effeweg.nl
West-Brabander maakt video's voor artsen waarin hij zijn wens uitspreekt
Of mat dacht u vow...
8 NIEUWS
Jac Schijvenaars wordt dement. Hij
wil euthanasie vóór hij alleen op een
gesloten afdeling komt te zitten.
Korting
In mei zijn Jac en Coos
Schijvenaars uit Roosen
daal zestig jaar getrouwd.
Hij maakt er grapjes over.
„Pas zestig jaar?" knipoogt
hij naar zijn vrouw. De
82-jarige West-Brabander en zijn
79-jarige vrouw hebben het goed
samen en dat willen ze zo hou
den. „Hij blijft hier zolang hij me
nog kent en niet verward weg
loopt", zegt Coos resoluut. „Je
moet niet bang zijn dat je op de ge
sloten afdeling komt", zegt ze te
gen Jac. Hij glimlacht.
Aan de wanden hangen fotocol
lages in wissellij sten. Jac als brui
degom, Jac als broertje in een ge
zin van dertien kinderen in de ja
ren dertig, als vader, als opa. De
decennia lopen door elkaar heen,
maar hij weet feilloos wie het zijn
en waar de foto's werden geno
men. „Ik merk eigenlijk niet dat er
iets aan de hand is met me. Mijn
omgeving merkt het."
De dementie sloop vorig jaar
vermomd als onschuldig ouder-
domskwaaltje in het hoofd van
Jac. Coos moest steeds vaker zeg
gen hoe haar man moest rijden.
Hij wist de routes niet meer. Ook
zoon Ton (56) merkte kleine din
getjes. „We maken wekelijks een
fietstochtje. Pa ging steeds meer
slingeren. Hij kon niet meer over
weg met de pc. Ook lukte het
hem niet meer zijn kruiswoord
puzzels op te lossen. Hij is een in
telligente man. Niks voor hem."
Het fietsprobleem werd opge
lost door een tandem aan te schaf
fen. „Toen merkte ik dat hij bij
tochtjes niet wist waar we waren;
niet meer wist dat er een broer
van hem ergens had gewoond."
Jac beseft nog steeds niet goed
wat er aan de hand is met hem, be
kent hij eerlijk. 'De ziekte demen
tie,' luidde de diagnose in het zie
kenhuis. „In een beginnend tot ge
vorderd stadium", zegt zoon Ton
nuchter. „De MRI-scan van zijn
hersenen ziet eruit als de Noorse
Fjorden. Hele delen weg. Mijn va
der kan nog vijf jaar prima functio
neren, maar hij kan ook volgend
jaar zo gek zijn als een deur."
Een paar weken geleden heb
ben Ton en zijn ouders een eerste
video gemaakt waarin Jac uit
spreekt dat hij euthanasie wil als
hij echt dement is geworden. Ook
Coos is in beeld. Ze zitten naast el
kaar op de bank als Jac zegt dat hij
'geen kasplantje' wii worden. Zij
heeft haar hand op zijn knie, hij
zijn hand op de hare. „Je weet wat
er dan gebeurt, he pa", vraagt Ton
in het filmpje. „Je krijgt een in
fuus met een middeltje waardoor
je gaat slapen. Je wordt niet meer
wakker." Jac knikt.
De gefilmde wilsbeschikking is
naar de huisarts gemaild en naar
de behandelende artsen in het zie
kenhuis. Ze moeten weten wat Jac
wil. „We blijven filmpjes maken
'Ik merk eigenlijk niet
dat er iets aan de hand
is met me. Mijn
omgeving merkt het'
en mailen", zegt Ton. Zo moet uit
het medisch dossier duidelijk wor
den wat vader wil als hij het zelf
niet meer zeggen kan. Ton en zijn
moeder zullen de arts dan op Jacs
woorden in het dossier wijzen.
Decennia geleden waren Jac en
Coos al lid van de Nederlandse
Vereniging voor Vrijwillige Eutha
nasie nadat ze getuige waren ge
weest van het sterfbed van familie
leden. Dat wilden ze niet. Nu gaat
het misschien spelen bij Jac. „De
huisarts voelt er niet voor", zegt
Coos boos. „Hij doet het wel als je
kanker hebt, als je pijn hebt. Maar
niet hiervoor. Misschien moeten
we een andere arts zoeken."
Jac vertelt over zijn broer die in
een verpleeghuis op een gesloten
afdeling zit. „Al zes jaar zit hij bij
die ene muur. Altijd zit hij daar te
zwijgen. 365 dagen per jaar. In zijn
eentje. Dat wil ik niet."
Jac praat niet gemakkelijk over
zijn mogelijke euthanasie. Straks
zeggen de mensen nog: 'Zo Schij
venaars, dus jij wilt dood.' Toch
praat hij over zijn ziekte met de
krant. Generatiegenoten moeten
beseffen wat er met hen kan ge
beuren als ze niet meer duidelijk
kunnen zeggen dat ze niet verder
willen. „Wanneer het moment
daar is, weet ik niet. Ik kan ook
niet zeggen of ik bang ben voor
het moment dat het niet meer
gaat. Ik kan er niks aan verande
ren." Dementie is niet te genezen,
maar Jac heeft 'geluk'. Een thera
pie met rivastigmine, waardoor
neurotransmitters minder gemak
kelijk worden afgebroken, slaat
aan. „De puzzels lukken weer
even. 'Als ik nu maar goed mijn
best doe en veel oefen', zegt pa
dan. Maar niemand herstelt van
dementie", zegt zoon Ton.
Tirol, Kufstein en Tegernsee va. €349
Saas Grund - Wallis va. €389
Schilderachtig Zwitserland va. €499
Zwitserse Alpen met bus en trein va. €499
NU VANAF
tot we/
é%0r p.p
www.effeweg.nl of bel 0529 - 46 96 67
'Ik wil
niet als
kasplantj e
eindigen'
door Ton Voermans
Jac Schijvenaars lijdt aan een lichte vorm van dementie. Als het veel slechter
euthanasie. Zijn vrouw Coos en zoon Ton steunen hem. foto Arie Kievit
Jac Schijvenaar patiënt
met hem gaat in de toekomst wil hij
8 daagse busreis Vertrek: 22 jan, 20 feb, 12, 25 mrt
Verblijf in een 4* hotel o.b.v. halfpension
8 daagse busreis Vertrek: 12 mrt
Verblijf in een 3* hotel o.b.v. halfpension
8 daagse busreis Vertrek: 13 feb, 18 mrt
Verblijf in een 3* hotel o.b.v. halfpension
8 daagse busreis Vertrek: 20, 26 feb, 4, 12, 18, 25 mrt
Verblijf in een 3* hotel o.b.v. halfpension
vrn«0 oircze gratis brochure aai/U
COUPONCODE WEG02
O
CM
X
u
O
cc
co
cc
_l
O
<N
LU
CC
3
X
U
O
cc
co
cc
Fouten voorbehouden. Prijzen p.p. o.b.v. 2 pers. Excl. reserveringskosten en Calamiteitenfonds.
