Iran verdiept oliecrisis
met vergroten van export
Dessertwijn
in de maak
22 ECONOMIE
ArcelorMittal wint 3,1 procent
Actuele beurskoersen op pzc.nl/beurs
AMSTERDAM. De Europese aan-
delenbeurzen zijn gisteren ver
der omlaaggegaan, net als de
olieprijzen. Daarmee werd de
neergang van vorige week door
gezet. In Amsterdam naderde
de AEX-index het niveau van
400 punten: hij eindigde op
402 punten. De verzameling
van de 25 grootste bedrijven
aan het Damrak leverde alleen
dit jaar al ongeveer 9 procent
in. Gisteren was staalconcern
ArcelorMittal,een van de grote
verliezers van afgelopen tijd,
de winnaar met 3,1 procent
winst. Delta Lloyd verloor 7,4
procent. Andere verliezers wa
ren Aegon (min 3,6 procent),
OCI (min 2,1 procent) en ING
(min 2 procent). In Frankfort
won Adidas 6,3 procent.
De nieuwste klap wordt uitge
deeld door Iran. Nu de economi
sche sancties tegen het land zijn
ingetrokken, verwacht Iran de ex
port van olie dit jaar met 1 mil
joen vaten per dag te kunnen ver
groten. Dat leidde er gisteren toe
dat de prijs nog verder onder druk
is komen te staan. De kans dat
aartsrivaal Saudi-Arabië de pro
ductie zal verlagen om de olieprijs
weer op te drijven, is nu helemaal
uitgesloten. Dat zou Iran immers
alleen maar in de kaart spelen.
Noodtoestand
Voor de olieverwerkende bedrij
ven kon dit nieuws er ook nog
wel bij. Alsof afgelopen week niet
genoeg duidelijk maakte hoe diep
de crisis in de sector al is. De Brit
se oliegigant BP zegt 4.000 banen
te moeten schrappen, mijnbouw-
bedrijf BHP schrijft 7,2 miljard dol
lar af op zijn schalieolieactivitei-
ten in de VS. En Rusland en Sau
di-Arabië melden fors in hun be
grotingen te moeten snijden. In
Venezuela is de economische
noodtoestand uitgeroepen.
De grote maatschappijen zitten
ook niet stil. Alleen het afgelopen
halfjaar werden er voor 200 mil
jard dollar aan geplande investe
ringen in olieproductie terugge
schroefd. Daarmee komt het to
taal aan teruggetrokken investerin
gen op 400 miljard dollar. In to
taal zijn het afgelopen jaar 68 pro
jecten stilgelegd die goed zouden
zijn voor een productie van bijna
3 miljoen vaten olie per dag.
Met een prijs van minder dan
30 dollar zijn er maar weinig par-
'Er wordt nog steeds
meer geproduceerd dan
de vraag, maar het
overschot neemt af
tijen die nog geld verdienen aan
olie, met uitzondering wellicht
van Saudi-Arabië. Dat land ver
dient al aan de olie als de prijs bo
ven de 10 dollar ligt. Voor maat
schappijen als Shell ligt de kost
prijs op zo'n 50 dollar per vat.
Er is nog een reden voor de maat
schappijen om terughoudend te
zijn met investeringen. Dat is het
dividend. Shell heeft het dividend
bijvoorbeeld nog nooit verlaagd
na de oorlog en wil dat vooral zo
houden. Nu er minder geld bin
nenkomt door de goedkope olie,
kan het dividend alleen betaald
worden als er elders bespaard
wordt, op de investeringen in
nieuwe productie in dit geval.
Kentering
Hans van Cleef, energiedeskundi
ge bij ABN AMRO, verwacht overi
gens een kentering in de olieprijs.
„Wij gaan uit van een gemiddelde
prijs van zo'n 50 dollar per vat dit
jaar." De veronderstelling lijkt ge
waagd. De overproductie neemt
nog steeds toe en de voorraden
zijn historisch hoog. Toch is het
minder somber dan het lijkt, zegt
Van Cleef. „Er wordt nog steeds
meer geproduceerd dan de vraag,
maar het overschot in de produc
tie neemt af. De vraag is al met 1,5
miljoen vaten per dag gestegen."
De toenemende vraag, gecombi
neerd met afnemende investerin
gen, moet op den duur voor hoge
re prijzen zorgen.
