COA zoekt ruimte voor vluchtelingen op hotelboten
Laatste huzarenstukje, de aankoop van twee Rembrandts, lukte maar half
8 NIEUWS
'Museum
is leuke
oplossing
voor Pijbes'
Wim Pijbes vertrekt per 1 augustus bij het
Rijksmuseum. Als directeur zette hij Nederlands
grootste museum internationaal op de kaart.
tentoonstellingen plaats over twin-
tigste-eeuwse fotografie, Dick Bru-
na en over mode, vormgegeven
door Erwin Olaf. Hedendaagse
kunstenaars als Anish Kapoor en
Frank Auerbach mochten in de
eregalerij exposeren, vlakbij de ze-
ventiende-eeuwse meesters.
Tijdens Pijbes' directoraat wer
den diverse grote aankopen ge
daan. In 2014 werd op een veiling
in New York voor het recordbe
drag van 28 miljoen dollar een
beeld van Adriaen de Vries aange
kocht. Dat bleek peaunuts toen Pij
bes vorig jaar de wens uitte om
Rembrandts huwelijksportretten
van Maerten Soolmans en Oopjen
Coppit te kopen voor maar liefst
160 miljoen euro. Zoals bekend
lukte deze enorme tour de force
maar half. Aanvankelijk leken bei
de portretten naar het Rijks te
gaan, maar nu wordt de eer ge
deeld met het Louvre in Parijs.
Het Rijks wil voor 1 augustus
een opvolger voor Pijbes aanstel
len. Grote favoriet is huidige direc
teur Collecties Taco Dibbits, die
sinds 2002 aan het Rijks verbon
den is. Dibbits was in 2008 ook
kandidaat toen Pijbes de voorkeur
kreeg van de Raad van Toezicht.
Toen Wim Pijbes
(1961) in 2008 werd
benoemd als hoofddi
recteur van het Rijks
museum in Amster
dam, kwam dat voor
velen als verrassing. Dat er een an
dere wind moest gaan waaien in
het grootste museum van Neder
land was duidelijk. Het Rijks was
sinds 2003 grotendeels gesloten
wegens een verbouwing die geteis
terd werd door complicaties.
Pijbes was daarvoor werkzaam
bij de Kunsthal in Rotterdam, aan
vankelijk als tentoonstellingsma
ker, later als directeur. Er heerste
een sfeer van aanpakken, met een
kleine staf en ambitieuze tentoon-
AMSTERDAM. Directeur
van het Rijksmuseum
Wim Pijbes vertrekt naar
een nog onbekend privé-
museum in Wasse
naar. Hij gaat aan
de slag voor mil
jonair en groot
kunstverzame
laar Joop van
Caldenborgh.
Op landgoed
Voorlinden tus
sen Scheveningen en
Wassenaar laat Van Cal
denborgh een eigen mu
seum bouwen voor zijn
collectie hedendaagse
kunst. Van Caldenborgh
behoort tot de tweehon
derd meest actieve kunst
verzamelaars op de we
reld.
„Het zou leuk zijn
als er zo nu en
dan iemand
komt kijken."
stellingen, in een instituut zonder
collectie. Er werd publieksgericht
gewerkt, met veel aandacht voor
sponsorwerving, twee begrippen
waar de meeste musea nog weinig
kaas van gegeten hadden.
Zijn cultureel ondernemer
schap en jongensachtige enthou
siasme - Pijbes werd al snel de
Pietje Bell van de Nederlandse
kunstwereld genoemd - kwamen
ook van pas in het Rijksmuseum.
Hij wist een cultuuromslag te be
werkstelligen waardoor veel spon
sors zich aan het Rijksmuseum
wilden binden. Na jaren van ma
laise waren alle ogen op het Rijks
gericht toen het museum in april
2013 weer openging.
Het werd een groot succes.
Kranten in binnen- en buitenland
reageerden overwegend lovend op
het herboren museum en het pu
bliek stond te popelen om naar
binnen te gaan. Het Rijksmuseum
had altijd hermetisch gescheiden
afdelingen voor geschiedenis,
kunst en toegepaste kunst, maar
deze werden nu samen in het gere
noveerde gebouw getoond.
Na de opening wist Pijbes het
Rijksmuseum ook uitstekend in
het buitenland te verkopen. Abso
luut hoogtepunt was het bezoek
van de Amerikaanse president
Obama, die een speech hield voor
de Nachtwacht. Beelden daarvan
gingen de hele wereld over, tot en
met de voorpagina van de New
York Times. Geheel tegen het pro
tocol had hij Obama ook nog even
gevraagd om te poseren voor de
Nachtwacht, en ook die foto werd
druk verspreid.
