Pang! voelt de gamer in zijn slimme T-shirt
NIEUWS 7
Nederland en Oekraïne geven een
tegenstrijdige uitleg van onderling
contact over radargegevens MH17.
De onduidelijkheid
over de ontbre
kende radargege
vens van vlucht
MH17 houdt aan.
Nederland en
Oekraïne geven een tegenstrijdige
uitleg over het onderlinge contact
over de kwestie. Dat blijkt uit een
nieuwe verklaring van de Oek
raïense regering.
In de schriftelijke verklaring
zegt het Oekraïense ministerie
van Transport dat Nederlandse
vragen over radargegevens sinds
januari 2015 geen onderwerp van
gesprek meer waren: „Het heeft
niet op de agenda gestaan." De
schriftelijke tekst, alleen in Oekraï
ne verspreid en in het bezit van
deze krant, staat op gespannen
voet met wat minister Ard van
der Steur afgelopen donderdag
aan de Tweede Kamer schreef. De
Justitieminister haalde het rap
port van de Onderzoeksraad voor
Veiligheid (OVV) aan: onderzoe
kers hebben in maart 2015 nog in
Kiev gepraat over radarbeelden
met de Oekraïense autoriteiten.
De discussie over de radargege
vens woedt al enkele maanden en
laaide deze week weer op. De
kwestie in drie vragen.
De OW heeft van Oekraïne het
beeld gekregen dat luchtver
keersleiders op hun beeldscherm
zien: een kaart met kleurtjes en co
des van overvliegende toestellen.
Dit beeld wordt door een com
puter samengesteld uit twee ver
schillende radarsystemen: de pri
maire en secundaire radar. De se
cundaire radar is het systeem aan
boord van vliegtuigen dat informa
tie naar de grond stuurt, zoals een
code ('Ik ben MH17'), snelheid,
hoogte en locatie. Deze gegevens
heeft Oekraïne eveneens aangele
verd. De primaire radar, waar nu
zo veel over te doen is, is een ra
darsysteem op de grond dat de
lucht afspeurt naar vliegtuigen.
Het registreert alleen dat er iets
vliegt op een bepaalde plek in het
luchtruim. De Onderzoeksraad
heeft deze ruwe, primaire datage-
gevens niet gekregen.
Oekraïne zegt dat de data niet
bestaan, omdat deze radarstations
op 17 juli 2014 in onderhoud wa
ren. Daarover bestaat veel twijfel,
want met deze data hadden onder
zoekers kunnen controleren of er
iets ontbrak op de beeldschermen
van de luchtverkeersleiding. Des
kundigen vinden het vreemd dat
alle radarstations in onderhoud
waren.
Oekraïne zegt dat de
data niet bestaan,
omdat de radarstations
op 17 juli 2014 allemaal
in onderhoud waren
Op zoek naar antwoorden reisden
journalisten, onder meer van deze
krant, deze week naar Kiev. Ze
spraken onder meer met de
oud-staatssecretaris van Trans
port van Oekraïne, Vladimir Shul-
meister. Hij zat in de Oekraïense
overheidscommissie voor MH17.
Shulmeister zei letterlijk: „Wij
kregen alle informatieverzoeken
over tafel. Een verzoek om ruwe
radargegevens heeft daar nooit tus
sen gezeten." Dat werd al snel uit
gelegd alsof de OVV überhaupt
nooit om gegevens had gevraagd,
maar de vraag ging expliciet over
de ruwe primaire data. Ook doel
de Schulmeister op de periode dat
hij in de MHi7-commissie zat,
sinds januari 2015.
Na de opmerkelijke uitspraken
van Shulmeister tegen verschillen
de Nederlandse kranten kwam
het ministerie van Transport met
een schriftelijke verklaring. Het
ministerie zegt wel degelijk gege
vens te hebben geleverd, al op 23
juli 2014. Dat is op zich correct:
het zijn onder meer de beeld-
schermgegevens. Maar die bedoel
de Shulmeister niet.
