Benen strekken
wordt een must
Verhoging tongquotum
opsteker voor vissers
Bijna zeventien
Leven en dood
Vierde onderzoek planbureau
2 ZEELAND
Tieners wachten langer met seks,
maar als ze het doen, dan vaker
dan in 2004 zonder condoom.
COMMENTAAR
Jongelui beginnen later aan seks. Onderzoek van ZB Planbu
reau bevestigt dat deze landelijke trend ook in Zeeland door
zet. De cijfers geven het gedrag van leerlingen van 3havo en
3vwo weer. Niemand hoeft ongerust te worden. De jongelui
worden echt nog wel verliefd. De Zeeuwse jeugd is er zelfs rela
tief vroeg bij. Maar dit betekent niet dat ze ook meteen met echte
seks beginnen. Dat duurt tegenwoordig wat langer. Gemiddeld
doen ze 'het' als ze bijna zeventien zijn. Voor veel ouders is dat
nog steeds even wennen. Zij denken dat hun kinderen anders
zijn. Of ze wénsen het. Dat mag geen reden zijn om laat met bege
leiding te beginnen. Want wat
ouders ook denken, sommige kin
deren zijn er gewoon vroeg mee.
Het onderzoek wijst ook op een
afname van het condoomgebruik.
Dat is nogal alarmerend. De GGD
Zeeland is er echter opvallend ge
nuanceerd over. Wellicht zijn
Zeeuwse jongeren voorzichtig
door monogaam te zijn en door
zich te laten testen voor ze een
nieuwe seksuele relatie aangaan. Naast het gevaar van soa's ligt al
tijd seksuele dwang op de loer. Eén op de zeven jongeren krijgt
ermee te maken. Het is triest, maar voor het ontdekken van een
van de mooiste dingen van hun leven moeten kinderen weerbaar
worden gemaakt. Tederheid alléén is niet genoeg.
Naast het gevaar
voor soa's
ligt altijd
seksuele dwang
op de loer
En dus worden ambtenaren
Meer bewegen, gezonder eten,
de ambtenaren van Borsele
wordt gevraagd het goede
voorbeeld te geven
van Borsele geprikkeld om een ge
zonde levensstijl aan te nemen.
Als voorbeeld voor de rest van de
inwoners. En om een gezonde leef
stijl te krijgen moet er wel wat ge
beuren. Dus liggen er nu appels
en peren in de kantine en kan die
gebonden champignonsoep ook ei
genlijk niet meer. „En wie z'n rij
bewijs komt ophalen krijgt ook
een appel of een peer."
Ad Schenk ziet het helemaal zit
ten. Een fitte, energieke gemeen
schap waar mensen 's avonds nog
energie genoeg hebben om vrijwil
ligerswerk te doen. „En niet dood
moe op de bank neerploffen."
Voor hem zal er niet zoveel moe
ten veranderen. Hij gaat al zoveel
mogelijk op de fiets naar het
werk. Een ritje van zo'n 7 kilome
ter heen en ook weer 7 terug.
„We trappen in januari af met
een gezonde nieuwjaarslunch",
zegt Schenk. Hij verwacht geen
weerstand, ondanks dat hij nogal
wat vraagt van de medewerkers.
„We gaan ook niet overdrijven.
De bitterbal doen we niet in de
ban en de raad hoeft ook niet
bang te zijn dat ze geen biertje
meer mag drinken. Maar we bie
den ze ook een gezond alterna
tief." Gezonder eten, meer bewe
gen, bijna iedereen weet wel dat
het goed is. Moeilijker zal het wor
den om de dagelijkse routine in
het gemeentehuis aan te passen.
„In plaats van mailen of bellen
even langslopen bij de collega. En
ja, staand vergaderen hoort daar
ook bij." Plannen om na een jaar
tje te kijken of de mensen fitter
zijn geworden zijn er niet con
creet. „Maar we zetten hiermee
iets in gang, en dat is onze bedoe
ling", zegt Schenk.
