Klant Delta krijgt snel stroom Gemini
Ze was l6
ZEELAND 9
Marlies Allewij'n brengt de oorlog in
Zeeland tot leven in haar roman Ze
was 16. „De Duitser sloeg me, de
klap was voor moeder bedoeld..."
Ze heet Janna. Zes
tien is ze. Het is
1944 en ze leeft in
de omgeving van
wat we zonder al te
veel fantasie als
Westkapelle herkennen.
Ze heet Ize. Zestien is ze. An
no 2015,2016 mag ook. Ize is een
Amsterdamse en ze is op vakan
tie bij haar oma in wat heel goed
Yerseke zou kunnen zijn.
Zo zit het boek in elkaar:
hoofdstukje Janna, hoofdstukje
Ize. De twee meisjes hebben met
elkaar te maken, omdat Ize bij
haar oma op zolder foto's vindt
van haar overleden opa en een
meisje, dat verdacht veel op haar
oma lijkt. Zonder al te veel van
het verhaal te verklappen: Ize
houdt daar Janna in haar handen.
Het is niet echt de keuze van
Ize om in Zeeland op vakantie te
gaan. De appgroep met haar
vriendinnen heeft ze 'Zeeland
Neeland' gedoopt. Haar ouders
verkeren in een huwelijkscrisis,
ze hebben besloten zonder Ize op
vakantie te gaan in een ultieme
poging hun relatie te redden.
Dan herinner ik het me weer. De
horror, de ellende. Dit is dag zeven
van mijn zomer in de hel. Ik ben in
Zeeland. De provincie. Gedumpt in
niemandsland. Of all places: Zee
land. Vandaag zou ik eigenlijk
met de meiden naar het vetste festi
val van Amsterdam gaan, in het
Westerpark. Maanden geleden heb
ik er voor de grap mijn wekker al
voor gezet. Maar in plaats van dat
ik nu midden in een outfitcrisis zit,
lig ik hier in een oud bed bij een
oud mens (a.k.a. mijn oma) in the
f-ing middle of nowhere.(pag.
10-11)
Ook Janna heeft geen al te lek
kere thuissituatie. Nog even afge
zien natuurlijk van het feit dat ze
in de oorlog leeft. Haar vader is
een goedzak, die misschien wat
al te gedienstig is richting de
Duitse bezetter. Die bijna pijnlij
ke onderdanigheid heeft een re
den. Janna's moeder is ernstig
ontregeld geraakt toen Jan, de
oudere broer van Janna, plotse
ling overleed. Sindsdien probeert
vader in alles om zijn vrouw te
ontzien. Ten koste van Janna, die
in plaats van haar moeder voor
de Duitsers gaat werken.
'Er is net een Duitser langs ge
weest.' Ze zegt het snel en zacht.
Haar vader trekt een wenkbrauw
op en stapt langzaam naar bin-
nen. 'Wat?' 'Hij stond ineens voor
de deur. Ik was net bezig met was
sen.'Pa ziet nu haar gezwollen ge
zicht. Geschrokken vraagt hij:
'Wat is er met je wang gebeurd?'
Janna wendt haar hoofd af. 'Hij
heeft me geslagen. Maar de klap
was voor moeder bedoeld.' Jan
na voelt een kleine steek in haar
buik. Hij vraagt niet of zij pijn
heeft. (pag. 71)
Goed of fout? Daarmee zitten
we midden in de hoofdthematiek
van het boek. Schrijfster Marlies
Allewijn, die met Ze was 16 haar
tweede roman aflevert, knikt.
Een ruim 400 pagina's dikke pil,
die als ondertitel heeft meegekre
gen 'Een oorlogsverhaal over voor
oordelen, jezelf durven zijn en
keuzes maken'. Geschikt voor le
zers vanaf - laten we zeggen - de
puberleeftijd.
Dat Janna en Ize hun avontu
ren in Zeeland beleven, is geen
toeval. Marlies werd in 1977 in
Goes geboren, ze groeide op in
Yerseke. Haar vader was metaalbe
werker, haar moeder werkte als
administrateur bij onderzoeksin
stituut Imares. Jarno is haar
broer, 35 jaar. Die runt samen
met haar man Jacco een elektro
technisch bedrijf in Yerseke. Dat
kan, hoewel Jacco en Marlies met
hun zoon Daantje van zes in Am
sterdam wonen. Nee, voor geen
goud wil ze terug. Op haar acht
tiende wist ze zeker dat ze uit
Zeeland weg zou gaan. Inmiddels
voelt ze zich thuis in Amsterdam.
