Laten kerken zich kisten?
ZEELAND 15
een ander beeld van net Zeeuwse nieuws
onnikenwerk
Wachten
Stap even af. Op de rand van de dag hebben we geen haast. De einder belooft langer licht. Mooi wachten, dat blijkt, is ook een kunst.foto Lex de Meester
In het Stadhuismuseum in
Zierikzee zijn twee bijzonde
re avondmaalbekers te zien
van het verdronken eiland
Bommenede. Ze zijn in Engeland
omgevormd tot trofeeën, prijsbe-
kers voor paardensport en nu in
bruikleen terug op Schou-
wen-Duiveland. Bij Omroep Zee
land werd er afgelopen donderdag
over gesproken, het is een prach
tig verhaal.
De uitleg over het avondmaal
en bijbehorend zilverwerk gaf ech
ter de indruk dat geloven iets van
vroeger is. Uitgebreid werd inge
gaan op het gebruik. Het leek te
gaan over een onbekend feno
meen en cultuurhistorische over
blijfselen uit voorbije tijden. Bij
mij wekte het de indruk dat kerke
lijk leven ten dode opgeschreven
of zelfs morsdood is. Voor altijd
de kist in, dichtgetimmerd en ver
dwenen onder een dikke laag
zand. Totdat de schatten worden
herontdekt en met verhaal wor
den gekoesterd. Laten kerken zich
zo wegzetten? Er is - getuige de pa
gina met kerkdiensten - op Schou-
wen-Duiveland genoeg te beleven
op godsdienstig gebied. Ontkerke
lijking is er heus en strubbelingen
zijn er vast, kerkschatten zijn mis
schien niet hip, evenmin als orgel
muziek. Ik ben echter van mening
dat godsdienst meer dan museale
waarde heeft en nog niet aan kis
ten toe is. Ik suggereer hooguit
een doosje, 'om te bewaren, heel
goed te bewaren'.
Maar nuchter. Er is op Schou-
wen-Duiveland genoeg te beleven
voor wie geïnteresseerd is in kerk
bouw, oude en meer recente ge
schiedenis. Het nodigt uit tot een
ontdekkingsreis waarbij veel in
valshoeken gekozen kunnen wor
den. Het landschap, bijvoorbeeld,
wordt getekend door kerkringdor-
pen. Het zijn van die dorpjes waar
ook toeristen blij van worden,
met de kerk in het midden en het
dorp dat zich daaromheen plooit.
Dat zegt veel over wat in de leef
wijze centraal stond. Wie van ge
schiedenis houdt kan ook een rou
te uitstippelen langs de linies van
de Tachtigjarige Oorlog, waarbij
behalve politieke, godsdienstige
conflicten werden uitgevochten.
Het genoemde Bommenede is
daaraan overigens niet ten onder
gegaan. De stormvloed van 1682,
leidde tot het vergaan van het ge
bied. Wie interesse heeft voor de
Ramp van '53, kan de impact daar
van afleiden door bij kerken gevel
stenen te zoeken waarop is aange
geven hoe hoog het water toen
stond. Niet alle kerken overleef
den de watersnood en er kwam
nieuwbouw. De architectuur is
heel anders dan die uit vroeger
eeuwen. Wie er oog voor heeft,
ziet dat de plek van de kerk soms
letterlijk naar de rand van de sa
menleving is verschoven. En dan
zijn er nog opvallende rariteiten.
Wist u bijvoorbeeld dat er in Nieu-
werkerk en Oosterland look-a-likes
van de Utrechtse Domkerk zijn te
vinden, waarbij kerktoren en koor
zijn blijven staan en het schip ver
loren is gegaan? Kerken en kerk
schatten vertellen verhalen over
mensen en hoe ze leven en leef
den. Wie er meer van wil weten
kan terecht in het museum, maar
ook in het alledaagse zijn ogen de
kost geven.
ZATERDAG 23 JANUARI 2016
door José Baars
Overzicht kerkdiensten voor zondag
staat op www.pzc.nl/monnikenwerk
