van het project. Het sterke ervan
is, zegt ze, dat het 'heeft aange
toond dat deze manier van wer
ken effect heeft'." Voor de lange
termijn willen we de overheid er-
'Ebola was een ramp,
maar het heeft ook iets
goeds in gang gezet'
van overtuigen dat het een goed
systeem is. En dat er voldoende
geld voor moet komen."
De vraag is waar dat geld van
daan gaat komen. De economie
van Sierra Leone, een van de arm
ste landen ter wereld, groeide in
de jaren voor de uitbraak procen
tueel behoorlijk, vooral door de
aanwezigheid van ijzererts. Maar
de ebola en de inzakkende ijzer-
prijs duwden die economie terug
het slop in; de mijnbedrijven zijn
sinds december 2014 gesloten. Zes
tig procent van de bevolking komt
rond van minder dan 1,25 dollar
per dag. Sierra Leone wordt ge
plaagd door corruptie; leraren, ge
zondheidswerkers en politiemen
sen krijgen soms nauwelijks be
taald en zoeken inkomsten elders.
Net als voor de uitbraak wordt het
land deels overeind gehouden
door hulporganisaties.
Filippini zucht. Ja, er is nog
veel hulp nodig. Het is steeds
moeilijker om fondsen te vinden,
zegt ze, donorlanden willen snel
resultaten zien, het 'moet allemaal
in cijfers uit te drukken zijn'.
„Sommige dingen kosten nu een
maal meer tijd. En uiteindelijk
kunnen de hulporganisaties niet
verantwoordelijk zijn voor hoe
het gaat met het land. We kunnen
een bijdrage leveren, maar uitein
delijk is het echt de overheid die
moet zorgen voor goede dienstver
lening. Goede infrastructuur, ener
gie, onderwijs, gezondheidszorg.
Het is aan de mensen zelf om de
overheid ter verantwoording te
roepen."
Terug naar Maseray Kamar. Ze
is nog altijd lid van een begrafenis
team dat stand-by staat in de stad
Bo, voor het geval de ziekte weer
uitbreekt.
Ze worstelt om haar draai te
vinden. „In het begin waren men
sen bang voor me, zelfs mijn colle
ga's. Nu word ik wel geaccepteerd,
als overlever. Ik krijg betaald voor
mijn werk, maar niet veel. Ik moet
voor mijn vijf kinderen zorgen.
Dat is zwaar."
De wedergeboorte
van Sierra Leone
y-*>
door door Rik Coverde
Maseray Kamara (52) op de begaafplaats in Bo. foto Rik Coverde
In Sierra Leone, Libe
ria en Guinee raak
ten in 2014/2015 ze
ker 28.639 mensen
besmet met het Ebo-
la-virus, van wie er
11.316 overleden.
Eind maart komen
de Samenwerkende
Hulporganisaties
met een verantwoor
ding over de beste
ding van 10,5 mil
joen euro aan Neder
lands hulpgeld.
Volgens de SHO ging
meer dan de helft
van het geld op aan
medische zorg.
Duizenden gezinnen
kregen voedselhulp.
Duizenden bescher
mende overalls, over
schoentjes en mas
kers werden ver
spreid in ziekenhui
zen en kliniekjes.
Het hulpgeld droeg
bij aan het opleiden
van 800 leden van
begrafenisteams, die
net als leraren en reli
gieuze leiders ge
meenschappen in
trokken om mensen
voor te lichten.
Scholen en kliniekjes
werden opgeknapt,
er kwamen biblio
theekjes waar kinde
ren, toen de scholen
vanwege ebola ne
gen maanden dicht
moesten, toch kon
den leren.
Er zijn 4.500 solarra-
dio's verspreid waar
door via speciale ra
dioprogramma's de
jeugd thuis les kon
krijgen en mensen
op de hoogte bleven
van het laatste
nieuws.
Scholen waren negen maanden gesloten, nu krijgen kinderen weer les.
foto's Arie Kievit
Mohammed Haggi Kamara
Development Initiative Programme
