II
Schaalvergroting in onderwijs is doorgeslagen
Minister Bussemaker (Onderwijs) bindt strijd aan met mbo-kolos
10 NIEUWS
De mbo moet weer een herkenbare
school worden, waar studenten een
naam hebben en zich thuis voelen.
VW betaalt
fiscus voor
gesjoemel
'Rolo' Loeki
aller tijden
Amarantis. Minister
Jet Bussemaker
moet nog altijd
zuchten als ze de
naam van de onder-
wijskolos met
30.000 leerlingen hoort. Amaran
tis werd zó groot, dat het in 2012
in grote financiële problemen
kwam en moest worden opge
splitst. Bussemaker was koud een
maand minister toen het rapport
over alle problemen op haar bu
reau belandde. „Het is typisch een
voorbeeld van een school die van
niemand meer was."
„Het onderwijs op de regionale op
leidingscentra is wel erg one size
fits all geworden. Het lijkt één pot
nat. Ik zie dat het mbo heel divers
is. Het is letterlijk een afspiegeling
van onze samenleving. Breng dat
dan ook beter over het voetlicht.
Maak er weer herkenbare scholen
van, met een eigen directeur, waar
de studenten zich thuisvoelen, ge
kend en herkend worden en ge
mist als ze er een dag niet zijn.
Dat verkleint de kans op schooluit
val. Nu verdwalen ze. En niet al
leen de studenten, maar ook de
ouders. Als je als student op een
school zit waar je rond kunt dwar
relen zonder dat iemand op je let,
waar het niet uitmaakt of je wel
of niet komt opdagen, dan voel je
je ook niet betrokken bij de
school. Juist de minder gemoti
veerde studenten hebben dat no
dig. De menselijke maat moet te
rug. Je ziet dat ook in de thuis
zorg, daar is buurtzorg nu in op
komst."
„Het is niet zo dat het allemaal
niet deugt. Het is meer: hoe laten
we beter zien wat voor moois er
bij het mbo is. Die amorfe massa,
daar moeten we van af. Niet alle
mbo's hoeven hetzelfde te doen.
Van mij mogen er meer regionale
profielen zijn, meer diversiteit.
Dan is er ook meer ruimte voor sa
menwerking met het bedrijfsle
ven. Die willen heus wel gastles
sen geven, investeren in innova
ties of apparatuur uitlenen, maar
alleen als ze dichtbij het onder
wijs staan en niet met zomaar een
manager te maken hebben. Als je
bij een mbo komt, moet je het vak
manschap kunnen ruiken en voe
len. En niet in een onherkenbare,
generieke hal staan."
„De colleges kunnen best in een
groot gebouw zitten, als het dan
bijvoorbeeld in aparte hoeken
wordt georganiseerd. De norm is
het onderwijs, niet de locatie.
Maar je moet wel denken: hier
staat het onderwijs centraal."
'Studenten moeten
weer gekend en
herkend worden en
gemist ais ze er
een dag niet zijn'
„In Rotterdam hebben ROC's Zad-
kine en Albeda geëxperimenteerd
met het vormen van geheel zelf
standige vakcolleges. Dat kon niet
omdat zo'n kleine school finan
cieel kwetsbaar zou worden en
het risico zou ontstaan dat ze met
elkaar gaan concurreren op stu
dentenaantallen. Het bestuur
blijft dus bestaan, maar krijgt wel
een andere, dienende rol. Ze moe
ten faciliteren en niet voorschrij
ven. Ook zijn ze niet meer het ge
zicht naar buiten toe, dat is de di
recteur van het college. Die gaat
over het onderwijs. Maar die direc
teur kan dan niet in z'n eentje be
slissen dat er een nieuw gebouw
voor zijn school moet komen,
want daar gaat hij niet over."
„Dat hoeft en mag niet duurder
zijn. Bij fusies wordt vaak ge
schermd dat het goedkoper is, ter
wijl daar vaak ook vreselijk veel
kosten worden gemaakt om de or
ganisaties in elkaar te schuiven."
De schaalvergroting die opeenvol
gende kabinetten sinds halverwe
ge jaren 80 hebben doorgezet in
de publieke sector, heeft zelden
tot betere organisaties geleid. Dat
blijkt uit onderzoek van Jos
Blank, hoogleraar productiviteit
van de publieke sector, verbon
den aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam en de TU Delft.
