Gouden
vondst uit
Haamstede
Paarse korstzwam zit graag op stobbe
BUITEN 11
Uit de Zeeuwse klei
Zeeuwen in de buiten
Niks is beter dan werken in de
buitenlucht, vinden Rien Koek
(65, links) en Leo van Dongen
(63) uit Burgh-Haamstede. De
afgelopen dagen heeft het gere
gend, maar zelfs dat vinden de
mannen niet erg. „Een kantoor zou niks voor
mij zijn", zegt Rien.
De twee timmermannen werken voor bouw
bedrijf J.C. Prince. Al 33 jaar zijn ze collega's.
Vijf dagen per week werken ze van half 8 's och
tends tot half 5 's middags samen. „Ja, we kun
nen goed met elkaar overweg", zegt Rien. „Dat
zal wel moeten, anders houd je het natuurlijk
zo lang niet vol. Waar we het over hebben?
Nou, over van alles, over hoe het thuis gaat,
maar voornamelijk over de bouw." Hij lacht.
„En als er een mooie meid langs loopt, dan zeg
gen we het natuurlijk ook tegen elkaar."
Rien en Leo werken op dit moment aan een
aanbouw voor een huis in Nieuw-Haamstede:
een slaapkamer met een bovenverdieping. De
bouw kent voor de mannen na al die jaren wei
nig geheimen meer, maar dit is een uitdagende
klus. „De aanbouw krijgt een puntdak, met
dwars een puntdak eroverheen", legt Rien uit.
„Dat is best ingrijpend. Maar ik vind: hoe moei
lijker, hoe leuker."
Rien heeft de pensioengerechtigde leeftijd
bijna bereikt. Eigenlijk zou hij over een paar
maanden van zijn vrije tijd kunnen genieten.
„Maar ik heb nog twee jaar bijgetekend. Mijn
werk is mijn hobby."
er ook voor dat zich op de stobbe
geen paddenstoelen en mossen
kunnen vestigen, die er normaal
gesproken voor zorgen dat het
hout van de stobbe heel langzaam
wordt omgezet in humus, zodat
de kringloop van het leven zijn
voortgang vindt. Beter niet gebrui
ken dus, en gelukkig raken steeds
meer mensen daarvan doordron
gen.
Natuurlijk, op de lange termijn
vindt het verteringsproces toch
wel plaats, want die giftige rom
mel raakt een keer uitgewerkt.
Maar zonder gifgebruik gaat het
proces sneller en natuurlijker. Nor
maal gesproken vestigen zich op
zo'n verse populierenstobbe bin
nen een halfjaar al de eerste
zwammen. De pionier is steevast
de paarse korstzwam. Dat is een
mooie, korstvormige zwam die
meestal in flinke plakkaten groeit,
waarin bij nader kijken vaak ook
wat afstaande hoedjes te onder
scheiden zijn.
Die paarse korstzwam ver
schijnt op rijen met afgezaagde po
pulierenstobben vaak op honderd
procent van alle stobben. Mooi
om te zien maar de paarse kost-
zwam is niet bij iedereen popu
lair. Het is de veroorzaker van de
zogenaamde loodglans: een boom
ziekte die allerlei bomen kan aan
tasten, maar die berucht is bij
fruittelers, omdat vooral pruimen
bomen heel vaak worden aange
tast. Zo'n aantasting is te zien aan
de loodgrijze glans die op de aan
getaste delen verschijnt. De blaad
jes aan een aangetaste tak blijven
vaak wat kleiner dan de rest. Het
is zaak om de aantasting snel weg
te halen, want anders kan de hele
boom erdoor geveld worden. Er
bestaan tegen de loodglans (vaak
wordt de Engelse term 'silver leaf
gebruikt) geen bestrijdingsmidde
len, dus is wegknippen of zagen
van het aangetaste deel de enige
optie.
