Marsvlucht in
voorbereiding
Buffers fondsen onnodig hoog, stelt econoom
22 ECONOMIE
Shell deelt in malaise op de AEX
Veranderen pensioenstelsel leidt tot
slechter en duurder systeem, vreest
emeritus hoogleraar Bernard van Praag.
AEXDAX 30DOW JONESCAC 40EURO US DOLLAROLIE
- "ooV^V, S \jArvv
Actuele beurskoersen op pzc.nl/beurs
De Europese aandelenbeurzen
zijn gisteren met stevige verlie
zen gesloten. Vooral grondstof-
gerelateerde bedrijven en de fi
nanciële sector moesten het
ontgelden. In Amsterdam sloot
de AEX-index met een verlies
van 2,1 procent op 420 punten.
Shell stond in de onderste re
gionen van de AEX-index met
een verlies van 4 procent. Beleg-
gers reageerden op een mix
van slecht nieuws. Zo verlaag
de kredietbeoordelaar S&P
maandag de kredietrating van
het olieconcern en kwam
concurrent BP dinsdag met
tegenvallende cijfers. BP zag
zijn winst in het vierde kwar
taal vrijwel geheel verdampen
als gevolg van de sterk
gedaalde olieprijzen.
KLAAR OM TE LADEN
door Peet Vogels
AMSTERDAM. Peter Borgdorff, di
recteur van het pensioenfonds
PFZW, pleitte gisteren in deze
krant voor het loslaten van het ge
garandeerd pensioen. Mensen zou
den in de plaats daarvan een indi
vidueel pensioenpotje moeten spa
ren. Want garanties zijn boter
zacht en peperduur, stelt hij. Eco
noom Bernard van Praag is het
daar totaal niet mee eens.
„Het gaat helemaal niet slecht
met de pensioenfondsen. Maar De
Nederlandsche Bank, de toezicht
houder, stelt enorm strenge finan
ciële eisen. Daarom lijken ze arm.
Pensioenfondsen moeten enorme
buffers aanhouden, maar dat is
niet nodig. Het probleem zijn de
onnodig strenge eisen. Die moe
ten worden versoepeld. De garan
tie moet blijven, dat is goed voor
de beleggingsdiscipline. Als ze
geen gegarandeerd rendement
meer hoeven te halen, zal je zien
dat de pensioenfondsen op de lan
ge duur steeds defensiever gaan
beleggen. Dat betekent weinig risi
co's, maar ook dat ze weinig rende
ment gaan halen. Bovendien zul
len de beheerskosten stijgen. Ze
hoeven de kosten niet meer in de
hand te houden. Dat gaat weer
ten koste van de pensioenen."
'Nu werken we één dag
per week voor het
pensioen. Dat zal
mogelijk meer worden'
„De uitkomst is ongewis. Als je
pech hebt en er zijn een paar
slechte jaren op de beurs, zit er
minder in je potje. Ik ken geen
werknemers die voorstander zijn
van een premiestelsel. Het is een
mythe dat ouderen de pot leege-
ten. Ik heb nog nooit een bereke
ning gezien die die bewering on
dersteunt. Nu korten de pensioen
fondsen op de uitkering en indexe
ren ze niet. Dat geld is bedoeld
om de reservepotten te vullen.
Daar profiteren juist de jongeren
van.
„Er is wel wat aan de hand. We
worden steeds ouder met zijn
allen. Dat betekent dat je meer
pensioen moet uitbetalen. En dat
betekent een hogere premie. Dat
is logisch. Maar de werkgevers wil
len helemaal geen hogere premie.
Ook de overheid, de grootste werk
gever, niet. Bij een premiestelsel
liggen de premies vast, dat is pret
tig voor werkgevers. Nu werken
we gemiddeld één dag per week
voor het pensioen. Dat zal in de
toekomst mogelijk meer moeten
worden."