Almanak
Wat gebeurt er als je doodgaat, was
de vraag aan de eettafel van het Wal-
cherse gezin. Dan ga je naar de he
mel, wisten de zoons van 5 en 7.
„Maar", probeerde pa, „als er steeds
nieuwe mensen doodgaan, wordt het
dan niet druk in de hemel?" Nee hoor,
zei die van 5. „Want als je in de he
mel doodgaat ga je naar het heelal."
Wordt het daar dan niet heel druk?
„Nee hoor. Ga je daar dood, word je
weer als baby op aarde geboren", pa
reerde die van 7. Maar er komen meer
mensen op aarde. Waar komen die
dan vandaan? „Oh, zei die van 5, „Ge
woon, uit Groningen of Groenland."
Brug Kruseveer
wordt breder
De brug die nieuwbouw
wijk Kruseveer via het Ach
terwegje met Kruiningen
verbindt voor fietsers en
voetgangers, wordt op ver
zoek van de gemeente Rei-
merswaal breder. In plaats
van 1,20 meter, wordt de
brug drie meter breed zo
dat hulpdiensten deze bij
calamiteiten kunnen ge
bruiken. De gemeente past
het verschil van ruim 2000
euro bij. Overigens schiet
de gemeente alle kosten
voor de brug voor, zodat
deze eerder kan worden
aangelegd.
Geld voor plan
aanpak centrum
Reimerswaal trekt 15.000
euro uit voor een plan om
het centrum van Krabben-
dijke te verbeteren. Zowel
de winkeliersvereniging
als de dorpsraad hebben
bij de gemeente aangege
ven dat de omgeving van
de vijver in het parkje aan
de Dorpsstraat is verwaar
loosd. Ook stellen de on
dernemers dat er er te wei
nig parkeerruimte is bij de
Jumbo. Door het maken
van een plan moet blijken
welke mogelijkheden er
zijn om deze problemen
aan te pakken.
Studenten
willen Starbucks
Drie studenten van het
Edudelta College in Goes
zijn op Facebook een actie
begonnen om koffieketen
Starbucks te bewegen een
vestiging in de stad te ope
nen. De pagina heeft bin
nen een paar dagen al
bijna tweeduizend likes.
De studenten gaan ook
handtekeningen inzame
len. Starbucks lag onder
vuur door onrechtmatige
belastingafspraken.
Boa-pool Tholen
met de buren
Tholen, Bergen op Zoom,
Steenbergen en Woens-
drecht willen een pool met
buitengewoon opsporings
ambtenaren (boa's) waar
ze allemaal uit kunnen put
ten. De vier gemeenten on
derzoeken of zo'n samen
werkingsverband mogelijk
is. De vier werken al sa
men als het gaat om toe
zicht op de Drank- en Ho-
recawet. Dat willen ze nu
uitbreiden naar openbare
ruimte en milieu. De pool
moet in de zomer van 2016
beginnen, eerst als proef.
e 14- en 15-jari-
gen van nu
wachten langer
voordat ze met
seks beginnen
dan hun leeftijd
genoten in 2004 deden. Dat is
één van de conclusies uit een on
derzoek naar relaties en seksuali
teit, uitgevoerd onder 3091
Zeeuwse leerlingen van 3havo
en 3vwo. Eén op de zes leerlin
gen is nu naar eigen zeggen één
of meer keer seksueel actief ge
weest.
Deze trend is ook landelijk te
zien, aldus ZB Planbureau, dat
het onderzoek uitvoerde. De ge
middelde leeftijd waarop jonge
ren in Nederland 'het' gedaan
hebben, ligt op 16,7. Ook dat was
een aantal jaren geleden eerder.
Leo Meijaard, soa-verpleeg-
kundige van de GGD Zeeland,
vindt de afname van het con
doomgebruik bij het vrijen opval
lend. Volgens ZB Planbureau
daalde dat van 55 procent in
2004 naar 46 procent nu. 18 pro
cent van de jongens die vrijen
met hun partner, doet dit zon
der condoom, bij de meisjes is
dit 11 procent.
