28 CULTUUR SHOW
Pierre Audi werd in 1989 artistiek leider van
De Nationale Opera. Dat werd een eclatant
succes. Een boek beschrijft de man en zijn
carrière.
Zou Pierre Audi na het le
zen van het boek Man
en Mythe - Pierre Audi en
het muziektheater spijt
hebben dat hij de schrij
ver, Roland de Beer, zo
ruimhartig toegang heeft geschon
ken tot zijn wereld? Je mag het niet
uitsluiten, want de waas van geheim
zinnigheid waarmee de intendant
van De Nationale Opera (DNO) zich
nu al meer dan een kwart eeuw met
verve omhult, wordt door De Beer in
het boek knap gepenetreerd en soms
zelfs geheel weggenomen.
De Beer, oud-muziekredacteur
van de Volkskrant, wil het boek geen
biografie noemen, maar dat is koud
watervrees. De 24 hoofdstukken be
schrijven een bijzonder leven dat vol
ledig in dienst staat van de schone
kunsten (al heeft Audi sinds enige ja
ren een jong gezin) - en dan is het
woord biografie volledig op zijn
plaats.
Om door Audi's pantser heen te
breken was een list nodig, want het
was van meet af aan evident dat er
van de gebiografeerde zelf weinig te
verwachten viel. Daarvoor had De
Beer te veel opera- en theaterenscene
ringen van Audi gezien, waarin, naar
boven afgerond, ongeveer nul pro
cent is besteed aan duidingen van
psychologische aard.
En dus reisde De Beer samen met
Audi naar diens geboorteland Liba
non, waar hij na zijn 17de pas één
keer was teruggeweest, en sprak hij
met de vader, de moeder, de broers
en de zus, die allen zonder pardon
het theatergordijn wegtrokken.
Pierre Audi werd in 1957 in Bei
roet geboren met een zilveren lepel
PASPOORT PIERRE AUDI
in zijn mond. Zijn vader, Raymond
Audi, afkomstig uit een geslacht van
bankiers, is de topman van de groot
ste bank in Libanon, die vestigingen
heeft in onder meer Parijs, Genève,
Saoedi-Arabië, Qatar, Monaco en
straks Turkije. Maar het bankiersvak
trok zoon Pierre niet en het siert de
vader dat hij verder niet aandrong.
In plaats daarvan stimuleerde hij
zijn zoon op het terrein van de kun
sten. Pierre kreeg viool- en schilder
les, hij kreeg apparatuur om films te
maken, hij mocht op zijn 10e mee
met zijn moeder naar de Salzburger
Festspiele, waar hij Herbert von Kara-
jan Don Giovanni van Mozart hoorde
dirigeren.
De avond dat op televisie Neil
'Pierre wilde 'Tristan und
Isolde' tot de laatste
minuut beluisteren. Ik zat
me op te vreten'
Armstrongs eerste stap op de maan
te zien was, juli 1969, zaten Pierre en
zijn vader op instigatie van zoonlief,
in de Bayerische Staatsoper naar
Tristan und Isolde van Wagner te luis
teren. 'Het kon me niets schelen. De
magie van Tristan vond ik belangrij
ker', laat De Beer Audi in het boek
zeggen.
Leuke quote ook van de vader: 'En
het is een stomvervelende opera! On
draaglijk lang. En Pierre wilde maar
blijven, tot de laatste minuut. Een
jongen van 11. Ik zat me op te vreten
en hij was totaal in zijn element'.
Zijn moeder: 'Hij was een prinsje.
Ik gaf hem wat hij wilde. Ik heb mijn
kinderen verwend'.
Andere, bepalende ervaringen: de
rituelen in de Melkitische kerk
(Grieks-katholieken), waar Audi mis
dienaar was, concerten van Miles Da-
vis, Rostropovitsj en Von Karajan in
het Baalbek-tempelcomplex en de uit
voering van Stockhausens Stimmung
in november 1969 in de grot van Jei-
ta. Hiermee werd de basis gelegd
voor een heel persoonlijke esthetiek,
gegrondvest op de verhalen en de my
thes en spiritualiteit van zijn geboor
tegrond.