Pijbes zag het ook als een per
soonlijke missie om alle leerlin
gen van Nederlandse basisscholen
ten minste één keer te laten ken
nismaken met de Nachtwacht. Hij
vertelde regelmatig hoe hij zelf als
12-jarige jongen vanuit Veendam
het Rijksmuseum had bezocht.
Daarom kwam het museum met
het 'bussenproject'waarmee elk
jaar 350.000 schoolkinderen uit
heel Nederland gratis naar het
Rijks konden komen. In totaal
kwamen de afgelopen drie jaar ge
middeld 2,3 miljoen bezoekers,
een verdubbeling ten opzichte
van voor de verbouwing.
Het tentoonstellingsaanbod is
sinds de heropening eclectisch.
Grote klapper was de tentoonstel
ling Late Rembrandt, met 520.000
bezoekers. Maar er vonden ook
Zo nu en dan
een bezoeker?
Dan heeft u toch
geen directeur met
zo'n staat van dienst nodig?
„Wim Pijbes heeft de am
bitie er iets van te maken.
Ik heb er vertrouwen in
dat hij dat kan. Hoeveel
mensen er komen kijken
doet er niet zoveel toe. Ik
vind het meer van belang
dat een museum doet
wat het moet doen. In de
loop der jaren heb ik een
aardige collectie opge
bouwd en ik vind het
leuk om die te delen."
kennen elkaar al heel
lang en dit leek ons wel
een leuke oplossing."
Een leuke oplossing?
„Ja. Wim Pijbes heeft la
ten zien dat hij een mu
seum kan runnen."
„Ik zocht niemand. Het
kwam er gewoon van."
„We kijken naar boten waar we
minimaal tweehonderd vluchtelin
gen kunnen onderbrengen. Een
aantal van driehonderd is voor
een efficiënte bedrijfsvoering ide
aal", aldus woordvoerster Caroline
van Dullemen. In Zaanstad huis
vest het COA al driehonderd
vluchtelingen op een hotelboot.
Op de kade zijn aanvullende voor
zieningen, zoals een activiteiten
ruimte, gezondheidscentrum en
sportveld ingericht.
Het COA liet vorige week we
ten 'zich niet de luxe te kunnen
permitteren om zonder gedegen
argumentatie voorstellen voor
huisvesting af te wijzen; op dit
moment hebben we iedere op
vangplek hard nodig.' Hoeveel ver
blijfsplaatsen er precies gezocht
worden op de passagiersschepen,
kan het COA niet zeggen. „We
zijn blij met alles wat we kunnen
krijgen en wat kwalitatief ge
schikt is."
Eigenaar Mark Jongedijk van
Slaapschepen BV, verhuurder van
250 hotelboten door heel Europa,
Hoeveel verblijfsplaatsen er
precies gezocht worden op
de passagiersschepen, kan het
COA niet zessen
zegt per direct zo'n vijf schepen
vrij te hebben voor de duur van
een half jaar. „Maar ik ben nog
niet benaderd."
Jongedijk is verrast door het be
richt. „De afgelopen twee jaar heb
ik herhaaldelijk met gemeenten
gesproken over het onderbrengen
van vluchtelingen op boten. Toen
strandde het telkens op het COA,
dat dit niet zag zitten. De nood is
kennelijk zo hoog, dat het toch
een serieuze optie is geworden."
Directeur Nico Arnts van de
Arnhemse rederij Feenstra Rijn
Lijn is evenmin benaderd. „Ik zou
ook geen boten voorhanden heb
ben. Het laagseizoen is voorbij, de
boten zijn volgeboekt."
Rederij Premicon uit Keulen
heeft bij de gemeente Nijmegen
volgens Teun Sijbrands tevergeefs
de belangstelling gepolst voor een
hotelboot met 220 plaatsen. Nijme
gen wil in dit stadium niet ingaan
op de vraag waarom de hotelboot
van Premicon niet voldoet. „De af
weging voor de keuze hangt sa
men met voorwaarden aan de loca
tie, prijs en beschikbaarheid."
De man die Obama voor
de Nachtwacht zette
President Obama^
en directeur Wim
Pijbes bij 'de Nacht
wacht' in 2014.
foto Jerry Lampen/ANP
door Kees Keijer
door Raymond Boere
U moet wel ontzettend blij
zijn dat Wim Pijbes voor u
heeft gekozen?
„Ontzettend niet. Wij
Welke ambitie heeft u met
uw museum?
U was niet hard op zoek
naar zo iemand?
door Frank Hermans
NIJMEGEN. Het Centraal Orgaan op
vang asielzoekers (COA) is met
zo'n vijftig rederijen uit binnen- en
buitenland in gesprek over het in
zetten van hotelboten voor nood
opvang.
