NIEUWS 3
VLUCHTELINGENCRISIS
COA vraagt eigen bijdrage wanneer
asielzoekers werk hebben. Sieraden of
geld innemen bij aankomst blijft taboe.
DEN HAAG. Asielzoekers in Neder
land blijken tóch al mee te beta
len aan hun eigen opvang. De laat
ste drie jaar al bijna voor een half
miljoen euro, zo blijkt uit cijfers
die deze krant heeft opgevraagd.
Dit is zeer opvallend omdat staats
secretaris Klaas Dijkhoff (Asiel,
WD) deze week zei dat hij er
niets voor voelde om asielzoekers
mee te laten betalen aan opvang
kosten.
Dijkhoff reageerde hiermee op
berichten uit Duitsland, waar
vluchtelingen werd gevraagd om
contant geld en sieraden af te
staan, al vanaf een bedrag boven
de 350 euro. De staatssecretaris zei
hierop: „Dit is niet iets waarvan ik
zeg: dat gaan we hier ook doen."
Het Centraal Orgaan opvang
asielzoekers (COA) blijkt de afge
lopen drie jaar echter al bijna een
half miljoen euro te hebben terug
gevorderd van vluchtelingen die
zelf aangaven over inkomsten of
eigen vermogen te beschikken.
Asielzoekers worden geacht zelf te
melden of ze geld hebben, maar
het COA mag ook vragen of ze
over inkomsten of veel eigen ver
mogen beschikken. In 2013 werd
177.000 euro teruggevorderd en in
2014178.000. Voor 2015 staat de tel
ler tot nu toe op 137.000 euro.
Dijkhoff erkent dat dit gebeurt
en laat weten dat hij deze week
reageerde op de inbeslagname
'van lagere bedragen'. „Dat is hier
nu niet aan de orde, omdat we
niet verwachten dat de instroom
daardoor gaat dalen."
De regeling die Nederland
blijkt te hanteren wijkt inderdaad
af van de Duitse. Zo moeten al
leenstaande asielzoekers zelf bij
dragen aan hun opvang als hun ei
gen vermogen hoger is dan 5.895
euro. Voor gezinnen geldt een be
drag van 11.790 euro, of als ze
meer verdienen dan 185 euro per
maand.
Het merendeel van het geld dat
wordt teruggevorderd komt uit in
komsten uit werk van de vluchte
ling. Een asielzoeker in een azc
mag na zes maanden in Neder
land 24 weken per jaar gaan wer
ken. Daarvoor ontvangt hij weke
lijks 57,61 euro eet- en leefgeld.
Dat geld moet bij een inkomen
van boven de 185 euro per maand
worden terugbetaald. Ook kan
een bijdrage tot enkele tientjes
per persoon worden gevraagd
voor onderdak.
Als een asielzoeker zich in Ne
derland meldt, wordt hij geregis
treerd door de politie en gehoord
door de Immigratie- en Naturalisa
tiedienst (IND). Deze dienst
vraagt niet naar het eigen vermo
gen. Het COA doet dat later in het
asielproces wel. De organisatie
heeft geen opsporingsbevoegd
heid, dus kan niet nagaan of het
klopt wat de vluchteling zegt.
Er kwamen in 2015 59.000 asiel
zoekers naar Nederland, de totale
kosten voor hun opvang wordt ge
schat op 1 miljard euro.
Daar stond Klaas Tige-
laar, burgemeester van
Oud-Beijerland, dan
op die novemberavond.
Voor een grote, volle zaal met be
woners van zijn gemeente, om ze
te informeren over de komst van
honderd asielzoekers, crisisop
vang in de plaatselijke tennishal.
„Het ging oké. Maar we zouden
het nu nooit meer zo doen. Je voel
de de spanning in de zaal", kijkt
hij terug. Grappend: „We hadden
dezelfde adviseur als de gemeente
Steenbergen."
Steenbergen. Het ijkpunt van
het uit de bocht gegierde vluchte
lingendebat in Nederland: de vol
slagen uit de hand gelopen infor
matieavond in het Brabantse
dorp, waar een groep tegenstan
ders spreekkoren aanhief en de
avond rücksichtslos verstoorde.
Sinds die avond weten alle com
municatieadviseurs van de Neder
land: zo moet het dus niet! Over
hoe het wel moet (of over hoe het
misschien eventueel zou kunnen)
spraken gisteren 250 (gemeentelij
ke) communicatieadviseurs en
burgemeesters op een congres in
Driebergen. „We konden niet lan
ger aanzien hoe het debat over
vluchtelingen steeds verder uit de
hand loopt. Daarom willen we
van elkaar leren. Want we zien
nog te vaak dezelfde fouten", stel
len organisatoren en communica
tiespecialisten Gonda Duivenvoor
den en Ynte Hoekstra. „Alle regels
die we kennen, werken hier niet
meer. Dit is anders."
