Meer bezoekers
musea in 2018
Verhoging tongquotum
opsteker voor vissers
Bijna zeventien
Leven en dood
Vierde onderzoek planbureau
2 ZEELAND
Tieners wachten langer met seks,
maar als ze het doen, dan vaker
dan in 2004 zonder condoom.
COMMENTAAR
Jongelui beginnen later aan seks. Onderzoek van ZB Planbu
reau bevestigt dat deze landelijke trend ook in Zeeland door
zet. De cijfers geven het gedrag van leerlingen van 3havo en
3vwo weer. Niemand hoeft ongerust te worden. De jongelui
worden echt nog wel verliefd. De Zeeuwse jeugd is er zelfs rela
tief vroeg bij. Maar dit betekent niet dat ze ook meteen met echte
seks beginnen. Dat duurt tegenwoordig wat langer. Gemiddeld
doen ze 'het' als ze bijna zeventien zijn. Voor veel ouders is dat
nog steeds even wennen. Zij denken dat hun kinderen anders
zijn. Of ze wénsen het. Dat mag geen reden zijn om laat met bege
leiding te beginnen. Want wat
ouders ook denken, sommige kin
deren zijn er gewoon vroeg mee.
Het onderzoek wijst ook op een
afname van het condoomgebruik.
Dat is nogal alarmerend. De GGD
Zeeland is er echter opvallend ge
nuanceerd over. Wellicht zijn
Zeeuwse jongeren voorzichtig
door monogaam te zijn en door
zich te laten testen voor ze een
nieuwe seksuele relatie aangaan. Naast het gevaar van soa's ligt al
tijd seksuele dwang op de loer. Eén op de zeven jongeren krijgt
ermee te maken. Het is triest, maar voor het ontdekken van een
van de mooiste dingen van hun leven moeten kinderen weerbaar
worden gemaakt. Tederheid alléén is niet genoeg.
Naast het gevaar
voor soa's
ligt altijd
seksuele dwang
op de loer
Dat staat in een plan waarmee
de Vereniging van Musea Schou-
wen-Duiveland akkoord is gegaan.
Het gemeentebestuur is blij met
dit 'ambitieuze plan' en draagt de
komende drie jaar 50.000 euro bij
aan de uitvoering ervan.
Musea Schouwen-Duiveland
maken plan dat binnen drie
jaar tot samenwerking moet
leiden
In totaal is drie ton nodig. Twin
tig mille moeten de musea zelf op
tafel leggen en voor 130.000 euro
moeten zij fondsen en sponsors
zien te vinden. Dat maakt samen
met de 150.000 euro van de ge
meente drie ton.
Het Watersnoodmuseum gaat
het samenwerkingsproject leiden
en vraagt daarvoor 30.000 euro
voor mankracht, materiaal en ex
pertise.
De samenwerking begint ko
mend jaar met een gezamenlijke
promotiecampagne. Die is gericht
op de dagtochtenmarkt. Er moe
ten meer touringcars komen, voor
al uit Vlaanderen. Via een origine
le en uitdagende campagne moe
ten nieuwe vrijwilligers worden
aangetrokken.
Ook volgend jaar krijgen Wa
tersnoodmuseum, Stadhuismu
seum, Goemanszorg, Brusea,
Brouws Museum, Burghse Schole,
Museumhaven en Cameramu
seum inzicht in eikaars collecties.
Zo kunnen ze naar elkaar verwij
zen of - zoals het Brouwse Mu
seum suggereert - collecties sa
menvoegen.
Intussen moeten de vrijwilli
gers workshops cultureel onderne
merschap volgen, zodat zij geld le
ren verdienen.
In 2017 organiseren de gezamen
lijke musea een themamaand. Ma
ritiem erfgoed, meekrap, Jacob
Cats en mosselcultuur zijn daar
voorbeelden van.
In 2017 en 2018 gaan de musea
over tot gezamenlijke inkoop van
energie en facilitaire middelen.
Almanak
Wat gebeurt er als je doodgaat, was
de vraag aan de eettafel van het Wal-
cherse gezin. Dan ga je naar de he
mel, wisten de zoons van 5 en 7.
