Commando's slaan kopstuk
IS in de boeien
Illustrator loodst 'ouderwets' vak de toekomst in
10 NIEUWS
De illustraties van
Petra Urban (44) bij
strafprocessen zijn
zo perfect dat
menig crimineel
diep wegduikt in
zijn kraag.
nlangs weer: 'co
ke-killer' Flip S.,
die heroïne zou
hebben verkocht
als cocaïne, wilde
eerst zijn hoodie
niet afdoen en verstopte zich daar
na achter zijn hand. Flip, die later
grotendeels onschuldig bleek
maar wel drugs dealt, wilde onher
kenbaar blijven.
Vriend en vijand zijn het er
over eens dat de tekeningen die
Petra Urban maakt van crimine
len tijdens rechtszaken, haast lij
ken als een foto. Dat haar werk an
ders is dan de rest, bleek al toen
ze negen jaar geleden met dat ta
lent amper aan de bak kwam.
„Toen ik ooit mijn tekeningen be
gon aan te bieden bij héél veel
kranten, kreeg ik vooral als reac
tie: dit zijn toch geen rechtbankte
keningen? Er was door de jaren
heen een ander beeld van recht
banktekeningen ontstaan, iets 'car-
toonesker', zeg maar."
Haar beroep is zeldzamer dan
minister en ouder dan fotograaf.
De rechtbanktekenaar bestaat om
dat fotograferen in rechtszalen
niet mag en getekende verdachten
betrekkelijk anoniem blijven.
„Maar nergens staat dat het niet
mag lijken", lacht Urban. „Ik kijk
naar schaduwen in gezichten, een
kenmerkende houding, hoe ie
mands kleding zit. Het móet lij
ken. Alles. Of het nou een gezicht
is of een plastic zakje, maakt mij
niet uit. Ik begon op mijn tweede
met tekenen en op mijn zesde te
kende ik mijn opa na. Die drang is
nooit meer weggegaan."
„Nee, dat niet. Maar het gebeurt
ledereen is het er over
eens dat de tekeningen
die Petra Urban maakt
bijna fotografisch zijn
wel soms dat mensen op de pu
blieke tribune zich ermee be
moeien. Familie of zo, van: joh, hij
of zij krijgt al zoveel over zich
heen. Laat toch. En advocaten ma
ken er vaak een punt van. Voor
hun cliënt. Nee, niet voor zichzelf.
Zelf vragen ze eerder of ze er wel
mooi op staan, ha ha."
„Zeker. Meerdere keren per jaar.
Advocaat Bénédicte Ficq kreeg het
zelfs voor elkaar dat een tekening
'geblurd' in de krant kwam. En bij
die rechtszaken tegen klanten van
een minderjarige prostituee maak
ten de verdachten zó'n bezwaar
dat de rechter besloot dat niet ge
tekend mocht worden. Toen heb
ik alleen gekéken naar de verdach
ten en later buiten getekend. Uit
m'n hoofd. Lukte goed. Zodanig
dat de krant het toen toch niet ge
plaatst heeft."
„Er hadden al twee verdachte klan
ten van dat meisje zelfmoord ge
pleegd. Als we er dan ook nog één
zouden afbeelden in de krant...
Dan heb ik straks zelfs iemand
het graf ingetekend.Oh jee."
„Ik denk heus wel eens: hmm,
laag voorhoofd, soort neandertha-
ler, niet slim. Of: plat achterhoofd,
logisch dat jij weinig hersens
hebt. Het gaat te ver dat je crimine
len kan herkennen, maar bijvoor
beeld: die viezerik in Den Haag
die zich vergreep aan een meisje.
Geen en-ke-le emotie in zijn ge
zicht. Ijskoud. Geen geweten. Dat
kan je zien in een gezicht en dat
laat ik zien. Dat is wat ik doe, men
sen informeren: met wat voor fi
guur hebben we te maken."
„Ja.Daarom zit ik er. En geen fo
tograaf."
„Maar hoe herkenbaar is iemand
eigenlijk? Denk je dat je iemand
na één foto een paar uur later her
kent? Op de foto heb je z'n manier
van lopen niet gezien, z'n hou
ding niet, geen beweginkjes. Je
loopt hem op straat voorbij."