Over de radardata schrijft het
ministerie dat sinds Schulmeister
deel uitmaakte van de commissie,
'deze vragen niet op de agenda
hebben gestaan'. En: „Hij werd lid
van de onderzoekscommissie eind
januari 2015." Het zou inhouden
dat na januari 2015 geen verzoek is
binnengekomen. Dat staat haaks
op de Nederlandse lezing, dat
men in maart nog naar Kiev is af
gereisd. Van der Steur schreef don
derdag aan de Tweede Kamer dat
onderzoekers in maart 2015 in
Oekraïne hebben gepraat met au
toriteiten, 'onder wie met Shul
meister zelf. „Het bezoek leverde
wel gegevens op, maar geen pri
maire radardata."
Hiermee is het raadsel over de ra
dargegevens groter dan ooit. Is er
nu wel of niet na januari 2015 nog
over de primaire radardata gespro
ken? En hoe geloofwaardig is de
bewering van Oekraïne dat hun ra
darstations toevallig tijdens de
ramp in onderhoud waren? De
OVV en minister Van der Steur
zeggen geen behoefte te hebben
aan verdere gegevens: de Onder
zoeksraad benadrukt 'met klem'
dat aanvullende gegevens de con
clusies over de toedracht niet zul
len wijzigen. Dat is vermoedelijk
waar, maar wellicht bieden de ge
gevens aanvullend bewijs voor de
lancering van een BUK-raket en
kunnen ze opheldering geven
over een knagende vraag: heeft
Oekraïne iets te verbergen?
Geraakt! Fontys-student
Meny Metekia voelt een
trilling op zijn rechter
schouder. Precies op die
plek is het figuur, dat door het
computerscherm loopt, bescho
ten. Omdat Metekia tijdens het ga-
men een 'slim' T-shirt draagt,
voelt hij het schot. Het computer
spel heeft een signaal gestuurd
naar de vibratiemotor die bij de
schouder in het shirt is verwerkt.
Samen met medestudent Sun
ny Feijen (22) heeft de 19-jarige
Eindhovenaar Metekia het shirt
vol technologie en met veertien vi
bratiemotoren ontwikkeld. Van
smart clothing (slimme kleding)
wordt veel verwacht. Draagbare
hulpmiddelen die data verzame
len, zoals de smartwatch of fit
nessgadgets, winnen aan populari
teit. Smart clothing voegt een di
mensie toe. Niet ondenkbaar is
dat we straks met een slim kle
dingstuk in de bioscoop zitten.
Sensoren zorgen er dan voor dat
we warmte voelen na een gra
naatinslag, of bij een goede roman
tische scène.
De multinationals Google en
Levi's zijn er samen mee bezig,
maar in Eindhoven hebben Mete
kia en Feijen al een prototype ge
bouwd. Vijf maanden werkten de
studenten aan het kledingstuk,
waar kabels uitsteken. Dat deden
ze in het Bean Open Lab, het inno
vatieprogramma van Fontys Hoge
school ICT, Greenhouse Group en
culturele instelling STRP.
„De trend is dat items steeds
dichter op het lichaam komen",
zegt programmamanager Menno
Zevenbergen. „Nu zit technologie
nog in kleding. De volgende stap
laat zich raden: op en daarna in je
lichaam." En de volgende stap
met het slimme shirt van Feijen
en Metekia? Uiteraard moeten de
kabels en componenten worden
weggewerkt. En dan: echte pijn na
een beschieting in een game? Fe
ijen: „Stroomstootjes? Als het ge
voel onprettig is, zullen gamers ze
ker beter hun best doen."
ZATERDAG 6 FEBRUARI 2016
Een jongetje bij de Nederlandse ambassade in Kiev, daags na de ramp. De
discussie tussen beide landen over radardata duurt voort, foto Dave Hunt/EPA
Oekraïne
verbergen?
Heeft
iets te
door Jeroen de Vreede
Welke radarbeelden bestaan er over
de MH17-ramp?
Waarover ging de ophef deze week?
Hoe nu verder?
door Miel Timmers
Zelf voelen wat je karakter in het
computerspel dat je speelt over
komt. Het kan met een 'smart
shirt'.
Het computerspel stuurt een signaal naar de vibratiemotor in het T-shirt,
waardoor de speler het schot 'echt' voelt, foto Kees Martens
