Mr
De ijdele peetvader van veel rocksterren
1945-2015
Het succes van een speciale theatervorm verklaard
24 CULTUUR SHOW
Dit jaar stonden er meer biografische musicals dan ooit
op de theateragenda. Waarom? „De iconen van vroeger
zijn amper meer te horen ofte zien."
i
Soldaat van Oranje verwelkomde
dit jaar de r,8 miljoenste bezoe
ker in de theaterhangar in Val
kenburg en is de langst lopen
de voorstelling ooit. De musi
cal Sonneveld werd vorig jaar
wegens succes verlengd. Na de eerste ron
de hadden al meer dan 75.000 mensen de
kleinschalige voorstelling over de cabare
tier bekeken. En het nummer Ik zie jou uit
de musical Het meisje met het rode haar be
reikte eind augustus binnen een dag een
top 10-notering in iTunes.
De biografische musicals hebben een
bijzonder goed jaar achter de rug. Waar
om namen ze zo'n vlucht? Musical-expert
en theatermaker Maurice Wijnen: „Waar
gebeurde verhalen vinden we, net als in
Hollywood, enorm interessant. Zeker als
ze gaan over mensen die de Nederlandse
cultuur hebben gevormd."
Een toename van waargebeurde verha
len in musicalvorm is bovendien logisch,
omdat ook de musical an sich de afgelo
pen jaren een flinke inhaalslag maakte.
Frits Sissing, presentator van radiopro
gramma Musical Moods: „De musical is
een serieus genre geworden. Dat beeld
van een vrolijk verhaaltje waarbij op gek
ke momenten wordt gezongen, is lang
zaam aan het verdwijnen."
Theaterproducent Albert Verlinde
bracht diverse biografische verhalen op de
planken. „De eerste voorstelling die ik
maakte, was een biografische musical
over Edith Piaf, met Liesbeth List in de
hoofdrol. Sindsdien ben ik ronduit verslin
gerd geraakt aan het genre. En ik niet al
leen: het publiek smult van de verhalen
over helden van vroeger."
Dat publiek komt op radio en televisie
niet aan zijn trekken. „De iconen van vroe
ger, zoals Wim Sonneveld en Willem
Ruis, zijn amper meer te horen of te
zien", constateert Verlinde. „De musical is
in dat gat gesprongen. Er zit natuurlijk
veel nostalgie bij. Je ouders van 70 of 80
hadden vroeger Ip's van deze artiesten.
Het is geen heimwee naar vroeger, maar
wel een gevoel van vergankelijkheid: deze
tijd komt nooit meer terug. Het is heerlijk
om er weer even deel van uit te maken."
Een andere reden voor het succes: de
herkenbaarheid. Sissing: „Veel toeschou
wers hebben de hoofdpersoon gezien
toen hij nog leefde, in het echt of op tele
visie." Dat is tegelijkertijd een valkuil, er
kent hij. „Het zit in heel kleine dingen: de
manier van praten, een speciaal loopje,
een gek woordje. Dat luistert nauw."
Want je kunt dat ook te ver doorvoe
ren. Wijnen: „Het moet geen imitatie
show worden. Het beste is een goede ba
lans tussen lijken op het personage en ei
gen talent en karakter. Dat werkte bijzon
der goed bij Martijn Fischer, die André Ha-
zes vertolkte, en recent bij Paul Groot die
nu als Robert Long in het theater staat."
Wijnen bedacht zelf de musical rond
prinses Diana. „Actrice Vera Mann koos er
toen bewust voor haar niet af te beelden
als slachtoffer. Ze gaf Diana pit. Het was
toen drie jaar na haar dood en men kende
haar nog helemaal niet zo. De keuze van
Vera pakte geweldig uit, vooral omdat ze
haar op deze manier geloofwaardiger neer
kon zetten."
Het is een voordeel als acteurs uiterlijk
lijken op het personage. Kopzorgen kreeg
acteur Tony Neef ervan. Hij speelde in
theaterseizoen 2014/2015 Wim Sonneveld.
