REPORTAGE 13
mmëwM
Reusel
Bergeijk
Achel
j>
Maar al te vaak ging het mis. Honderden
hebben zich dodelijk vergist in het mysterieu
ze gevaar van elektrocutie. Op de boerenhoe
ven kwam het licht in die dagen nog uit petro
leumlampen. Elektriciteit was een onbekend
fenomeen, met alle achteloosheid van dien.
Na de wapenstilstand van li november 1918
verdween 'dun draod' geruisloos uit het grens
landschap. Boeren gebruikten de palen om
hun weiland af te bakenen. De oorlog was
gedaan, de grens was weer open. Rap zakte de
stroom aan verdriet die de Dodendraad had
veroorzaakte in het collectief geheugen weg.
Honderd jaar na dato ziet Herman Janssen
de historische verschrikking als spelvreugde
terug bij de kinderen die ze in Zondereigen
ontvangen. „We merken bij de jeugd een grote
drang om die Dodendraad te overwinnen.
Soms slaat de fantasie helemaal op hol." Maar
hij weet ook donders goed waarom ze het
verhaal levend moeten houden: „Eén keer zei
een Afrikaanse jongen tegen onze gids: 'Mijn
heer, een oorlog lost niets op en heeft totaal
geen zin'. Zo'n reactie weet ons te motiveren."
HEK ONDER HOOGSPANNING
ZATERDAG 28 NOVEMBER 2015
Meer
Nassau
EINDHOVEN
VALKENSWAAI
Sinds 2014
TURNHOUT
Molenbeersel
MAASEIK
Roosteren
TILBURG
Meer(12 november 1918)
Daags na de wapenstilstand spoedt de 19-jarige Jan van Looveren uit
Meer zich naar zijn ouders in Wuustwezel, om hun te vertellen dat hij in
Nederland een boerderij heeft gekocht. De boerenzoon gaat ervan uit dat
de Duitsers, nu het vrede is, de stroom af hebben gezet. Dat is niet zo.
r~1 v
NEDERLAND
De stukjes Belgisch gebied
tussen de rijksgrens en de
versperring waren ook
door Duitse troepen bezet.
Baarle-Nassau (26 juli 1915)
Twee dagen nadat de Duitsers hun hek bij
Baarle-Nassau onderstroom hebben gezet,
plaatst de 19-jarige Fransman Lucien Maurits
er een zelfgemaakt laddertje van dennenhout
tegenaan. Waarschuwingen van buurtbewo
ners slaat hij, met fataal gevolg, in de wind.
Een van de duizend slachtoffers die omkwamen aan de draad.
Baarle-Nassau (9 okt. 1916)
De Nederlandse zusjes Toke
en Sjowke Verheyen wonen en
werken aan weerszijden van
de grens. Aan de draad wisse
len ze regelmatig spullen uit.
Op een kwade dag blaast de
wind de rok en de haren van
Sjowke tegen de draad. Als
Toke haar zus bij de draad wil
wegtrekken, wordt ook zij
doodgebliksemd.
Achel (2 7 september 1917)
De 26-jarige Eugène Cox helpt heime-
Achelse 'ijk een groep Belgen naar de vrijheid
Kluis 'n Nederland, voorbij de draad, te
loodsen. Maar er is verraad in het
spel. De Duitsers openen het vuur.
Cox wordt dodelijk getroffen.
Bergeijk (8 september 1916)
De vierjarige Peter Wuyts wordt geëlektrocu-
teerd terwijl hij spelend onder de draad door
wil kruipen. Omstanders moeten de radeloze
vader bij zijn kind weghouden. Meteen rubbe
ren band wordt de kleuter van de draad ge
haald. Een verkoold handje valt op de grond.
Belgische grens
ROERMOND
_VnDodelijk \mmM Reconstruct'e
slachtoffer jMr van dodendraad
dodendraad #rrV
MAASTRICHT Politieke prent van Albert Hahn uit 1915.
Het bijschrift luidde: 'Weer een Belg, die over
de grens naar Nederland wilde vluchten, in
het electrische prikkeldraad blijven hangen en
door den stroom gedood'.
Nu een spelletje bij het vredesmonument van Zondereigen, toen levensgevaarlijk: het nemen van de Dodendraad.
archieffoto Ramon Mangold
infographic Julius Wintermans Maps4News bron www.dodendraad.org
De Dodendraad bestond
in feite uit drie rijen palen,
die meestal van dennen
hout waren.
Op de twee buitenste,
minder hoog dan de eigen
lijke Dodendraad, stond
geen stroom. Ze moesten
mens en dier bij het ge
vaar weg zien te houden.
De stroomdraden waren
bevestigd aan porseleinen
isolatoren. Van die 'potjes'
zijn er later veel terug
gevonden in de bodem.
De elektrische versperring
bestond meestal uit vijf of
zes draden, waar steeds
een dertigtal centimeters
tussen zat.
Duitse schildwachten
bewaakten wandelend het
hek. Ze hadden de taak
meteen te schieten als
iemand niet op een waar
schuwing reageerde. Over
dag hielden de Duitsers
ook vanuit luchtballonnen
de draad in de gaten.
Gemiddeld zijn 2,4
slachtoffers per strekken
de kilometer gevallen.
10 km
HERDENKINGS
MONUMENT
Sinds 1920