Marlies studeerde film- en tele
visiewetenschappen, ze werkte
als redacteur/verslaggever voor
verschillende televisieprogram
ma's. Zoals Gemma Glitter Ge
zondheidsgala, waarin BN'ers te
gen de draairichting een roltrap
op moesten rennen. Sinds een
aantal jaren maakt ze als freelan
cer videoproducties over jonge
ren.
Hoe die carrière met schrijven
te rijmen is? Met haar moeder
was Marlies de talige in huis. Ze
las veel, eigenlijk alles wat op
haar pad kwam. Zelf schrijven,
daar dacht ze in eerste instantie
niet aan. Tot: „Ik heb reuma vanaf
mijn twaalfde. Op een gegeven
moment ging het zo slecht dat ik
niet meer op een redactie kon
werken. Ik moest aangekleed wor
den. Voor iemand als ik, met best
wel ambitie, was dat moeilijk.
Mijn man zei toen: 'je loopt al ja
ren met het idee voor een boek,
begin er nou maar aan'. Zo heb ik
SchEef geschreven, over een pu
ber met reuma. Over het mo
ment dat je net onafhankelijk
wordt en te maken krijgt met een
lijf dat niet wil wat jij wilt. Het
feit dat het slecht ging met mij
was dus goed voor het schrijven."
Marlies is van ver na de oorlog.
Op school hoorde ze over D-Day,
Marketgarden, het Ardennenof
fensief. Geen woord over de Slag
om de Schelde. Hoe hard er in
Zeeland gevochten is, ontdekte
ze pas toen ze zich voor haar
boek in de oorlogsgeschiedenis
verdiepte. Nu speelt het bombar
dement op de dijk van Westkapel
le in het najaar van 1944 een cru
ciale rol in de roman.
Janna slaat haar armen om
haar knieën heen en legt haar
hoofd erop. Dan begint de grond te
schudden. Stof dwarrelt door de
kleine kelder. Hij kraakt. Het la
waai is overdonderend. De ande
ren in de kelder, ze weet niet eens
wie ze zijn, prevelen zachtjes. Een
man huilt. De kleine ruimte
schudt voor haar ogen. (pag. 410)
Het hele verhaal heeft wat Mar
lies betreft urgentie. Ze kwam in
contact met de Zeeuwse verzets
strijder Jaap Rus. De nu 92-jarige
man vertelde hoe hij voor het ver
zet koos en als spion bij de Atlan-
tikwall actief was. Marlies: „Het
groepje van Jaap Rus is al aardig
uitgedund. Straks is er niemand
meer om dit soort verhalen te ver
tellen. Terwijl het juist nu belang
rijk is om te laten horen hoe erg
oorlog is." Jaap Rus krijgt volgen
de maand in het Bevrijdingsmu
seum Zeeland in Nieuwdorp het
eerste exemplaar aangeboden.
De verzetsman vertegenwoor
digt de ene kant van het verhaal.
We vinden hem in het boek te
rug in Willem, de grote liefde
van Janna. Marlies' opoe in Yerse
ke - ze heette Janna - reikte verha
len aan, waaruit bleek dat niet al
le Duitsers slecht waren: „Ze ver
telde dat een Duitse soldaat haar
vroeg om een emmer mee te ne
men. Wat moet die met mijn
spullen, dacht ze. En nam het
kleinst mogelijke bakje mee dat
ze kon vinden. Toen ze het over
handigde schepte de soldaat het
vol met suiker, die ze mee mocht
nemen naar huis. Toen had ze na
tuurlijk spijt dat ze niet haar
grootste emmer had meegeno
men."
Ize mag in een bespiegeling de
gedachten van schrijfster Marlies
verwoorden:
Vroeger, op de basisschool, was
ik ervan overtuigd dat ik in het
verzet zou gaan, maar nu weet ik
het niet meer zo zeker. Ik denk aan
het filmpje van de man die gaten
moest graven voor de Duitsers en
hoe hij zei dat hij niet anders kon.
Ik denk dat hij gelijk had. Het is zo
moeilijk om je kop boven het maai
veld te steken, in het dagelijks le
ven alleen al. Stel je voor dat
het oorlog is Ik vrees dat ik
mijn kop gewoon omlaag zou hou
den en braaf mee zou lopen met de
rest. Maakt mij dat laf? Ik weet
het niet. Het maakt de mensen die
wel iets doen eerder dapper, (pag.
