7
8
De arrogantie van de macht is misselijkmakend.
Je zit soms uit blinde woede tegen de tv te schreeuwen.
6
9
10 Impact
(spoiler-alert)
NIEUWS 15
Pletwals van
de rechtsstaat
Alsof
je erbij bent
5 Inkijkje in
rechtssysteem
Schets van
een milieu
Je moet NU
kijken
Netflix-kijkers wereldwijd zijn in de ban van 'Making a Murderer',
een tiendelige serie met zulke bizarre plotwendingen dat je haast
vergeet dat alles echt is. Documentairemakers volgden tien jaar
lang moordverdachte Steven Avery uit Wisconsin.
Debuterende filmma
kers Lauren Ricciardi
en Moira Demos trok
ken naar Manitowoc
County in de Ameri
kaanse staat Wiscon
sin voor een documen
taire over autosloper
Steven Avery, een van
de eerste gevangenen
die in 2003 op basis van DNA-be-
wijs werd vrijgesproken. Dit na
liefst achttien jaar onschuldig te
hebben vastgezeten voor een niet
gepleegd zedenmisdrijf. Politie en
justitie speelden hierin een ui
terst dubieuze rol en dus begint
Avery (inmiddels een soort volks
held) een zaak tegen 'verantwoor
delijke' overheden. Naar alle waar
schijnlijkheid gaan er koppen rol
len. November 2005, de dag des
oordeels is nabij en de politie treft
de verbrande lichaamsresten aan
van ene Te
resa Hal-
bachs. Op
het erf van
Steven
Avery. Met
de Ameri
kaan weder
om als
hoofdver
dachte, gaat
de schuld
vraag ge
paard met
een onvermijdelijke gedachte: dit
komt de autoriteiten wel héél
goed uit.
De documentairemakers beslui
ten hun camera's nog even te la
ten draaien. Tien jaar lang om pre
cies te zijn.
De pariastatus van zijn fa
milie maakt Steven Avery
tot een ideale verdachte.
Wie neemt het voor hem
op? Hij dreigt onder de plet
wals van de rechtsstaat te
recht te komen. „Het is de
onbalans tussen enerzijds
het individu en anderzijds
de macht van de overheid",
Making a Murderer is een
'real crime serie', reality-tv
dus, en op de moord na zie
en hoor je nagenoeg alles.
Een videoregistratie van
het verhoor van een 16-jari-
ge zwakbegaafde jongen bij
voorbeeld, die zich na een
aantal vreselijke bekentenis
sen doodleuk afvraagt of hij
zegt een van de advocaten.
Een overheid bovendien
die er alles aan gelegen is
om Avery achter de tralies
te krijgen. Een overheid die
meer op zoek lijkt naar be
kentenissen dan naar de
waarheid. „Je kunt zeker
weten dat je niemand ver
moord hebt. Maar je kunt
niet zeker weten dat je er
nooit van beschuldigd
wordt. En als dat gebeurt,
kun je je in dit systeem
maar beter zorgen gaan ma
ken."
het volgende lesuur op
school wel haalt. Bewijsma
teriaal waar overduidelijk
mee gerommeld is. Tele
foongesprekken vanuit de
gevangenis, waarin hoop en
wanhoop beurtelings akelig
voelbaar zijn. Je ziet de
hoofdrolspelers ouder wor
den, de rimpels worden elk
jaar weer wat dieper. On
herroepelijk ontwikkel je
sympathieën voor hen, die
door de keuzes van de ma
kers overigens wel enigs
zins beïnvloed worden.
De makers hadden toegang tot mate
riaal dat in Nederland nooit voorhan
den zou zijn. Er is zelfs beeld van ver
horen. Het Amerikaanse rechtssys
teem is sinds de live op tv uitgezon
den moordzaak tegen O.J. Simpson
beroemd om zijn openheid. Hoewel
de mediahype bijdroeg aan
Simpsons vrijspraak, zijn in de mees
te rechtszalen camera's nog steeds
toegestaan. In Nederland worden
meestal alleen tekenaars toegelaten.
En wat de laatste woorden waren
van alle veroordeelden die sinds
1982 in Texas zijn geëxecuteerd? Ze
staan allemaal online. Overigens
mochten de filmmakers Avery dan
weer niet bezoeken in de gevange
nis. Zijn kant van het verhaal wordt
weergegeven in telefoongesprekken.
De familie Avery woont in
kartonnen huisjes aan een
achterafweggetje bij het
stadje Two Rivers. Daar be
stieren ze een autosloperij
en schieten ze op wild. Het
zijn buitenstaanders, door
velen gewantrouwd of zelfs
gehaat. White trash: niet fijn
zinnig en zeker niet slim. 'I
am stupid', is het antwoord
van een van de familiele
den op de vraag waarom hij
zich zo in de nesten ge
werkt heeft. Wie alle ellen
de even vergeet, ziet ook
een intiem portret van een
familie aan de rand van de
samenleving. Van mensen
met rauwe en ongepolijste
kantjes, maar vooral ook
met hele gewone dromen:
een eigen bedrijfje, een
moestuin, een kind.
Bedolven onder dwingende
kijkadviezen, maar volgen
de week pas tijd? Dat zou
wel eens te laat kunnen
zijn. Het einde van de docu
mentaireserie, die tien keer
ruim een uur van je tijd in
Making a murderer is een se
rie met echte mensen die
echt lijden, en dus veel im
pact in de echte wereld. De
sheriff van Avery's dorp is
bedolven onder boze tele
foontjes en e-mails. Ruim
246.000 Amerikanen teken
den een petitie om Avery
beslag neemt, is tamelijk
cruciaal. En aangezien zo
ongeveer de halve wereld
inmiddels aan het kijken is,
groeit de kans dat iemand
al dan niet expres dat einde
verklapt. En zelfs als dat
niet het geval is, kun je de
ontknoping meekrijgen. Op
Amerikaanse nieuwswebsi-
te bijvoorbeeld, waar de
zaak-Avery inmiddels vol
op aandacht krijgt.
gratie te verlenen, al 59.000
mensen riepen daartoe op
in een officiële petitie aan
het Witte Huis. Avery's ver
haal geeft het vertrouwen
in de Amerikaanse politie
en justitie opnieuw een
knauw na een reeks geval
len van overmatig geweld
tegen zwarte Amerikanen.
Volgens onderzoekers van
The Innocent Project zitten
in de VS enkele tienduizen
den mensen onschuldig
vast.
WOENSDAG 6 JANUARI 2016
door Gudo Tienhooven, Sander van
Mersbergen en Karlijn van
Houwelingen
Steven Avery verlaat in 2003 na achttien jaar de gevange
nis. Naast hem zijn dochter Jennifer (rechts) en zijn zus Barb
Janda. foto Jeffrey Phelps
