Godsdienstexpert: terreur en ongelijkheid dienen alleen eigenbelang fanaten
NIEUWS 17
Jezus, Paulus,
Mohammed,
ze zouden
totaal geschokt
zijn door de
wereld van nu.
„Dit is niet
waarvan ze
droomden",
zegt Karen
Armstrong,
autoriteit op
het gebied van
religies.
Ze is klein van gestal
te. Innemend, met
een zachtaardige
blik. Bijna verlegen.
Ze houdt niet van op
smuk, draagt sobere
kleding. Maar schijn bedriegt.
Hier zit een autoriteit van wereld
faam, een gelouterde eenpersoons
denktank.
Karen Armstrong (71) is auteur
van vijftien internationale bestsel
lers over het christendom, het jo
dendom en de islam. Over heel de
wereld zijn er miljoenen van ver
kocht.
Haar nieuwste boek is een reha
bilitatie van de apostel Paulus. In
haar voorlaatste boek In naam van
God, over religie en geweld, werd
gezocht naar antwoord op de pran
gende vraag waarom er nu zoveel
terreur wordt uitgeoefend in
naam van Allah.
Klooster
In de jaren '60 dompelt de Britse
zich onder in een rooms-katho-
liek klooster. Maar die wereld is
haar te klein. In 1969 verruilt zij
de orde voor Oxford om aan het
St. Anna College Engelse taal- en
letterkunde te doceren. In 1982 be-
'Jezus zou schrikken
van de ongelijkheid in
de wereld. De ene mens
heeft het 2000 jaar
later nog altijd veel
beter dan de andere'
sluit zij zich fulltime toe te leggen
op schrijven en op het maken van
tv-programma's. In 1991 breekt zij
door met Een geschiedenis van God
waarna zij in recordtempo naam
maakt als kenner van de wereldre
ligies. Ze wordt een vraagbaak
voor politici en diplomaten.
Als de stichters van wereldreli
gies de wereld van 2015 de maat
zouden kunnen nemen, hoe zou
den ze dan reageren? „Als Jezus in
en buiten het Vaticaan om zich
heen zou kijken, zou hij zich rot
schrikken. Van de pracht en praal.
Van het geruzie dat het christen
dom heeft verscheurd. Van de on
gelijkheid in de wereld. De ene
mens heeft het 2000 jaar later nog
altijd veel beter dan de ander",
schetst Armstrong.
„Ook Mohammed zou ge
schokt zijn. Hij zou niets begrij
pen van Islamitische Staat. Waar
om die beweging zo gewelddadig
en onverzoenlijk is. Mohammed
wilde geen exclusieve religie met
volgelingen die anderen uitsluiten
en te vuur en te zwaard bestrij
den. Net als Jezus wilde hij een
voor iedereen betere wereld."
Een sprongetje naar haar jong
ste boek, Paulus, is snel gemaakt.
Volgens Armstrong valt ook van
deze apostel, die de eerste kerken
stichtte in Europa en Azië, veel te
leren.
Kloofblijft
„Zijn boodschap heeft niet aan
kracht ingeboet. We zijn allemaal
gelijk, zei hij. Als we als mensheid
willen blijven bestaan, zullen we
barrières tussen mensen moeten
slechten. Helaas is er nog steeds
een elite die het voor het zeggen
heeft, vele keren rijker dan het
volk. Die kloofblijft bestaan ter
wijl we meer verenigd zijn dan
ooit. Onze economieën zijn met el
kaar vergroeid. Het slagveld in Sy
rië zorgt voor schokgolven die ge
voeld worden in Europa. Vluchte
lingenstromen trekken zich niets
aan van grenzen. We zijn elektro
nisch met elkaar verbonden. In ar
me Afrikaanse landen zien ze op
hun mobiele telefoons hoe we
hier in het Westen leven. De onge
lijkheid blijft, maar wordt door de
techniek blootgelegd en beter in
kaart gebracht."
De staat van de mensheid baart
Armstrong grote zorgen. „We
moeten hoge eisen stellen aan ons
zelf. Ons bestaan staat op het spel.
Kijk naar het klimaat. Bij elke
nieuwe onderhandelingsronde
constateren we dat er dringend
iets moet gebeuren maar ferme
maatregelen blijven uit. Niemand
pakt echt goed door."
Volgens haar is er te weinig tijd
voor diepgaande reflectie. „Ook
over het Midden-Oosten. We los
sen niets op. Integendeel, we ma
ken er een chaos van. De crisis
daar is ook onze crisis. Begin vori
ge eeuw trokken koloniale mo
gendheden er verkeerde grenzen.
Palestina werd gesplitst. Later wer
den dictators als Hosni Mubarak
en Saddam Hoessein gesteund.
Voor politici is het altijd moeilijk
om toe te geven dat er fouten zijn
gemaakt. Dat er excuses moeten
worden aangeboden en dat er be
leid moet worden gecorrigeerd."
Gewelddadig
In haar boek In naam van God
bindt Armstrong de strijd aan met
de claim dat religies en hun volge
lingen altijd gewelddadig zijn. Vol
gens haar zit het geweld in de
mens, niet in de religies. „Religie
is nooit de oorzaak, de bron van
oorlogen. Fundamentalisme, of
het nu joods, christelijk of islami
tisch is, hoeft op zich geen geweld
dadig verschijnsel te zijn."
Ze wijst erop dat slechts een
klein deel van de fundamentalis
ten terreurdaden begaat. De mees
ten proberen gewoon een vroom
leven te leiden.
„Oorlogen worden zelden uit
idealisme gevoerd, maar vooral uit
berekening. Ook terrorisme heeft
altijd een politieke achtergrond,
terroristen halen daar hun motiva
tie uit", zegt Armstrong met stel
ligheid.
Chronische ongelijkheid, eigen
belang en gebrek aan liefde voor
de buur, dat zijn de echte bron
nen van het kwaad.
VRIJDAG 18 DECEMBER 2015
Mohammed zou zich
omdraaien in zijn graf
door Hans van Zon
Karen Armstrong: „Er is te
weinig tijd voor diepgaande re
flectie." foto Marco Okhuizen