Dat mbo-instellingen nu een li
miet krijgen van 5.000 leerlingen
is door het ministerie van Onder
wijs mede gekozen op basis
Blanks onderzoek. De vorming
van de grote ROC's is ingezet
door toenmalig PvdA-onderwijs-
minister Jo Ritzen. Hij meende
dat leerlingen zo niet meer zon
der diploma zouden afhaken. Als
ze voor een verkeerde opleiding
hadden gekozen, konden ze im
mers makkelijk doorstromen
naar een andere opleiding op de
zelfde school, was het idee.
Maar volgens Blank werkt groot
schaligheid bij de overheid vaak
averechts: „In de afgelopen 20,30
jaar zien we dat heel veel voorzie
ningen enorm gegroeid zijn. Kijk
naar het onderwijs, de zorg, maar
ook naar de politie en de rechtelij
ke macht. De schaalvergroting is
doorgeslagen", zegt hij. Blank:
„Een fusie is ook heel duur. Daar
komen zoveel kosten bij kijken.
Een samengevoegde gemeente
houdt bijvoorbeeld 6 tot 7 jaar
last van een fusie." Inmiddels
komt het kabinet op meer terrei
nen terug van het idee van groot
schaligheid. Zo ging het plan om
de provincies te laten fuseren tot
superprovicies in de koelkast en
wordt in de zorg aangestuurd op
weer kleinschaliger thuiszorg in
de wijk. Blank onderzocht wan
neer er meer nadelen dan voorde
len kleven aan grote organisaties.
In het hoger- en middelbaar be
roepsonderwijs concludeerde hij
dat de voordelen omslaan in nade
len bij instellingen met kostenni
veaus van tussen de 30 en 60 mil
joen euro. Dat laatste bedrag staat
grofweg gelijk aan zo'n 6.000 vol
tijdstudenten. Blank zegt de bu
reaucratische lijnen bij een split
sing wel 'geheel moeten worden
doorgeknipt". „Als je een groot ma
nagement houdt, dan blijven de
problemen hetzelfde."
Volkswagen gaat de Neder
landse Belastingdienst com
penseren als aan eigenaren
van sjoemeldiesels onte
recht fiscale voordelen zijn
gegeven. Dat schrijft Volks
wagen aan het ministerie
van Financiën. VW neemt
extra heffingen volledig
voor zijn rekening. Wiebes
vindt dat als de fiscus geld
is misgelopen, 'dit thuis
hoort bij de veroorzaker.'
Mensen met een sjoemel-
diesel hoeven dus niet
bang te zijn dat de fiscus
achter hen aan komt.
„Nanananana. Bedenk
goed wat je met je laatste
Heel veel mensen kun
nen deze zin afmaken, en
zien ook gelijk de reclame
voor zich waarbij een jon
getje een olifant plaagt en
deze olifant jaren later
wraak neemt door hem, in
middels een volwassen
man, met zijn slurf een
flinke mep te geven. Deze
reclame Rolo uit 1996 is gis
teren verkozen tot de win
naar van de Ster Gouden
Loeki Aller Tijden, de leuk
ste spot in 50 jaar reclame.
MENSEN
'Student
verdwaalt
er nu'
door Hanneke Keultjes
Dat nooit meer?
Minister
Jet Bussemaker
van Onderwijs.
foto Werry Crone/
Hollandse Hoogte
Het mbo wordt wel gezien
v als het afvoerputje van het
onderwijs. Gaat u dat tij nu
keren met wéér een reorga
nisatie?
Moeten die grote gebouwen dan ver
dwijnen?
U wilt aparte scholen, maar laat het
overkoepelende bestuur in stand.
Moet dat ook niet ook afgebroken
om wanbeleid te voorkomen?
Kleinere scholen klinkt ook als duur
dere scholen.
door Hanneke Keultjes
DEN HAAG
HILVERSUM
MAO ZEDONG
In het Lagerhuis
Grote roerganger Mao speel
de gisteren onverwacht een
rol in het Britse parlement.
Tot hilariteit van de toehoor
ders toverde oppositielid
John McDonnell van Labour
Mao's rode boekje tevoor
schijn tijdens een debat.
McDonnell kritiseerde minis
ter van Financiën George Os
borne over de „nationalisatie
van de Britse industrie door
andere landen zoals China".
BARACK OBAMA
'Geen terreurgevaar'
President Obama heeft de
Amerikaanse bevolking giste
ren gezegd dat er in de Vere
nigde Staten geen terreurge
vaar is. De bevolking kan
met een gerust hart begin
nen aan het vieren van
Thanksgiving Day en het
vrije weekeinde. Er is geen in
formatie die duidt op aansla
gen door IS of andere extre
mistische organisaties, zo
luidde zijn boodschap.