Meijaard waarschuwt voor
'Veilig vrijen is
namelijk óók: een
monogame, vaste
relatie hebben
waarin je trouw bent'
overhaaste conclusies. „Het ver
minderde condoomgebruik
hoeft niet te betekenen dat
Zeeuwse jongeren onveiliger
vrijen. Veilig vrijen is namelijk
óók: een monogame, vaste rela
tie hebben waarin je trouw bent.
Om te weten wat dat lagere con
doomgebruik betekent, zou je
moeten onderzoeken of die jon
geren misschien een vaste relatie
hebben, waarin condoomge
bruik niet nodig is."
De GGD heeft de afgelopen ja
ren succesvol campagne gevoerd
om jongeren te laten weten dat
ze zich gratis en anoniem kun
nen laten testen. Meijaard: „On
der jongeren tot een jaar of twin
tig kom je zelden ernstige din
gen als hiv tegen. Seksueel over
draagbare ziekten als gonorroe
wel. Met name chlamydia. Je
kunt daar als vrouw onvrucht
baar van worden, maar is verder
makkelijk te genezen. Onder jon-
'Boven de twintig jaar
wordt het anders.
Dan hebben mensen
al wat meer
bedpartners gehad'
geren kan dus een houding zijn
van: laat dat condoom maar zit
ten. Even naar de dokter, pilletje
halen en klaar. Maar het zou mij
niet verbazen als jongeren ook
vaker ons advies opvolgen en
zich laten checken vóórdat ze in
een nieuwe, monogame relatie
zonder condoom gaan vrijen."
Een kanttekening: „Boven de
twintig jaar wordt het anders.
Dan hebben mensen al wat
meer bedpartners gehad en slui
pen er andere soa's in. Vooral als
er geëxperimenteerd wordt met
anale seks."
Meijaard maakt zich zorgen
over het aantal jongeren dat on
gewenste seksuele ervaringen
heeft. „Eén op de zeven jonge
ren. Daar schrik ik altijd weer
van, dat cijfer, al is het in lijn
met eerdere bevindingen. Onder
hoger opgeleiden komt het min
der voor dan onder lager opgelei
den, ook dat is bekend. Die laat
ste groep heeft er meer moeite
mee grenzen aan te geven, of die
te respecteren. Dat gegeven, daar
moeten wij toch iets mee."
De verhoging waartoe de Eu
ropese Visserijministers dinsdag
avond besloten, zat eraan te ko
men, geeft secretaris Jaap Fenijn
van de producentenorganisatie
Delta Zuid aan. „Er zit gewoon
heel veel tong in zee. Dat heb
ben we dit jaar al goed gemerkt.
Om tongquotum te sparen, heb
ben verschillende Zeeuwse vis
sers zelfs speciale scholreizen in
het noorden gemaakt."
Het scholquotum gaat overi
gens ook iets omhoog, met 2,5
procent, en het kabeljauwquo
tum - dat jaren superlaag is ge
weest - stijgt met vijftien pro
cent. Dat de visbestanden in de
Noordzee er zo goed voor staan,
is niet vreemd. De visserijdruk is
in tien jaar fors gedaald.
De Nederlandse vissersvloot
is praktisch gehalveerd. In de vis
serij wordt voor het eerst sinds
jaren ook redelijk verdiend, dank
zij de lage gasolieprijs, minder
brandstofverbruik en goede
tong- en scholprijzen.
door Melita Lanting
HEINKENSZAND. Pak de fiets! Eet
een appel in plaats van een dikmak
ende croissant en ga tussen de mid
dag naar buiten om te wandelen of
een rondje hardlopen. „We zitten
met z'n allen te veel", zegt wethou
der Ad Schenk van Borsele.
Tip? redactie@pzc.nl
KRUININGEN
KRABBENDIJKE
GOES
facebook.com/
starbucksingoes
THOLEN
Jongeren
door Ondine van der Vleuten
D
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN. Het gaat weer goed
met de Nederlandse Noordzeevis
serij en ook voor 2016 ziet het er
gezond uit. Volgend jaar mag er
meer tong worden aangevoerd,
tien procent extra om precies te
zijn.