Overigens is het niet zo dat po
pulierenstobben vanwege de paar
se korstzwam een bedreiging vor
men voor pruimen- en andere
fruitbomen. De zwam komt in de
natuur op allerlei bomen wijdver
breid voor. Aantasting dreigt pas
als een boom om andere redenen
verzwakt is, of als bijvoorbeeld
snoeiwonden een invalspoort
voor de schimmel bieden.
En behalve mogelijke schade
heeft de paarse korstzwam ook
nog een heel nuttige toepassing.
Ze wordt met succes toegepast
voor de biologische bestrijding
van de Amerikaanse vogelkers;
ook wel bospest genaamd.
De decembermaand
herinnert mij vaak
aan een opgraving
die we 25 jaar gele
den in Haamstede uitvoerden.
De hoek Weststraat/ Noord
straat, centraal gelegen tussen
kerk en kasteel, was een ideale
locatie om meer van de historie
van Haamstede te weten te ko
men.
Provinciaal archeoloog Ro
bert van Heeringen, assistent
provinciaal archeoloog Bas Oe-
le en ondergetekende schoon
den het terrein op, op zoek
naar sporen. Opgraven in een
dorpskern doe je nooit onopge
merkt. Zodra de machine was
begonnen voor het nodige
grondverzet kwamen de eerste
nieuwsgierigen eropaf. In de
late namiddag begon ik met be
hulp van de kraan een ander
deel van het terrein te schonen.
Ineens werd er onder de bak
van de machine een hoeveel
heid aardewerk zichtbaar. Het
bleek om een afvalkuil vol met
gebroken en weggegooid vaat
werk te gaan. We besloten we
gens het tijdstip deze vondsten
de volgende dag te bergen.
De volgende ochtend begon
ik aardewerk, scherven en bot-
materiaal van etensresten te ver
zamelen. Ineens zag ik een
klein gaaf potje tussen de scher
ven. Opmerkelijk, dat maak je
niet vaak mee, het leek gevuld
met klei. Ik schudde eraan en
er rammelde iets van binnen.
Met een mesje peuterde ik voor
zichtig de klei weg en keek, en
keek nog eens. Goud zag ik,
gouden munten! Vol ongeloof
strooide ik de inhoud in mijn
hand.
Toen zag ik het pas, het ging
om chocolademunten in een
goudwikkel. Vanaf de kant
klonk enorm gelach en gejuich.
De conclusie was gauw getrok
ken, 's avonds hadden de heren
toeschouwers een potje gevuld
en verborgen tussen de scher
ven. De hele operatie en de
vondst van de 'gouden mun
ten' was ook nog op film vastge
legd. Tja, ik was even vergeten
dat ik ze de vorige dag had ver
teld dat de mooiste vondst voor
een archeoloog een pot met
gouden munten is.
Natuurjournaal
doorChiel Jacobusse
HET ZEEUWSE LANDSCHAP
Het is jammer, maar he
laas; populieren gaan
niet heel lang mee. Een
populier van een halve
eeuw oud kan met kunst en vlieg
werk nog een paar decennia over
eind gehouden worden, maar dan
slaat de aftakeling echt toe. Ten
minste, als het gaat om de veel
voorkomende Canadese populier;
de oorspronkelijk inheemse zwar
te populier gaat veel en veel lan
ger mee.
De komende jaren zullen er
weer heel veel populieren gekapt
worden, zoals onder meer blijkt
uit een recent persbericht van het
waterschap.
Als populieren gerooid zijn
blijft er een stobbe over, die meest
al niet veel meer dan een decime
ter boven het maaiveld uitsteekt.
De stobben worden vaak inge
smeerd met round-up, om te voor
komen dat er allemaal opschot
van jonge takken op de stobbe ont
staat. Maar daarmee wordt niet al
leen de vorming van nieuwe tak
ken voorkomen: het vergif zorgt
WOENSDAG 2 DECEMBER 2015
door Henk Hendrikse
3 3 jaar
samen
bouwen
door Cornelleke Blok
Leo van Dongen (rechts) en Rien Koek. foto Lex de Meester
Pot uit Haamstede met
'gouden' munten.
Henk Hendrikse werkt bij Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland.
Paarse korstzwam.
