Mosselkwekers en garnalenvissers komen steeds vaker in eikaars vaarwater
20 REPORTAGE
De mosselsector heeft meer ruimte nodig
voor het nakomen van afspraken over
verduurzaming. Een botsing met
de garnalenvissers dreigt.
Het is al langere tijd dringen
op de Waddenzee. Mosselk
wekers en garnalenvissers
komen noodgedwongen
steeds vaker in eikaars vaar
water. Het gebied waar bei
de sectoren actief zijn, wordt stukje bij beet
je kleiner door het sluiten van delen van de
Waddenzee voor de visserij ten gunste van
de natuurbelangen.
Een situatie die al nijpend was en nu he
lemaal op scherp komt te staan, omdat de
mosselsector op hele korte termijn juist
méér oppervlakte nodig heeft om afspraken
met het rijk en natuurorganisaties over ver
duurzamen van de sector te kunnen nako
men. Meer ruimte voor een mosselkweker
gaat ten koste van de visgronden voor de
garnalensector. Immers, waar een garnaal
graag zwemt, kunnen ook goed mosselen ge
kweekt worden. Alleen kunnen beide activi
teiten niet gelijktijdig op dezelfde plek
plaatsvinden.
Het zet de behoedzaam opgebouwde ver
standhouding tussen mosselkwekers en gar
nalenvissers op scherp. „Het is eigen
lijk een spagaat. We willen voor
uit met ons convenant, maar we
willen dat niet ten koste doen van
partijen waarmee we verwant zijn'
zegt Addy Risseeuw, secretaris van
de belangenvereniging van mosselk>Ve
kers, PO. „Maar we moeten dezi
maand duidelijkheid hebben oih onze af
spraken na te kunnen korpen voor 2018
en de einddatum van opSconvenant in
2020 te halen."
„Dit heeft het in zich om tot een enorme
botsing te leiden", zegt Barbara Holierhoek,
voorzitter van vissersverenigingen Ons be
lang in Harlingen en Hulp in Nood in Zout
kamp. „Garnalenvissers hebben vrijwillig al
gebieden gesloten. Zij hebben op dit mo
ment geen ruimte om nóg meer in te leve
ren. Daarvoor is meer tijd nodig. De mos
selkwekers hebben een convenant en ook
de garnalenvissers hebben een convenant.
Alleen loopt dat in tijd niet synchroon,
maar daar zit wel de sleutel voor de oplos
sing."
De geschiedenis van de garnalenvissers
en mosselkwekers in het gebied van de
Waddenzee gaat terug tot begin jaren vijf
tig. Toen voegden de mosselkwekers uit Zee
land zich op het Wad bij de garnalenvissers
uit plaatsen als Harlingen, Wieringen en
Zoutkamp. Dat gebeurde, omdat een jaar
eerder in Zeeland een mosselparasiet de
kop had opgestoken, waardoor het schelp
dier massaal stierf.
De mosselkwekers vroegen én kregen toe
stemming te kweken op het Wad, een ge
bied dat ze al kenden, omdat ze daar ook op
mosselzaad visten. De parasiet kwam daar
niet voor.
De verhuizing was logisch, want mosse
len waren in de schaarse jaren na de oorlog
een welkom volksvoedsel. Beide sectoren
werkten decennia gewoon naast elkaar om
een boterham te verdienen maar dat kwam
in de verdrukking in de jaren tachtig toen
de Waddenzee werd aangewezen als natuur
gebied.
Natuurwetgeving werd van kracht, gebie
den werden (ter bescherming van vogels en
getijdennatuur) gesloten voor de visserij en
de verhoudingen op het Wad belandden op
een dieptepunt.
De mechanische kokkelvisserij werd ver
boden en daarna waren de mosselkwekers
aan de beurt. Iedere vergunning die de
mosselsector aanvroeg voor het op
vissen van mosselzaad werd
door natuurorganisaties
aangevochten tot
aan de hoogste rechter. Een jarenlang juri
disch gevecht waaraan de mosselsector
bijna aan ten onder ging toen de rechter in
2008 de mosselzaadvisserij verbood.
In het besef dat het er op of er onder was,
voerde de sector de landelijk opgepikte actie
'Stop de Groene Leugen'. Het bleek het start
sein voor gesprekken tussen rijk, sector en
natuurorganisaties en resulteerde in een
mosselconvenant.
Belangrijkste pijlers in dit convenant zijn
ten eerste het stapsgewijs stoppen met het
voor de natuur schadelijke opvissen van
mosselzaad van de bodem en het overscha
kelen op mzi's, het invangen van mossel
zaad met netten en touwen. Een tweede pij-
-
De strijd om de vierkante
door Melita Lanting
foto s Melita Lanting, Hans Steinmeier en Robert Vos