298)
Vorige week werden de eerste
van in totaal 150 turbines ge
plaatst. Volgens de planning
komt de stroom die de eerste se
rie molens produceren eind deze
week op het landelijke net. Gemi
ni houdt wel een slag om de arm
vanwege de weersomstandighe
den. Een mijlpaal voor Delta, dat
een exclusief contract heeft om
de stroom van het Gemini-wind-
park te verhandelen. „We wor
den in één klap de grootste aan
bieder van groene stroom in Ne
derland", onderstreept een
woordvoerder van Delta. Gemini
wordt een van de grootste wind-
parken ter wereld en het groot
ste van Nederland. Het levert
groene stroom voor 785.000 huis
houdens, ofwel 1,5 miljoen men
sen. Het park is volgend jaar vol
ledig operationeel. Gemini ver
mindert dan de C02-uitstoot
met 1,25 miljoen ton per jaar.
Vier bedrijven hebben hun
krachten gebundeld om Gemini
mogelijk te maken: Northland
Power (belang van 60 procent),
Siemens (20 procent), bagger- en
offshorebedrijf Van Oord (10 pro
cent) en het Alkmaarse nutsbe
drijf HVC (10 procent). Het
windpark kost 2,8 miljard euro.
Dankzij het contract voor
windpark Gemini wordt Delta
in één klap de grootste
aanbieder van groene stroom
Delta sloot in 2014 een con
tract met Northland Power. Het
Zeeuwse energiebedrijf neemt
de totale productie af, waarbij
meteen 25 procent wordt door
verkocht aan HVC. Delta ver
kleurt zo van grijs naar groen.
Het wordt landelijk de grootste
leverancier van windenergie. Bo
vendien heeft Delta eind vorig
jaar de kolencentrale in Borssele
gesloten. Delta maakt ook deel
uit van een Zeeuws consortium
dat meedingt naar de bouw van
windpark Borssele, dat 22 kilome
ter voor de kust van Vlissingen
moet verrijzen.
Het Gemini-windpark ligt
dan wel boven Noord-Neder
land, het project heeft Zeeland
geen windeieren gelegd. Veel be
drijven in Vlissingen-Oost heb
ben orders gekregen voor het
offshore-windproj eet.
Twitter
Mr.P
@Pmonkeyi9ó3
Als ik die heb kan
mijn schoonmoeder
mee op vakantie.
Als olifantenwagen
mee wordt geveild
dan
Video
Uw reactie
Online Top-5
WOENSDAG 24 FEBRUARI 2016
door Jan van Damme
Marlies Allewijn: Ze was 16 -
Uitgeverij Kluitman, 428 pagi
na's, 14,99 euro. Presentatie
woensdag 16 maart in Bevrij
dingsmuseum Zeeland in Nieuw-
dorp. Het boek ligt nu al in de
winkel.
f Marlies ji
•rrcr.
door Frank Balkenende
MIDDELBURG. Energiebedrijf Delta
verwacht eind deze week de eer
ste groene stroom van Gemini,
Nederlands grootste windpark op
zee, af te nemen en te verkopen.
Het Gemini-park ligt ruim 40 kilo
meter boven Ameland.
De tent van het failliete circus
Herman Renz wordt vrijdag om
13.00 uur geveild door de Belas
tingdienst, een van de schuld
eisers van het Helmondse cir
cus. Bij die dienst heeft het cir
cus een schuld openstaan van
130.000 euro. Op Twitter ont
breekt het niet aan interesse.
Ga er maar aan staan: 24 uur
achter de spelcomputer. In Brui-
nisse wordt van dinsdag 14.00
uur tot woensdag 14.00 uur ge
speeld. Niet voor de lol, maar
met het doel om zo veel moge
lijk geld op te halen voor Kika.
Wij gingen er langs met de ca
mera. Bekijk de video op
pzc.nl/video.
De directeur van de Wester-
scheldetunnel legt vandaag in
de krant uit dat tol toch echt
nodig is. Veel lezers vinden dat
niet eerlijk. Odyssee reageert
op PZC.nl: „Wat gemakshalve
even vergeten wordt is dat juist
door de tunnel veel werkgele
genheid naar Midden-Zeeland
is verplaatst, hierdoor dwing je
mensen om van de tunnel ge
bruik te maken. Dit was bij de
veren veel minder het geval om
dat de voorzieningen in met na
me Zeeuws-Vlaanderen in stand
bleven."
Deze berichten zijn dinsdag het
meest gelezen op www.pzc.nl
1. Tol voor de tunnel is noodza
kelijk kwaad
2. Drie Zeeuwse gemeenten in
top 10 grootverdieners toeris
tenbelasting
3. Vrouw is mishandelingen
beu; Vlissinger opgepakt
4. Zussen bestieren vier zaken
in Yerseke
5. Spookrijder A58 meldt zich
Kijk op www.pzc.nl of
@pzcredactie
facebook.com/depzc
GPpzcredactie
