Voormalig lid Luchtmobiele Brigade opgepakt in Nederland en weer vrijgelaten
Niet Islamitische Staat kreeg hem te pakken, maar het Nederlandse Openbaar Ministerie.
10 NIEUWS
OM: 'Burgers
hebben niet het
recht zelf tot
geweld over
te gaan1
HET KOERDISCHE LEGER HANGT VAN
IJZERDRAAD EN PLAKBAND AAN ELKAAR
ARNHEM. Sinds gisteren is ex-be-
roepsmilitair Jitse Aske weer een
vrij man. Afgelopen woensdag
werd hij door justitie opgepakt in
Arnhem, de stad waar hij ook eni
ge tijd in een veteranenhuis heeft
gezeten, op verdenking van be
trokkenheid bij het doden van
IS-strijders in Syrië. Hij deed vol
gens het Openbaar Ministerie
eind vorig jaar in de media en op
Facebook uitgebreid verslag van
zijn deelname aan de strijd tegen
Islamitische Staat (IS).
Nadat Akse was gearresteerd
werd hij voorgeleid aan de onder
zoeksrechter. Die heeft het voorar
rest van de voormalig militair ge
schorst op voorwaarde dat hij zijn
paspoort inlevert. Dit om te voor
komen dat hij opnieuw naar Syrië
gaat om daar weer mee te doen
aan de strijd tegen IS. Verder on
derzoek naar de betrokkenheid
van de oud-militair bij de strijd te
gen IS moet uitwijzen of hij ook
inderdaad wordt berecht.
Afgelopen dinsdag had hij een
gesprek met deze krant. De voor
malig beroepsmilitair was zich er
van bewust dat zijn strijd tegen Is
lamitische Staat de aandacht trekt.
Niet alleen van de Nederlandse
overheid, ook van aanhangers van
IS. Op zijn verzoek vond dat ge
sprek daarom plaats op een gehei
me locatie in Nederland. Daarvan
hier het verslag.
Het front
Voor de zoveelste keer tijdens het
gesprek rolt Jitse Akse (47) een
shaggie. 'Roken is dodelijk' staat
er op het zakje. Grinnikend: „Dat
is niet het punt waarover ik mij
de meeste zorgen maak."
Begrijpelijk. De Leeuwarder vocht
een groot deel van 2015 aan de zij
de van Koerdische troepen in het
noorden van Syrië, om de strijders
van Islamitische Staat (IS) terug te
dringen. De kwaliteit van het
Koerdische leger houdt niet over,
maar de mentaliteit vergoedt veel,
zegt hij. Sinds eind november is
hij terug in Nederland, om geeste
lijk en lichamelijk bij te tanken.
Over een paar weken wil hij weer
terug.
'Een leger op gympies', noemt hij
zijn wapenbroeders mild spot
tend. „Het hangt van ijzerdraad en
plakband aan elkaar. Ónze uitrus
ting is om te huilen, veel nylon
spul. Als je te dicht bij het kamp
vuur staat, krimpt het om je heen.
De training van soldaten is ook, la
ten we zeggen, magertjes. Mensen
sneuvelen uit onkunde.
Het was een enorme overgang
voor hem. Hij diende lange tijd in
het Nederlandse leger, maakte
deel uit van Dutchbat en zat bij
de Luchtmobiele Brigade, een een
heid die bestaat uit militairen die
een uitzonderlijk zware opleiding
hebben doorstaan. Begin vorig
jaar zegde hij zijn woning in het
Friese Stiens op en vertrok naar
de Koerdische regio Rojava in Sy
rië. Na een paar dagen training -
van de categorie vederlichtge
wicht: „Ik ben zelf maar even
gaan kijken hoe de Russische wa
pens in elkaar zitten" - vertrok hij
naar het front.
Waarom? „Tsja, waarom.ik volg
de de berichten over de opmars
van IS al wel. Kobani was de trig
ger. De Koerden voerden om die
stad een felle strijd en ik wilde hel
pen. Ik vond ook dat we IS moe
ten stoppen. En als de Koerden,
die heel erg op zichzelf zijn, via in
ternet om vrijwilligers vragen,
dan is er wel wat aan de hand." Er
was nog een reden: „Een prettige
bijkomstigheid was dat ik mijn
oude leven kon oppakken. Want
in de burgermaatschappij kon ik
toch niet echt mijn draai vinden.
Ik ben niet iemand voor in de fa
briek of op kantoor."