„Ik kan al animaties maken. Dat is
alleen veel werk. Meerdere teke
ningen achter elkaar zetten. Bart
van U, de moordenaar van Els
Borst, kwam op zó'n typische ma
nier de rechtszaal binnen. Armen
strak langs z'n lijf, van 'hopelijk
ziet niemand me'. Verlegen knikje
naar z'n familie. Of weet je nog
dat kindermisbruiker Robert M.
z'n middelvinger opstak, of dat hij
water gooide naar de rechter? Ik
heb zo'n fotografisch geheugen
dat ik dat kan weergeven. Ik lees
zelf de papieren krant alleen nog
op zaterdag, de rest van de week
op iPad. Dan wil je toch kunnen
doorklikken naar animaties. Ik
weet nog niet precies hoe, maar ik
wil daar dus wel naartoe."
De gedurfde arrestatie zou ver ach
ter de linies van het kalifaat zijn
uitgevoerd door Delta Force. Een
twintigtal commando's zou met
Black Hawk-helikopters naar het
geheime onderkomen van de man
zijn gevlogen en hem daar hebben
ontvoerd.
Volgens CNN was het de eerste
operatie van een tweehonderd
man sterke eenheid die bezig is IS
te bestoken. Aanvoerders van de
terreurorganisatie worden gevan
gengenomen dan wel geëlimi
neerd. Deze commando's zijn de
eerste Amerikaanse grondtroepen
in Irak sinds het leger van de VS
zich daar terugtrok in 2011.
De ontvoering van de IS-com-
mandant zou voortvloeien uit een
eerdere actie van Delta Force, in
mei vorig jaar. Toen werd Abu
Sayyaf opgespoord en vermoord.
Hij was de rechterhand van IS-lei-
der Abu Bakr al-Baghdadi en bin
nen IS verantwoordelijk voor het
genereren van inkomsten uit door
de terreurorganisatie veroverde
olie- en gasvelden. De comman
do's namen computers en tele
foons mee waaruit een schat aan
informatie zou zijn gekomen over
andere IS-leiders.
Zijn echtgenote Umm Sayyaf
werd drie maanden verhoord door
de Amerikanen en zou hebben
meegewerkt aan het onderzoek.
Inmiddels is Umm Sayyaf door
de Amerikaanse justitie aange
klaagd wegens medeplichtigheid
aan de dood van Kayla Mueller
(24), een medewerkster van een
Amerikaanse hulporganisatie. Zij
werd door IS ontvoerd en zou
seksslavin zijn geweest van
Al-Baghdadi. De Amerikaanse
kwam om het leven bij een raket-
aanval. Het nieuwe anti-IS-team
van Delta Force zou gelegerd zijn
in de buurt van de Koerdische
stad Erbil. De commando's leggen
zich toe op het 'oprapen van har
de schijven', zoals een voorlichter
van het Witte Huis het eufemis
tisch uitdrukte.
De aanhouding van de niet bij
naam genoemde terrorist is door
het Amerikaanse ministerie van
Defensie bevestigd.
j™
De rechtbanktekening van
de toekomst is een film
door Victor Schildkamp
Van je opa naar boeven. Die vinden
dat niet leuk. Word je nooit be
dreigd?
Robert M. steekt zijn middelvinger
op. tekening Petra Urban
Wordt er vaak geprotesteerd tegen
je aanwezigheid?
Waarom niet?
Is er zoiets als een boeventronie?
Vind jij zelf eigenlijk dat criminelen
recht hebben op privacy?
En vervolgens teken je ze alsof het
een foto is.
Je tekent steeds vaker op iPad. We
kunnen in korte animaties zien hoe
een crimineel verrijst op 'papier'.
Straks een tekenfilm?
door Bob van Huët
ERBIL. Amerikaanse commando's
hebben in het noorden van Irak
een kopstuk van Islamitische Staat
opgepakt. Het is het eerste tastba
re succes van de nieuwe militaire
eenheid die speciaal is ingevlogen
om IS-leiders het leven zuur te ma
ken.
Petra Urban met haar
teken-iPad. foto Frank de Roo
Dn