Tafeltjesavond
Anders is het zeker. Sinds de Twee
de Wereldoorlog kwamen er in
Nederland niet meer in één jaar
zo veel vluchtelingen binnen. In
een wilde zoektocht naar opvang
plekken belt het Centraal Orgaan
opvang Asielzoekers (COA) elke
gemeente wel een keer. En waar
schijnlijk daarna nog wel een
keer. Voor crisisopvang, noodop
vang of een gewoon azc. Voor 100,
500 of 3.000 vluchtelingen. Tien
tallen inspraak- en informatie
avonden zijn er geweest. In een
op de acht gevallen is er echt
groot protest als er een asielop
vang komt, stelt het COA. Maar
juist die gevallen halen het
'Alle regels over
communicatie die we
kennen, werken hier
niet Dit is anders'
nieuws en bepalen het debat. Elke
gemeente zoekt de silver bulkt om
te voorkomen dat de ME moet uit
rukken, zoals in Geldermalsen en
Heesch. En elke gemeente wil le
ren van de vorige keer. Een com
municatieadviseur van de gemeen
te Utrecht: „Wij hadden vorige
week een bijeenkomst over op
vang in de wijk Overvecht. Die
verliep, eh, niet zo goed. De opstel
ling van de sprekers in de zaal was
niet goed. Dat creëerde een blok.
Een groep mensen wilde vooral
voorkomen dat de wethouder zijn
verhaal deed." Buiten de zaal
moest de politie voor- en tegen
standers uit elkaar houden. „Deze
week hadden we een tweede
avond. Met tafeltjes waar bewo
ners en betrokken instanties met
elkaar in gesprek konden gaan.
Dat werkte veel beter."
Het is wat veel gemeenten nu
doen: geen plenaire bijeenkom
sten meer, maar informatiemark
ten met kraampjes of tafeltjesavon
den. Waar je alleen naar binnen
mag als je uit de buurt komt en je
zelf hebt opgegeven. De burge
meester bij de deur die iedereen
een hand geeft bij binnenkomst.
Een persoonlijke aanpak om de
vrees weg te nemen.
Informeer tijdig én blijf infor
meren, leren de adviseurs elkaar.
„Mensen voor een voldongen feit
stellen, werkt niet meer. Ze wach
ten niet meer netjes tot ze hun
mening mogen geven", weet Gon
da Duivenvoorden.
Maar is het geven van meer in
formatie ook altijd goed? Zoals de
burgemeester van Amsterdam die
deze week beloofde om elke
maand een update te geven van in
cidenten rond de asielopvang in
zijn stad. „Ik help hem hopen dat
dat werkt, vaak doet het dat niet",
zegt 'issue managment'-expert
Eliane Schoonman, spreker op het
congres. „Het geven van meer fei
ten verandert niet per se een me
ning. Want iedereen zoekt de fei
ten die bij zijn mening passen."
Vliegende brigades
Wat te doen als er een dood var
ken in de boom hangt op de plek
van een toekomstig azc, zoals in
Heesch? Of als er een ruit wordt
ingegooid bij een Syrisch gezin en
daarna de politiewagen die ter
plekke komt in brand wordt gesto
ken? Dan kan een gemeente naar
het ministerie van Binnenlandse
Zaken bellen. Die hebben 'vliegen
de brigades' van deskundigen pa
raat die kunnen adviseren over
'veiligheidsvraagstukken'. Er zit
ten onder meer mensen van de
NCTV (Nationaal Coördinator Ter
rorismebestrijding) in. Het minis
terie wil niet verder ingaan op de
rol van die brigades. „Ze werken
achter de schermen."
ZATERDAG 23 JANUARI 2016
Asielzoeker
betaalt toch
aan opvang
door Cyril Rosman en Tobias den Hartog
Communicatie
experts bijeen in
Driebergen om
van elkaar te leren.
foto Shody Careman
Volkswoede moet getemd, maar hoe?
door Cyril Rosman
Een steen door de ruit van een Sy-
risch gezin, een uitgebrande poli
tieauto, een kogelbrief op het ge
meentehuis en een dood varken in
de boom. De grimmige toon van
het asieldebat brengt communica
tieadviseurs door heel Nederland
in verwarring. Ze kwamen gisteren
samen. „De 'normale' regels wer
ken nu niet."
Gonda Duivenvoorden en
Ynte Hoekstra
communicatiespecialisten