420,65 -9,03 (-2,10%) 9581,04 -176,84 (-1,81%) 16153,54 -295,64 (-1,80%) 4283,99 -108,34 (-2,47%) 1,09 0,00 (0,32%) 32,72
-1,52 (-4,44%)
600,0
1,160
60,00
rT\ 18.000 5.000 1,120
15.000 4.000 1,040
45.00
15.00
aug sep okt nov
aug sep okt nov
aug sep okt nov dec jan feb
aug sep okt nov dec jan
aug sep okt nov dec jan feb
aug sep okt nov dec jan feb
Aalberts
Aegon
Ahold
Akzo Nobel
Altice
ArcelorMittal
ASML
Boskalis
Delta Lloyd
DSM
Gemalto
Heineken
ING
KPN
NN Group
OCI
Philips Koninklijke
Randstad
RELX
Royal Dutch Shell A
TNT Express
Unibail-Rodamco
Unilever Cert.
Vopak
Wolters Kluwer
sk
28,54
4,93
20,59
56,70
13,85
3,251
82,25
35,61
5,17
43,79
55,11
79,96
9,97 I
3,45
30,75
15,28
23,81
47,85
15,30
19,08
7,91
225,00
40,87
38,68
31,30
omzet Ijdatum
hj hj datum winst p/a
0,531
-1,94
-4,16
-1,39
-2,26
-5,36
-2,66
-2,73
-2,78
-1,54
-0,61
-5,03
-1,91
-1,03
-3,17
-2,16
-2,92
-0,91
-4,00
-1,62
-0,01
-2,61
-1,12
5007095
49833590
70636469
44095149
I 34735152
69365782
123660402
11359390
16038041
34425856
20194542
51779472
304120668
72096028
34260225
7253901
105883778
26799167
39807389
298670028
35862664
58331402
216039221
10963345
24922795
29-09-
11-01-
24-08-
24-08-
14-12-
14-01-
24-08-
20-01-
15-12-
29-09-
08-01-
09-02-
02-02-
03-02-
04-02-
02-02-
29-09-
05-02-
24-08-
21-01-
17-02-
24-08-
24-08-
29-09-
09-07-
15 24,85 -
16 4,74 -
■15 15,90 -
■15 54,07 -
15 9,98 -
16 3,00 a
15 70,25 -
16 33,30 -
■15 3,93 -
■15 38,71 -
16 50,15 -
•15 63,71 -
16 9,90
15 2,75 -
■15 22,40
16 15,18
15 20,48 -
•15 46,18 -
■15 12,64 -
16 16,53 -
■15 5,24
15 212,30 -
15 32,86 -
•15 34,01 -
15 25,51 -
31,92
7,70
20,97
75,45
35,80
10,63
104,85
49,21
18.83
55,37
85,35
85,90
16,00
3,66
33,60
33,53
28,00
64,99
16,75
29,53
7,92
262,00
42.84
54,32
33,56
17-12-15
17-03-15
01-02-16
13-04-15
22-06-15
15-05-15
28-05-15
20-08-15
14-04-15
26-06-15
26-06-15
20-11-15
20-07-15
01-12-15
25-11-15
26-02-15
27-04-15
05-08-15
03-12-15
09-02-15
02-02-16
03-03-15
03-12-15
10-04-15
03-12-15
1,33
0,57
0,90
2,16
-2,04
-0,45
3,74
4,03
1,85
0,84
2,55
2,63
0,13
0,05
1,68
2,07
0,43
1,88
0,85
1,77
-0,36
17,08
1,70
1,96
1,60
Air France-KLM
Aperam
Arcadis
ASMI
BAM
BESI
Binck
Corbion
Eurocomm. Prop.