Van Cleef denkt dat ook de pro
ductie van schalieolie in de VS zal
afnemen. Juist die schalieolie is de
oorzaak van de ongekende prijzen
slag. „Daar merk je nu nog weinig
van. Dat komt doordat er heel veel
kleine producenten zijn. Als er
eentje omvalt, wordt die voor een
lage prijs overgenomen door een
concurrent." Maar nieuwe bron
nen aanboren is niet rendabel en
schaliebronnen drogen snel op.
PLUKKEN IN DE KOU
AEX
DAX30
DOW JONES
CAC 40
EURO/US DOLLAR
OLIE
401,99
-1,58 (-0,39%) 9521,85
-23,42 (-0,25%) 15988,08
-390,97 (-2,39%) 4189,57
-20,59 (-0,49%) 1,09
0,00 (-0,20%) 28,56
-0,38 (-1,31%)
600,0
525,0
450,0
375,0
12.000
11.000
10.000
9.000
19,500
18.000
16.500
15.000
5.500
4.000
jul aug sep okt nov
aug sep okt nov
jul aug sep okt nov
jul aug sep okt nov dec jan
1.160
45,00
■iii o:
jul aug sep okt nov dec jan
aug sep okt nov dec
omzet Ijdatum
hj hj datum winst p/a
Aalberts
27,30
0,18 1
11730468
19-01-15
23,99
31,92
17-12-15
1,33
Aegon
5,10
-3,56
52341204
11-01-16
4,74
7,70
17-03-15
0,57
Ahold
18,69
-1,19
48089947
22-01-15
15,72
r20,93
25-11-15
0,90
Akzo Nobel
57,00
1 -0,64
31671618
24-08-15
54,07
75,45
13-04-15
2,16
Altice
12,71
-1,55
16282643
14-12-15
9,98
-▼
35,80
22-06-15
-2,04
ArcelorMittal
3,15
3,14 U
1 81103340
14-01-16
3,00
10,63
15-05-15
-0,45
ASML
72,47
1,00
87540147
24-08-15
70,25
-▼
104,85
28-05-15
2,74
Boskalis
34,17
-0,94
10362946
18-01-16
34,03
49,21
20-08-15
4,03
Delta Lloyd
5,111
u -7,35
15788481
15-12-15
3,93
-▼
18,83
14-04-15
1,85
DSM
42,34
-1,06
28436194
29-09-15
38,71
55,37
26-06-15
0,84
Gemalto
54,44
-1,13
16450165
08-01-16
50,15
85,35
26-06-15
2,55
Heineken
74,95
0,251
57922017
22-01-15
62,00
f85,90
20-11-15
2,63
ING
10,80
-1,95
203064607
18-01-16
10,69
16,00
20-07-15
0,13
KPN
3,22
-1,71
35231952
19-01-15
2,59
F3,66
01-12-15
0,05
NN Group
30,67
-1,56
23505656
04-02-15
22,40
33,60
25-11-15
1,68
0CI
17,31
-2,07
5099354
18-01-16
17,24
33,53
26-02-15
2,07
Philips Koninklijke
22,65
1,27 H
120742366
29-09-15
20,48
28,00
27-04-15
0,24
Randstad
48,58
-1,45
32824678
19-01-15
41,43
64,99
05-08-15
1,88
RELX
14,33
1 -0,69
25844220
24-08-15
12,64
16,75
03-12-15
0,85
Royal Dutch Shell A
17,75
1 -0,70
171382714
18-01-16
17,71
29,59
26-01-15
1,77
TNT Express
7,73
1 -0,04
10551941
17-02-15
5,24
7,89
07-04-15
-0,36
Unibail-Rodamco
219,60
1 -0,70
62285790
24-08-15 212,30
262,00
03-03-15
17,08
Unilever Cert.
37,48
1,13
200867376
24-08-15
32,86
42,84
03-12-15
1,78
Vopak
37,33
0,61
13244701
29-09-15
34,01
54,32
10-04-15
1,96
Wolters Kluwer
29,48
1 -0,03
26261534
09-07-15
25,51
33,56
03-12-15
1,60
naam
sk
omzet
Ijdatum
hj
hj datum
winst p/a
Air France-KLM
7,36
-0,66
28050419
24-08-15
5,52
8,49
13-04-15
-0,65
Aperam
26,60
H -1,85
11130833
19-01-15
21,75
41,66
25-03-15
0,90
Arcadis
17,49
1,63
4237831
14-12-15
16,31
-▼
31,37
14-04-15
1,23
ASMI
33,21
0,51 1
9048224
24-09-15
27,21
46,30
02-06-15
2,15
BAM
4,60
0,02
6939153
19-01-15
2,35
5,22
04-11-15
-0,22
BESI
16,15
1 -0,22
3104763
24-09-15
11,92
31,89
24-03-15
1,89
Binck
6,99
-1,20
1118442
24-08-15
6,50
9,33
20-07-15
0,27
Corbion
19,95
-0,84
2309477
22-01-15
13,99
23,13
12-11-15
-0,30
Eurocomm. Prop.