„Maar", probeerde pa, „als er steeds
nieuwe mensen doodgaan, wordt het
dan niet druk in de hemel?" Nee hoor,
zei die van 5. „Want als je in de he
mel doodgaat ga je naar het heelal."
Wordt het daar dan niet heel druk?
„Nee hoor. Ga je daar dood, word je
weer als baby op aarde geboren", pa
reerde die van 7. Maar er komen meer
mensen op aarde. Waar komen die
dan vandaan? „Oh, zei die van 5, „Ge
woon, uit Groningen of Groenland."
Bollendag om
Ring te verfraaien
Bewoners van Burgh plan
ten vandaag en masse
bloembollen in de Ring
om het hart van het dorp
in het voorjaar een extra
fraai aanzicht te geven.
Ook de omliggende straten
worden zo in de kleuren
gezet. Het initiatief komt
van de organisatie van de
Burghse Dag, die zich te
vens hard maakt voor de in
standhouding van de karak
teristieke hoogstam peren
bomen in de Ring. Het ge
meentelijk uitvoeringsbe-
drijf neemt ook een aantal
bollen voor zijn rekening.
Akkoord over
aanleg rondweg
Scharendijke krijgt toch
nog een rondweg, die aan
sluit op de Recreatiever-
deelweg. Na een periode
van 'intensief overleg' he-
ben de provincie en water
schap Scheldestromen daar
over een akkoord bereikt
met de gemeente Schou
wen-Duiveland. De over
eenkomst wordt vrijdag in
Middelburg officieel onder
tekend. Dan wordt ook be
kendgemaakt wanneer de
werkzaamheden beginnen
en welke investeringen er
per partij met de aanleg
zijn gemoeid.
13.000 euro
Roparun Hospice
Het Hospice Kaaskenshuis
in Zierikzee krijgt 13.000
euro van Stichting Ro
parun. De gift wordt ge
bruikt om vier anti-decubi-
tus matrassen te kopen. De
ze speciale matrassen zijn
bedoeld om doorligwon-
den te voorkomen. De
Stichting heeft dit jaar 81
doelen ondersteund met
een totaalbedrag van 2,2
miljoen euro, vanuit de op
brengst van de jaarlijkse
hardloop-estafette tussen
Parijs en Rotterdam. Vol
gend jaar is de 25ste editie.
Grote Clubactie:
15.586 euro
De verkoop van loten voor
de Grote Clubactie op
Schouwen-Duiveland
heeft 15.586 euro opge
bracht. Het geld is voor
sport-, culturele- en hobby
verenigingen. Het bedrag
dat verenigingen jaarlijks
ophalen met de actie
wordt gebruikt voor het in
richten van het clubhuis,
de aanschaf van materialen
en het organiseren van acti
viteiten. In totaal deden dit
jaar 6.000 verenigingen
mee, goed voor 2,9 miljoen
loten.
e 14- en 15-jari-
gen van nu
wachten langer
voordat ze met
seks beginnen
dan hun leeftijd
genoten in 2004 deden. Dat is
één van de conclusies uit een on
derzoek naar relaties en seksuali
teit, uitgevoerd onder 3091
Zeeuwse leerlingen van 3havo
en 3vwo. Eén op de zes leerlin
gen is nu naar eigen zeggen één
of meer keer seksueel actief ge
weest.
Deze trend is ook landelijk te
zien, aldus ZB Planbureau, dat
het onderzoek uitvoerde. De ge
middelde leeftijd waarop jonge
ren in Nederland 'het' gedaan
hebben, ligt op 16,7. Ook dat was
een aantal jaren geleden eerder.
Leo Meijaard, soa-verpleeg-
kundige van de GGD Zeeland,
vindt de afname van het con
doomgebruik bij het vrijen opval
lend. Volgens ZB Planbureau
daalde dat van 55 procent in
2004 naar 46 procent nu. 18 pro
cent van de jongens die vrijen
met hun partner, doet dit zon
der condoom, bij de meisjes is
dit 11 procent.