Fagron
Flow Traders
Fugro
Galapagos
GrandVision
IMCD
NSI
PostNL
SBM Offshore
Sligro
TKH
TomTom
USG
Vastned
Wereldhave
sk
7,44
27,47
12,02
36,01
4,99
18.14
7,16
20,56
38,44
6,351
49,32
12,92
45,21
26,12
33,10
3,72
3,25
12,29
33,87
34,00
9,46
17.15
39,60
49,82
omzet Ijdatum
hj hj datum winst p/a
-3,63
0,97 M
-1,75
I -0,62
H -3,33
H -3,54
-5,94
2,09
Hl -5,04
0,17 1
I -0,59
I -0,61
-3,54
0,61
I -0,10
-1,22
0,45
0,001
I -0,50
I -0,50
20566867
16374854
9518808
9259632
3824396
3409787
893308
1505288
4877522
1940811
7004782
11071719
5664492
1231643
736869
277109
9759742
26548375
141279
2096174
11543469
4844860
836316
11085253
24-08-15
29-09-15
02-02-16
24-09-15
03-02-15
24-09-15
24-08-15
03-02-15
10-06-15
14-12-15
10-07-15
26-01-16
04-02-15
17-02-15
03-02-15
02-10-15
03-11-15
24-08-15
20-01-16
09-02-15
09-02-15
03-02-15
21-01-16
21-01-16
5,52
22,08
11,23
27,21
2,77
11,92
6,50
14,70
35,10
3.70
33,70
11,94
18,18
19,62
28,80
3,43
2,86
8.71
31,03
27,43
5,75
10,49
37,21
46,58 -v-
8,49
41,66
31,37
46,30
5,22
31,89
9,33
23,13
44,20
43,92
51,59
27,69
60,55
27,80
37,19
4,56
4,87
13,80
39,55
40,52
12,44
17,33
48,99
65,96
13-04-15
25-03-15
14-04-15
02-06-15
04-11-15
24-03-15
20-07-15
12-11-15
23-10-15
24-07-15
02-02-16
23-03-15
17-12-15
05-01-16
20-04-15
24-03-15
07-04-15
04-11-15
12-03-15
06-08-15
07-12-15
22-12-15
03-03-15
20-03-15
-0,65
0,90
1,23
2,15
-0,22
1,89
0,27
-0,30
2,36
1,38
1,46
-5,41
-1,24
0,64
0,79
-0,96
0,51
1,62
1,83
2,14
0,10
0,34
2,14
0,69
AANDEEL VAN DE DAG
AANDELEN TOP-IO
Grootste stijgers
Grootste dalers
Meest verhandelde
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
naam
sk
omzet
SnowWorld
7,19
0,38
5,58
Macintosh
0,03 -0,01-25,00
ING
9,97
304120668
Novisource
2,65
0,13
5,12
Porceleyne Fles
8,10 -0,90-10,00
KPN
3,45
72096028
Intertrust
18,40
0,80
4,55
1 EX Group
4,04 -0,40 -9,01
ArcelorMittal
3,25
69365782
Kiadis Pharma
10,84
0,24
2,26
Core Laboratories
80,10 -7,90 -8,98
Royal Dutch Shell
19,08
298670028
Refresco Gerber
15,85
0,20
1,28
ArcelorMittal
3,25 -0,18 -5,36
Aegon
4,93
49833590
Stern
17,16
0,16
0,94
New Sources
0,54 -0,03 -5,26
Unilever Cert.
40,87
216039221
Altice
13,85
0,13
0,91
Docdata
0,90 -0,05 -5,26 TNT Express
7,91
35862664
Hunter Douglas
37,32
0,32
0,86
ABNAMRO
18,25 -0,97 -5,05
Philips Koninklijke
23,81
105883778
AMG
8,30
0,07
0,85
ING
9,97 -0,53 -5,03
Ahold
20,59
70636469
TMG
3,85
0,03
0,79
Royal Dutch Shell
19,06 -0,98 -4,87
Delta Lloyd
5,17
16038041
naam
sk
+/-
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
ABB
17,35
-0,19 -1,08
Deutsche Bank
15,69
-0,64 -3,89
Orange
16,28 -0,07 -0,43
AB InBev
115,75
-0,40 -0,34
Deutsche Post
21,85
-0,45 -2,02
RDS'A'
1433,50-61,00 -4,08
Air Liquide
94,02
-0,84 -0,89
Deutsche Telekom
15,94
-0,08 -0,50
Rio Tinto
1617,50-78,50 -4,63
Allianz
143,90
-3,60 -2,44