37,37
H -1,93
1753130
10-06-15
35,10
44,20
23-10-15
2,36
Fagron
6,86
5,27
1526882
14-12-15
3,70
43,92
24-07-15
1,38
Flow Traders
42,43
-2,17
2739033
10-07-15
33,70
49,30
17-12-15
1,46
Fugro
12,22
-1,09
11578785
18-01-16
12,00
27,69
23-03-15
-5,41
Galapagos
46,54
-1,12
11140305
19-01-15
16,71
60,55
17-12-15
-1,24
GrandVision
25,31
-0,53
2328334
17-02-15
19,62
27,80
05-01-16
0,64
IMCD
31,22
-2,44
1345378
20-01-15
26,03
37,19
20-04-15
0,79
NSI
3,70
-0,64
392226
02-10-15
3,43
4,56
24-03-15
-0,96
PostNL
3,181
-3,49
11635706
03-11-15
2,86
4,87
07-04-15
0,51
SBM Offshore
10,28
-2,84
13601943
24-08-15
8,71
13,80
04-11-15
1,62
Sligro
31,45
-2,78
373851
15-01-16
31,25
39,55
12-03-15
1,56
Ten Cate
25,06
1 -0,36
4224484
08-07-15
17,95
▼-
25,65
13-01-16
-1,72
TKH
32,35
-2,07
2277097
19-01-15
25,62
40,52
06-08-15
2,14
TomTom
9,40
-1,05
10879297
29-01-15
5,51
12,44
07-12-15
0,10
USG
17,10
1 -0,29
9330634
19-01-15
8,55
17,33
22-12-15
0,34
Vastned
39,02
-3,21
862528
24-09-15
37,55
48,99
03-03-15
2,14
Wereldhave
47,93
H -1,44
8169370
18-01-16
47,90
65,96
20-03-15
0,69
AANDEEL VAN DE DAG
AANDELEN TOP-10
Grootste stijgers
Grootste dalers
Meest verhandelde
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
naam
sk
omzet
Neways
7,32
0,32
4,59
Macintosh
0,03 -0,01-25,00
ArcelorMittal
3,15
81103340
Hunter Douglas
37,50
1,26
3,48
Dico
1,60 -0,40-20,00
ING
10,80
203064607
ArcelorMittal
3,15
0,10
3,14
Wessanen
7,52 -0,62 -7,64
KPN
3,22
35231952
Ballast Nedam
0,25
0,01
2,90
Delta Lloyd
5,11 -0,41 -7,35
Aegon
5,10
52341204
Beter Bed
21,96
0,50
2,31
IEX Group
3,70 -0,24 -6,09
Royal Dutch Shell
17,75
171382714
Unilever
37,57
0,77
2,08
Lavide Holding
0,97 -0,05 -4,61
Unilever Cert.
