Unieke
vondst
in schip:
kombuis
met oven
'waanzinnig mooi verhaal' volgens archeoloog
NIEUWS 15
ywww
,/wwy
IJsselkogge komt vandaag boven
je uiteindelijk een heel mooi object
om te zien."
„Nee. Wel ben ik steeds vroeg wak
ker. De kogge gaat de hele dag door
mijn hoofd. Dat heeft iedereen aan
boord. We beleven het heel intens.
Dat is positief. Mocht het uiteinde
lijk tegenvallen, dan hebben wij er
alles aan gedaan om de kogge zorg
vuldig te bergen."
„Zeker niet. Dan begint een inten
sieve periode. We gaan het wrak zo
goed mogelijk documenteren en
een reconstructie maken. Het zal lei
den tot een omvangrijk project en
een interpretatie van de vondst. De
ze vondst zal de rest van mijn loop
baan een grote rol blijven spelen. In
deze vondst zit zo'n waanzinnig
mooi verhaal, hier doe je het als ar
cheoloog voor."
„Het heeft te maken met, en nu
gaan we echt diep: wie zijn wij?
Mensen zijn altijd erg nieuwsgierig
en archeologie leert veel over men
sen. Bijvoorbeeld: hoe leefden de
Romeinen? Zij waren fysiek en
mentaal net als wij, maar hadden
een volkomen andere levenswijze
en en andere maatschappij. Dat
geldt ook voor een schip als de kog
ge. Wat mensen in de middeleeu
wen op technisch gebied konden
maken en de vaardigheden waar
mee zij vaarden, zijn door de eeu
wen verloren gegaan. Door dat te be
studeren, leer je veel over mensen
en waartoe zij in staat zijn."
KAMPEN. Archeologen heb
ben het over 'de vondst van
de eeuw'. Waarom is het
wrak van de kogge in de IJs
sel bij Kampen zo bijzon
der? Want dat een kogge
wrak wordt gevonden is op
zich niet uniek, wel dat 70
procent van het schip be
waard is gebleven. Dat
komt omdat het schip in
zoet water ligt.
Daar komt bij dat in het
wrak een kombuis is gevon
den, compleet met bakste
nen koepeloven en gegla
zuurde tegels. Dat is nooit
eerder in een middeleeuws
wrak aangetroffen.
Ook bijzonder is de vind
plaats: pal voor de oever bij
Kampen, in wat vroeger
een vaargeul was. Deskun
digen gaan er vanuit dat de
kogge is gebruikt bij 'mid
deleeuws watermanage
ment'. De kogge is in een
Deskundigen gaan
er vanuit dat de kogge
is gebruikt bij
'middeleeuws
watermanagement'
bijna droge vaargeul be
wust tot zinken gebracht
om de waterstand in een
naastgelegen vaargeul te
verhogen.
De kogge was het belang
rijkste het handelsschip
van de Hanzesteden. Kam
pen was ooit een floreren
de stad binnen dat interna
tionale handelsverbond.
Een kogge was tot zo'n 30
meter lang en had een laad
vermogen van zo'n 200 tot
250 ton. Het schip werd
vooral ingezet in de Noord
en Oostzee.
Het wrak dat nu gelicht
gaat worden, dateert uit de
eerste helft van de vijftien
de eeuw. Het is gevonden
voor de oever van Kampen,
vlak voor de Koggewerf,
waar een replica van een
eerder in de Flevopolder bij
Nijkerk opgegraven kogge
schip voor anker ligt.
Als het wrak te conserve
ren is, komt het over drie
jaar terug naar Kampen om
te worden tentoongesteld.
De gemeente verwacht een
toeristische trekpleister in
handen te hebben.
Voor het lichten en conser
veren van de IJsselkogge is
5 miljoen euro uitgetrok
ken.
Vindplaats
Draagconstructie
Het lichten
WOENSDAG 10 FEBRUARI 2016
van kogge is écht groots'
100216 I BART-JAN DEKKER
BRON HEBO MARITIEMSERVICE
FOTO'S PIET HARMS EN ANP
In september werd de hijsmand geplaatst.
Het is aan drie kanten voorzien van
schermen, zodat duikers veilig konden
werken in de sterke IJsselstroming.
De 'spuitlans' werd onder de
kogge doorgeduwd. Hij trok
telkens een draagband mee.
Dit werd 20 keer herhaald.
De 20 draagbanden werden
aangehaald, duikers zogen
zand weg en plaatsten
verstevigingen.
Vandaag: de kogge wordt
opgetild en vastgezet op
een ponton. Het wrak gaat
over een week naar Lelystad.
Heb je gedroomd van de kogge?
Als de IJsselkogge boven water is, ben
jij dan klaar met je werk als maritiem
archeoloog?
Waarom ben je archeoloog geworden?
Het wrak van de kogge wordt vanaf
11.30 uur uit de IJssel gelicht
Replica van
een kogge
Een 3D-scan toont de kogge, een
punter en een aak (al in 2015 opgegraven)
De kogge (40 ton)
wordt bevestigd
aan deze 50 ton
wegende hijsmand.
Vandaag worden
frame én kogge op
t een ponton
|V gehezen.
De kogge hangt in 20 draagbanden
die met 40 motoren worden
aangetrokken. Een computer
stuurt de motoren, zodat
de kogge niet in stukken
breekt.
Een speciaal
ontwikkelde
spuitlans trok
de 20 draagbanden
waaraan de kogge
nu hangt.
Het is een metalen,
ronde buis met aan het
einde een sterke water
straal; daarmee maakt
het de zandgrond soepel.
Sinds september dalen
duikers in duo's af naar
het wrak (12 duikuren
per dag).
Vandaag wordt de
kogge langzaam uit
het water gehesen.
Wat ging eraan
vooraf?
Vijfjaar na de ontdekking komt de IJsselkogge boven water.
Een unieke operatie, zowel voor het heden als het verleden.
Kampen wacht in spanning af.