Diageo Plc
1906,00
-4,50 -0,24
Royal Bank of
240,60 -8,50 -3,41
Anglo American
252,15
-21,90 -7,99
E.0N
9,26
-0,33 -3,41
RWE
12,30 -0,50 -3,87
AstraZeneca
556,00
3,50 0,63
EDF
11,56
-0,25 -2,12
SABMiller
4198,00 3,50 0,08
AXA
21,97
-0,55 -2,42
Engie
14,32
-0,37 -2,49
Saint-Gobain
36,30 -1,15 -3,07
Banco Bilb.Viz.-
5,60
-0,20 -3,52
ENI
12,51
-0,63 -4,79
Sanofi
75,27 -1,48 -1,93
Banco Santander
3,61
-0,20 -5,15
Ericsson B
73,30
-1,00 -1,35
SAP
71,79 -1,40 -1,91
Barclays
173,75
-9,05 -4,95
Generali
13,04
-0,51 -3,76
Siemens
85,99 -1,46 -1,67
BASF
58,91
-1,53 -2,53
GlaxoSmithKline
1426,00
-8,50 -0,59
Telecom Italia
0,97 -0,03 -2,77
Bayer
100,35
-2,20 -2,15
HSBC Holdings
467,60
-16,80 -3,47
Telefonica
9,31 -0,26 -2,68
BMW
74,03
-1,44 -1,91
L'Oréal
156,40
-1,05 -0,67
Tesco
171,10 -0,65 -0,38
BNP Paribas
40,88
-2,46 -5,67
Lloyds Banking
61,94
-2,25 -3,51
Total
38,21 -1,80 -4,49
BP
335,10-31,85 -8,68
LVMH
145,20
-2,55 -1,73
UBS Group AG
15,54 -1,14 -6,83
BT Group
496,00
1,80 0,36
Munich Re
172,75
-1,65 -0,95
UniCredit
3,40 -0,11 -3,24
Carrefour
26,27
-0,23 -0,85
Nestlé N
75,50
-0,10 -0,13
Vivendi
18,79 -0,17 -0,90
Credit Suisse
16,89
-0,65 -3,71
Nokia Oyj
5,79
-0,07 -1,11
Vodafone
221,55 -3,90 -1,73
Daimler
62,83
-0,91 -1,43
Novartis N
77,75
-0,75 -0,96
Volkswagen
117,65 -2,05 -1,71
Danone
63,22
-0,13 -0,21
Novo Nordisk B
377,70 -3,20 -0,84
Zurich Insurance
219,60 -4,90 -2,18
VALUTA
VERKLARING
naam
aankoop
verkoop
Amerikaanse
1,21
1,01
Australische
1,70
1,36
Canadese dollar
1,68
1,34
Engelse pond
0,84
0,70
Israëlische Shekel
4,79
3,66
Japanse Yen
145,53
115,70
Turkse lira
3,57
2,76
Zwitserse frank
1,22
1,04
verkoop sk slotkoers, ho hoog, la laag,
+/- verschil t.o.v. slotkoers vorige dag,
ydt% verschil t.o.v. slotkoers vorig jaar,
Ij laagste koers afgelopen 12 mnd,
Ij datum datum laagste koers afgel. 12 mnd,
hj hoogste koers afgelopen 12 mnd,
Bron koersen en grafieken: vwdgroup:
GRONDSTOFFEN
naam 22:21 uur +/-
APX Elektriciteit 26,03 0,12 0,46
APX Gas 12,91-0,27-2,02
ICE US Sugar-Roll 12,99 0,16 1,25
LME Copper Cash 4605,50 71,50 1,58
London Brent Oil 32,72 -1,52 -4,44
lenden Gold'5.CÖ1128,502000,18
Platina-le maand 854,40-14,40-1,66
Zilv. $-c./ons Lond. 14,26 -0,07 -0,49
NEW ORLEANS. Vrachtvliegtuig Guppy van NASA is opengevouwen om de
nieuwe druktank voor de Orionraket te vervoeren van New Orleans naar Ken
nedy Space Center in Florida. De onbemande testvlucht van deze raket is aan
staande. Orion moet het mogelijk maken om in de toekomst verre bemande
ruimtevluchten zoals naar Mars, mogelijk te maken, foto NASA
'Geef garantie op
pensioen niet op'
Pensioenfondsen slaan alarm. Kortin
gen op de pensioenen dreigen. Gaat
het zo slecht?
Bernard van Praag oud-hoogleraar
De pensioenen zullen dus dalen?
Het huidige stelsel is houdbaar?