„Ik zag Alex Klaassen in Toon. Hij leek
niet op Toon Hermans, hij was het ge
woon. Hij wist diens maniertjes perfect
neer te zetten. Dat wilde ik ook." Een
voorbeeld? De choreograaf vertelde Neef
dat Sonneveld altijd kaarsrecht op het po
dium stond. „Dus dat deed ik ook. Om te
oefenen, stofzuigde ik zelfs met een rech
te rug."
Voor 2016 staan weer een aantal biogra
fische musicals op stapel. Onder meer een
voorstelling over het leven van Nelson
Mandela.
Pas op tweede kerstdag
kreeg Ian 'Lemmy' Kilmis
ter te horen dat hij een
agressieve vorm van kan
ker had. Twee dagen later overleed
hij aan de gevolgen ervan. De voor
man van de legendarische hard-
rockformatie Motörhead met het
kenmerkende grommende stemge
luid riep in interviews maar al te
graag: 'Ik ben onverwoestbaar'.
Maar Lemmy wist eigenlijk beter.
De laatste jaren moest hij meerde
re keren een concert afzeggen van
wege gezondheidsproblemen. In
september stapte hij in het Ameri
kaanse Salt Lake City al na een
paar nummers ziek van het po
dium.
In de kringen van de (hard)-
rock- en metalmuziek was Kilmis
ter een icoon. Hij werd geboren in
het Engelse Burslem en zette in
1967 als roadie van Jimi Hendrix
de eerste schreden in de showbusi
ness. Na een korte carrière bij de
psychedelische groep Hawkind,
richtte hij in 1975 Motörhead op.
De eerste vijf albums van de
band plaveiden de weg voor
bands zoals Metallica, Guns N' Ro
ses, Foo Fighters, Nirvana en
Queens of The Stone Age. „Hij
Ian 'Lemmy' Kilmister
was de ultieme 'bad ass'. Een man
van wie je bang was, maar van
wie je ook hield", zei Dave Grohl
van Foo Fighters
Kilmister stond bekend als een
man met losse handjes. Op de
praatstoel ontpopte hij zich als
een magnifiek causeur en een hu
morist. Als hij niet op tournee
was met Motörhead of thuis films
over de twee wereldoorlogen zat
te kijken, was The Rainbow Bar
and Grill op Sunset Boulevard in
Hollywood zijn vaste plek.
Met een sigaret tussen de lip
pen en een fles whisky binnen
handbereik, verbaasde hij zich
over zijn iconische status. „Ik ben
geboren als een loser en een junk.
Ik drink een fles whisky per dag
en gebruik al mijn hele leven lsd,
maar ben nooit gevallen voor he
roïne. Of ik ongezond leef? Dat
gaat niemand wat aan."
Kilmister was verbaasd over
zijn status in de muziekwereld.
„Leden van bands zoals Queen,
Metallica, en de Foo Fighters zijn
veel groter dan ik. Maar ze zien
mij als een soort peetvader. Na
tuurlijk ben ik daar trots op; ik
ben ijdeler dan je denkt."
Hij verdiende miljoenen met
zijn band, maar kreeg wekelijks
van zijn manager een afgerond be
drag cashgeld. „Als ik te veel dol
lars in mijn hand heb, ren ik eerst
naar mijn dealer, dan naar de hoe
ren en met het geld wat over is,
koop ik een nieuw paar laarzen.
Alleen die laatste heb ik echt no
dig."
Smullen van verhalen
over helden van vroeger
4J
i
door Chantal Blommers
Tony Neef in de rol van Wim Sonneveld. foto Roy Beusker
door Jean-Paul Heek
Een rocker van de oude stempel.
Drank en drugs kon hij aan, de slo
pende kanker niet. Rockicoon Lem-
my Kilmister (70), oprichter van
Motörhead, overleed maandag in
Los Angeles.
