16 NIEUWS
Het aantal
wolkenkrabbers
hoger dan 300
meter is in vijfjaar
tijd verdubbeld.
De teller staat op
honderd.
Nederland haalt
straks maximaal
218 meter.
We hadden er bijna een
gehad, een toren die
ons Nederlanders een
beetje aanzien had
kunnen geven in de
wereld van de hoog
bouw. Niet meer dan
een flintertje, want
de 300 meter zou hij net niet halen. De Bel
le van Zuylen zou met zijn 262 meter hoog
uittorenen boven de omringende nieuw
bouw in de Utrechtse wijk Leidsche Rijn.
Het zou zelfs het hoogste gebouw van Ne
derland worden.
Het heeft niet zo mogen zijn. Omwo
nenden protesteren tegen de horizonver
vuiling van een gebouw dat op kilometers
afstand zichtbaar zou zijn, dat het land
schap in het Groene Hart zou aantasten.
Utrecht moet niet hoger willen bouwen
dan zijn alom geliefde Domtoren, die iets
meer dan 112 meter meet. De financiële cri
sis maakt het Belle-project uiteindelijk on
haalbaar; de gemeente trekt er begin 2010
de stekker uit.
Nederland en hoogbouw, het is een
stroef lopende verhouding. Rotterdam pro
fileert zich met zijn skyline, maar kent tot
nu toe nog geen flat die de 200 meter
haalt. Den Haag doet leuk mee, Amster
dam schoorvoetend, maar daarbuiten is
het vooral heel vlak.
Naast tegenstribbelende burgers en een
grondprijs die met de hoogte van het ge
bouw mee stijgt, vormt de bodem hier een
aanzienlijke hindernis. „De bodem in Ne
derland is heel zwak", zegt Auke van der
Woud, hoogleraar architectuurgeschiede
nis in ruste. „Je bouwt eigenlijk in de blub
ber. Daarom heb je enorme heipalen nodig
om op de diepere, stijvere zandlaag terecht
te komen."
New York heeft het beter getroffen. De
rotsachtige bodem maakt funderen daar
makkelijker en een stuk goedkoper. Niet
voor niets staat in de stad die nooit slaapt
de eerste wolkenkrabber die ooit boven de
300 meter uitsteeg, Chrysler Building uit
1930. Ook de jongste aanwinst in de lijst
van wolkenkrabbers hoger dan 300 meter
staat in New York: woontoren 432 Park
Avenue, die vorige maand gereed is geko
men.
Daarmee staat de teller op honderd, be
cijferde de Raad van hoge gebouwen en ste
delijke leefomgeving (CTBUH). Dat waren
er in 2010 nog vijftig; de afgelopen vijfjaar
laten een verdubbeling zien van het aantal
superhoge gebouwen. De bouwwoede
heeft zich verplaatst van de Verenigde Sta
ten naar Azië en het Midden-Oosten.
Vooral Chinese miljoenensteden als
Sjanghai en Guangzhou zijn kampioen
hoog bouwen. Een logisch gevolg van de
trek van platteland naar stad, meent Joop
Paul, bestuurslid van de Stichting Hoog
bouw en specialist op het gebied van con
structies van superhoge gebouwen. „De be
volking groeit daar zo hard en de grond is
zo duur, dat je je geld alleen kunt terugver
dienen door hoog te bouwen."
Er komen steeds meer wolkenkrabbers
bij, omdat steeds meer ingenieurs de
kunst van hoogbouw verstaan en de tech
niek steeds beter wordt. „Het gaat de kant
op dat we een gebouw met de computer
kunnen beheersen", stelt Rob Nijsse, hoog
leraar draagconstructies aan de TU Delft.
„Het domme van bouwen nu is dat je re
kening moet houden met een storm die
eens in de 250 jaar over het land raast. Als
je die storm goed kunt voorspellen, ver
sterk je het gebouw in de richting van
waaruit de wind komt met kabels op die
ene dag dat het nodig is. dat zelfdenkende
vermogen kan een wolkenkrabber ook eco
nomisch aantrekkelijk maken."
Daar is nu nog geen sprake van. In eco-
Hoogste gebouwen Nederland
Wolkenkrabbers
hoger dan
300 meter
100
151,4 m
158,4 m 164-7 m
152,3 m
141,7 m
141,9 m
146 m
151 m
Bekendste
hoge gebouwen
in de wereld
306 m
381 m
door Heieen Boex
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Bin. Zaken De Rotterdam Delftse Poort Montevideo
Den Haag Rotterdam Rotterdam Rotterdam
New Orleans
Rotterdam
The Shard
Londen
Empire State
Building
New York, VS
Hoftoren
Den Haag
2010 2015
Maastoren Zalmhaven
Rotterdam Rotterdam
(2020)
New Babyion
Den Haag