37,48
200867376
Value8
9,45
0,19
2,05
Aegon
5,10 -0,19 -3,56
Philips Koninklijke
22,65
120742366
New Sources
0,54
0,01
1,89
Batenburg
18,40 -0,53 -2,80
Delta Lloyd
5,11
15788481
Brill
23,30
0,40
1,72
Kiadis Pharma
10,50 -0,30 -2,78
Ahold
18,69
48089947
Reesink
78,80
1,30
1,68
KasBank
9,76 -0,28 -2,74
Pharming
0,25
459143
EUROTOP
AB InBev
Air Liquide
Allianz
Anglo American
sk
16,10
107,45
93,52
148,10
232,65
+/-
-0,08
0,95
-0,81
-1,15
-0,10
naam sk
-0,49 Deutsche Bank 18,55
0,89 Deutsche Post 22,69
-0,86 Deutsche Telekom 15,26
-0,77 Diageo Plc 1779,50
-0,04 E.0N 8,20
+/-
-0,63
-0,03
-0,13
-11,50
0,01
AstraZeneca
AXA
Banco Bilb.Viz-
Banco Santander
Barclays
519,50
22,39
5,81
3,95
187,65
-1,00
-0,38
-0,09
-0,05
-4,15
-0,19 EDF
-1,67 Engie
-1,54 ENI
-1,25 Ericsson B
-2,16 Generali
11,45
13,96
12,41
75,70
15,07
-0,42
-0,34
-0,14
2,15
-0,33
BASF
Bayer
BMW
BNP Paribas
BP
60,79
101,05
78,10
44,33
340,50
-1,02
0,45
0,08
-1,05
2,35
-1,65 GlaxoSmithkline
0,45 HSBC Holdings
0,10 L'Oréal
-2,31 Lloyds Banking
0,69 LVMH
1365,50
479,70
146,30
63,96
136,75
2,00
-6,00
0,50
-0,75
-0,65
BT Group459,40-3,90 -0,84 Munich Re172,00-1,30
Carrefour 24,11 -0,51 -2,07 Nestlé N 70,05 -0,05
Credit Suisse 18,40 -0,31 -1,66 Nokia Oyj 6,50 -0,10
Daimler 64,92 0,39 0,60 NovartisN 80,40 0,05
Danone 58,68 -0,28 -0,47 Novo Nordisk B 363,00 2,00
naam
-3,28
•0,13
■0,84
-0,64
0,16
3,54
•2,38
■1,12
2,92
■2,14
0,15
■1,24
0,34
■1,16
-0,47
0,75
■0,07
-1,52
0,06
0,55
Orange
RDS'A'
Rio Tinto
Royal Bank of
RWE
sk +/-
15,12 -0,25
1338,50 -12,50
1632,50 -11,00
260,20 -4,30
10,92 0,09
SABMiller
Saint-Gobain
Sanofi
SAP
Siemens
4123,00 41,00
35,63 0,17
72,27 0,77
71,22 0,54
81,33 -0,37
Telecom Italia
Telefonica
Tesco
Total
UBS Group AG
1,00 0,00
9,04 -0,06
161,55 -2,90
38,08 0,43
16,75 0,04
ÜniCredit
Vivendi
Vodafone
Volkswagen
Zurich Insurance
4,16 -0,24
18,66 -0,14
213,45 -2,80
118,45 -1,90
242,30 -0,50
-1,59
-0,93
-0,67
-1,63
0,83
1,00
0,47
1,08
0,76
-0,45
-0,67
-1,76
1,13
0,24
-5,37
-0,74
-1,29
-1,58
-0,21
VERKLARING
GRONDSTOFFEN
naam
aankoop
verkoop
Amerikaanse
1,21
1,01
Australische
1,74
1,39
Canadese dollar
1,74
1,39
Engelse pond
0,84
0,70
Israëlische Shekel
4,79
3,66
Japanse Yen
141,21
112,27
Turkse lira
3,66
2,83
Zwitserse frank
1,20
1,02
+/- verschil t.o.v. slotkoers vorige dag,
ydt% verschil t.o.v. slotkoers vorig jaar,
Ij laagste koers afgelopen 12 mnd,
Ij datum datum laagste koers afgel. 12 mnd,
Bron koersen en grafieken: vwdgroup:
naam
APX Elektriciteit
APXGas
ICE US Sugar-Roll
LME Copper Cash
London Brent Oil
19:31 uur +/-
49,18 9,26 23,20
13,46 -0,80 -5,59
14,87 -0,01 -0,07
4360,00 49,50 1,15
28,56 -0,38-1,31
London Gold 15.00 1089,20 -4,55 -0,42
Platina - le maand 825,70 -8,30 -1,00
Zilv. $-c./ons Lond. 13,88 -0,14 -1,00
door Peet Vogels
ROTTERDAM. De oliesector maakt
zich op voor een nieuw roerig jaar.
Projecten worden massaal ge
schrapt en het regent ontslagen.
Toch blijft de prijs dalen.
Hans van Cleef, energiedeskundige
CLOTTERTAL. Medewerkers van de Duitse wijnmaker Glottertal worstelen
zich tussen de besneeuwde ranken door voor het plukken van de druiven
voor de traditionele Eiswein, een zoete en prijzige dessertwijn. De druiven
voor deze wijn blijven lange tijd aan de wijnranken hangen en worden pas in
de winterperiode geplukt, als ze door nachtvorst bevroren zijn. In Duitsland
is de Rieslingdruif voor Eiswein favoriet, foto Patrick Seeger/EPA
