Mogelijk dat kleiner leefgebied door ontbossing aanleiding vormt voor agressie
18 NIEUWS
Verbijsterde wetenschappers zijn
voor het eerste getuige geweest van
een moord onder orang-oetans.
versiteit van Zürich. „De betrok
kenheid van een mannetje in een
conflict tussen twee vrouwen is
uniek." Het is ook uniek dat twee
vrouwtjes met elkaar op de vuist
gaan, zegt Bionda. „Als ze al one
nigheid hebben, katten ze alleen
wat op elkaar."
De orang-oetans zitten het
liefst alleen in het bos. Het zijn
geen groepsdieren. „Maar als de
apen elkaar tegenkomen, is er
weinig aan de hand. Je kunt een
onontwikkeld mannetje zonder
problemen naast een macho-aap
zetten. Ze verdragen elkaar."
Ook tussen mannetjes en
vrouwtjes onderling is doorgaans
weinig gedoe. De mannetjes pa
ren met een vrouwtje en vertrek
ken met de noorderzon. Vrouw
tjes voeden hun jong alleen op.
Moeder moet het jong leren wat
het wel en niet kan eten. Waar
de lekkerste vruchten hangen.
„De apen hebben een soort
Google Maps in hun hoofd waar
mee ze precies weten op welke
plekken voedsel is te vinden",
zegt Bionda. „Een orang-oetan
heeft weinig reden om ruzie te
maken, ook niet om eten."
De wetenschappers die de moord
observeerden, hebben dan ook
geen idee wat Kondor heeft be
zield. Mogelijk was ze getraumati
seerd, stellen ze. De aap had re
cent haar jong verloren. De biolo
gen wijzen ook op de grootschali
ge ontbossing in het natuurreser
vaat waar de geweldsuitbarsting
was. Daardoor leven er steeds
meer orang-oetans in een relatief
klein gebied. Onderzoekster Mar
zee. „We moeten goed in de ga
ten houden of dit soort inciden
ten vaker gaan voorkomen."
kijkt vluchtig naar haar en paart
verder.
Na een paar minuten rukt
Kondor zich plotseling los van
Ekko. Ze vliegt Sidony naar de
strot. Kondor slaat genadeloos op
haar slachtoffer in. Ekko schiet
zijn liefje te hulp. Hij verspert de
weg zodat Sidony geen kant op
kan. Dan bijt de mannetjesaap
het slachtoffer meerdere keren.
Het geweldsdelict duurt zo'n der
tig minuten. Dan verjaagt een
toegesnelde orang-oetan de da
ders. Voor Sidony komt de hulp
te laat. Haar wonden beginnen te
ontsteken. Enkele dagen later
blaast ze haar laatste adem uit.
Op de moord wordt met verba
zing gereageerd. „We denken dat
Kondor het aandurfde om op
Sidony in te slaan omdat Ekko bij
haar was", aldus onderzoeker en
getuige Anna Marzee van de Uni-
Gekrijs in het oer
woud van Indone
sië. Het orang-oe-
tanvrouwtje Sido
ny krijgt de een
na de andere klap
te verduren van een ander vrouw
tje. Vlijmscherpe hoektanden
vliegen in haar roodbruine apen-
lijf. Er vloeit bloed. Sidony ligt te
kermen op de afgevallen boom
bladeren. Ze is dodelijk gewond.
De groep biologen die getuige
is van de gruweldaad kijkt elkaar
met open mond aan. Voor zover
bekend is nooit eerder een
orang-oetan door soortgenoten
zo ernstig mishandeld.
De apen staan bekend als zeer
vredelievend, zegt Thomas Bion
da, bioloog bij de Apenheul in
Apeldoorn. „In een uitzonderlijk
geval krijgen mannetjes het met
elkaar aan de stok. Maar dan
blijft het beperkt tot roepen, bluf
fen of planten uit de grond trek
ken."
De getuigen van de moord in
het natuurreservaat Maras doen
er verslag van in het wetenschap
pelijke tijdschrift Behavioral Eco
logy and Sociobiology. De daad
van haat begint met een daad
van liefde. De vrouwtjesaap Kon
dor heeft seks met haar partner
Ekko. Ze worden betrapt door de
wat oudere Sidony. Het koppeltje
Onderzoekers snappen
geen j ota van apenmoord
30
Het geweldsdelict duurt zo'n
dertig minuten. Dan verjaagt een
toegesnelde orang-oetan de
daders. Voor Sidony komt de hulp
te laat. Ze bezwijkt aan haar
verwondingen.
Enkele dagen na de aanval bezwijkt Sidony (boven) aan haar
verwondingen. Ekko (links) en Kondor spelen de vermoorde onschuld.
foto's Anna Marzee en Thinkstock
door Cerben van 't Hof