Audi voelde zich niet thuis in Liba
non en maakte op zijn 17e dat hij weg
kwam toen het land 'ontplofte', zoals
De Beer het formuleert. Via Frank
rijk, waar de Audi's een tweede huis
hadden, belandde hij in Londen. Hij
ging in Oxford geschiedenis stude
ren. Hij had thuis een Britse nanny
gehad, Mrs. Sloane, dus hij sprak de
taal.
In Londen stond de theaterman
Audi op. Hij kocht voor 65.000 pond
het Almeida Theatre (de lening van
pa werd tot de laatste cent terugbe
taald), mocht het voor een kwart mil
joen pond verbouwen, leerde in de
periode-Thatcher leven met program
meren op de rand van bankroet.
Toch wist hij vele opmerkelijke
producties en contacten met compo
nisten en andere kunstenaars tot
stand te brengen, waar hij later, als ar
tistiek directeur van De Nationale
Opera (destijds nog De Nederlandse
Opera), nog veel profijt van zou heb
ben.
Dat hij daar in 1989 als opvolger
van Jan van Vlijmen werd benoemd,
was een idee van artistiek administra
teur Rebecca Rickman. De Beers in
zichtelijke beschrijving van de turbu
lente en door paranoia en organisato
rische wanordelijkheid geregeerde ge
schiedenis van De Nederlandse Ope
ra is een verhaal op zich, met een ster
rol voor zakelijk directeur Truze Lod
der als ordescheppende genius, al
had zelfs zij in het eerste halfjaar re
serves over Audi.
De Beer loopt alle affaires en span
ningen tot in detail langs, met Jan
van Vlijmen, Chris Lievaart, Edo de
Waart, Jan Willem Loot, Hartmut
Haenchen, Ingo Metzmacher en Ber
nard Haitink als grootste aandacht
trekkers.
Pikant is ook De Beers memore
ren dat in 1968 Pierre Boulez een se
rieuze kandidaat was voor het leider-
schap van DNO, maar er werd te veel
geaarzeld en geruzied, waarna Bou
lez verdween naar de BBC en de New
York Philharmonic en een wereldcar
rière maakte.
Audi's komst naar het operahuis
aan de Amstel werd zoals we nu we
ten een eclatant succesverhaal, tot
verrassing van velen, onder wie ook
Audi. Nu, na 2.700 voorstellingen tus
sen 1989 en 2016 onder zijn supervi
sie, rest de vaststelling dat Audi DNO
op de wereldkaart heeft gezet. Met
Man en Mythe heeft hij het boek ge
kregen dat hij verdient.
Maar zelfs een briljant stilist als
Roland de Beer maakt foutjes.
Cristina Deutekom schreef haar voor
naam zonder h, in Bernd Alois Zim-
mermann hoort geen y, Georges
Aperghis is geen Franse componist,
maar een Griekse, Tan Dun zal ver
baasd zijn dat hij consequent met het
familiaire Tan wordt beschreven, Oli
ver Knussens koosnaam is Ollie, niet
Olly, en voor de formulering 'de mu
ziek erbij klopt als een bus' zou men
'sluit als een bus' of'klopt als een
zwerende vinger', of desnoods 'klopt
als een bus vol zwerende vingers' wil
len voorstellen. Verder geen klach
ten. Zeer mooi boek.
De mythe
van Audi
ontrafeld
door Erik Voermans
Geboren in 1957 in Beiroet, Li
banon
Bezocht Collége Stanislas in
Parijs
Verhuisde op zijn 17e naar
Londen
Studeerde geschiedenis aan
Exeter College, Oxford, examen
in 1977
Stichtte in 1979 het Almeida
Theatre in Londen
Werd in 1988 artistiek direc
teur van De Nederlandse (nu
Nationale) Opera
Leidde van 2005 tot 2014 het
Holland Festival
Regisseerde onder (zeer veel)
meer Der Ring des Nibelungen
van Wagner
Werd in 2015 ook artistiek di
recteur van de Park Avenue Ar
mory in New York
Wil in 2019 Stockhausens Licht
(zeven opera's) opvoeren
Raymond Audi vader van Pierre
Pierre Audi krijgt de biografie die hij verdient, foto Andreas Terlaak
Roland de Beer
beschrijft in 24
hoofdstukken het
leven en de carrière
van de Pierre Audi.
Het eindresultaat is
een geslaagde
biografie geworden.
Roland de Beer - Man en mythe - Pierre Au
di en het muziektheater.
Uitgeverij Leporello, 29,90 euro.