Volksbeschermingsleger
[/TEKST PLATHet oude le
ven. Dat betekent optrekken met
militairen en handelingen verrich
ten waarvoor Akse langdurig is ge
traind. „Na een dagje oefenen met
Russische wapens werd ik inge
deeld bij een tabur, een eenheid
van ongeveer vijftig man van het
Koerdische 'volksbeschermingsle
ger' YPG. De eerste opdracht was:
IS tot staan brengen. De Koerden
waren overvallen door de opmars
van IS."
Het werden lange, hete maan
den in het Koerdische deel van Sy
rië, langs de grens met Turkije.
„Het is daar overdag 45 graden, en
's nachts nog steeds 30. Afwisse
lend gebied bewaken dat in onze
handen was, of oprukken naar het
front en gebied veroveren. Het
eten is ook niet om over naar huis
te schrijven: veel brood, bonen,
rijst, af en toe kip. Soms kochten
we een schaap van een boer. Met
Pepsi, cake en snoepgoed, hun ei
gen variant van Mars of Snickers,
kregen we extra suikers binnen."
De laatste periode, voor hij eind
november terugkeerde naar Neder
land, is hij sluipschutter. „Vanuit
een watertoren schieten op
IS-strijders. Ik kreeg een Russi
sche sniper-rifle, een dragunov.
Die heeft in West-Europa een be
reik van 800 meter, maar daar kon
ik er wel 1.300 meter nauwkeurig
mee vuren. Door de hitte is het ge
weer altijd warm en de kogels
ook. Die komen dan verder." Akse
noemt het 'een eer' dat ze hem
Het Openbaar Ministe
rie (OM) laat weten dat
Nederlandse strijders te
gen IS gewoon onder
het Nederlands straf
recht vallen. Daarom
kunnen ze worden ver
volgd als ze misdrijven
plegen.
„Er is een belangrijk ver
schil tussen Nederlan
ders die op eigen houtje
naar Syrië afreizen om
tegen IS te strijden en
Nederlandse militairen
die Iraakse en Koerdi
sche strijdkrachten,
waaronder de peshmer-
ga, trainen", legt het OM
uit. „Deze inzet en trai
ning gebeurt op verzoek
van de Iraakse rege
ring." De Nederlandse
wet geeft, afgezien van
hele uitzonderlijke situa
ties zoals zelfverdedi
ging, burgers niet het
recht om zelf tot geweld
over te gaan en zeker
geen dodelijk geweld,
benadrukt justitie.
„Het doden van IS-strij-
ders kan daarom leiden
tot een strafrechtelijke
vervolging voor
moord." De ex-militair
heeft volgens justitie ge
streden aan de zijde van
de Koerdische volksmili
tie YPG. „Deze militie is
onder mensenrechtenor
ganisaties niet onom
streden", concludeert
het OM. „Volgens Am
nesty International is
de YPG vorig jaar in het
noorden van Syrië be
trokken geweest bij het
verdrijven van burgers
uit hun woningen, die
vervolgens werden ver
nietigd."
voor deze klus hebben gevraagd.
Hoeveel strijders heeft hij ge
raakt, of gedood? Hij aarzelt.
„Eh... dat soort informatie hou ik
liever voor mezelf. Justitie leest
ook kranten, hoewel ze me niet
heel veel kunnen maken, heb ik al
gehoord van ingewijden. Ik vecht
tégen IS, net als Nederland. Een
huurling ben ik niet en ik ronsel
hier in Nederland ook geen strij
ders of zo. Maar mensen doodge
schoten? Eh... ja. Hoeveel? Meer
dan twee? Eh.ja, dat wel."
Inmiddels wil Akse, die van de
Koerden eten, onderdak en inter
net krijgt en verder niks verdient,
weer terug naar 'zijn' Rojava. Hij
kijkt ook verder vooruit. Want na
de strijd is het nog niet afgelopen.
„Dan begint de wederopbouw.
Ook daar wil ik aan meewerken.
De kans is groot dat ik er blijf."
Friese Jitse strijdt zij aan
zij met Koerden tegen IS
door Maarten Pennewaard
en Robert Jan Speerstra
Jitse Akse vecht in Syrië met de Koerden tegen IS. Hij is even in Nederland waar zijn paspoort inmiddels is ingenomen door justitie, foto Ruben Meijerink/APA
Veel elementen uit het relaas van Ak
se worden ondersteund door perspu
blicaties over de strijd van het Koerdi
sche 'volksbeschermingsleger' YPG te
gen IS. Voor het overige geldt: dit is
het verhaal van Akse.