Meijaard waarschuwt voor
'Veilig vrijen is
namelijk óók: een
monogame, vaste
relatie hebben
waarin je trouw bent'
overhaaste conclusies. „Het ver
minderde condoomgebruik
hoeft niet te betekenen dat
Zeeuwse jongeren onveiliger
vrijen. Veilig vrijen is namelijk
óók: een monogame, vaste rela
tie hebben waarin je trouw bent.
Om te weten wat dat lagere con
doomgebruik betekent, zou je
moeten onderzoeken of die jon
geren misschien een vaste relatie
hebben, waarin condoomge
bruik niet nodig is."
De GGD heeft de afgelopen ja
ren succesvol campagne gevoerd
om jongeren te laten weten dat
ze zich gratis en anoniem kun
nen laten testen. Meijaard: „On
der jongeren tot een jaar of twin
tig kom je zelden ernstige din
gen als hiv tegen. Seksueel over
draagbare ziekten als gonorroe
wel. Met name chlamydia. Je
kunt daar als vrouw onvrucht
baar van worden, maar is verder
makkelijk te genezen. Onder jon-
'Boven de twintig jaar
wordt het anders.
Dan hebben mensen
al wat meer
bedpartners gehad'
geren kan dus een houding zijn
van: laat dat condoom maar zit
ten. Even naar de dokter, pilletje
halen en klaar. Maar het zou mij
niet verbazen als jongeren ook
vaker ons advies opvolgen en
zich laten checken vóórdat ze in
een nieuwe, monogame relatie
zonder condoom gaan vrijen."
Een kanttekening: „Boven de
twintig jaar wordt het anders.
Dan hebben mensen al wat
meer bedpartners gehad en slui
pen er andere soa's in. Vooral als
er geëxperimenteerd wordt met
anale seks."
Meijaard maakt zich zorgen
over het aantal jongeren dat on
gewenste seksuele ervaringen
heeft. „Eén op de zeven jonge
ren. Daar schrik ik altijd weer
van, dat cijfer, al is het in lijn
met eerdere bevindingen. Onder
hoger opgeleiden komt het min
der voor dan onder lager opgelei
den, ook dat is bekend. Die laat
ste groep heeft er meer moeite
mee grenzen aan te geven, of die
te respecteren. Dat gegeven, daar
moeten wij toch iets mee."
De verhoging waartoe de Eu
ropese Visserijministers dinsdag
avond besloten, zat eraan te ko
men, geeft secretaris Jaap Fenijn
van de producentenorganisatie
Delta Zuid aan. „Er zit gewoon
heel veel tong in zee. Dat heb
ben we dit jaar al goed gemerkt.
Om tongquotum te sparen, heb
ben verschillende Zeeuwse vis
sers zelfs speciale scholreizen in
het noorden gemaakt."
Het scholquotum gaat overi
gens ook iets omhoog, met 2,5
procent, en het kabeljauwquo
tum - dat jaren superlaag is ge
weest - stijgt met vijftien pro
cent. Dat de visbestanden in de
Noordzee er zo goed voor staan,
is niet vreemd. De visserijdruk is
in tien jaar fors gedaald.
De Nederlandse vissersvloot
is praktisch gehalveerd. In de vis
serij wordt voor het eerst sinds
jaren ook redelijk verdiend, dank
zij de lage gasolieprijs, minder
brandstofverbruik en goede
tong- en scholprijzen.
door Ton van den Nouweland
zierikzee. In 2018 werken de
Schouwen-Duivelandse musea sa
men. Ze hebben dan meer bezoe
kers, meer vrijwilligers en meer om
zet.
Tip? redactie@pzc.nl
BURCH-HAAMSTEDE
SCHARENDIJKE
ZIERIKZEE
ZIERIKZEE
Jongeren
door Ondine van der Vleuten
D
door Harmen van der Werf
VLISSINCEN. Het gaat weer goed
met de Nederlandse Noordzeevis
serij en ook voor 2016 ziet het er
gezond uit. Volgend jaar mag er
meer tong worden aangevoerd,
tien procent extra om precies te
zijn.
