Teneêl
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 13
Joke de Witte overleed volkomen
onverwacht, tijdens het hardlopen.
Dochter Suzan mist haar.
et was een schok, be
gin dit jaar. Heel
Walcheren, heel Zee
land reageerde met
ongeloof: Joke, dat
kan niet!
Want ja, wie kende Joke de Witte
eigenlijk niet? De krant schreef over
het afscheid van een 'recreatie-icoon'.
Ruim twintig jaar was ze eigenaar
van camping Dishoek, ze was actief
binnen de Recron, was bestuurslid
van de Kamer van Koophandel. En zo
veel meer.
Dochter Suzan de Witte (33) wil
graag vertellen hoe bijzonder haar
moeder was. Suzan woont in Amster
dam en werkt op het hoofdkantoor
van GrandVision Benelux in Soester-
berg waar onder andere Pearle en
Eyewish bijhoren. Ze is 'merchandi
ser', wat wil zeggen dat zij bepaalt
hoe we in de winkel kennismaken
met de brillencollectie. Zien we eerst
de goedkope, of springen vooral de
klassieke brillen in het oog?
Dinsdag, 17 februari 2015. Die dag
zal Suzan nooit vergeten. Ze was aan
het werk. Rond 2 uur 's middags
werd ze gebeld door haar zus. Mama
ligt in het ziekenhuis in Rotterdam,
was de boodschap. Achteraf heeft ze
het hele gebeuren in grote lijnen kun
nen reconstrueren: „Het bleek dat
mijn moeder die dag vroeg was gaan
hardlopen. Dat deed ze meestal drie
keer per week, een vast rondje, zo'n
acht kilometer richting Dishoek.
Waarschijnlijk is ze die dag gevallen.
De oorzaak weten we niet. Rond 8
uur is ze gevonden door een man, die
meteen een ambulance heeft gebeld
en met hulp van 112 heeft geprobeerd
om haar te reanimeren. Er was spra
ke van dat er een helikopter zou wor
den gestuurd, maar daarvoor was het
te mistig. Ze werd met spoed naar
het Erasmus Ziekenhuis in Rotter
dam gebracht. Er was niemand die
wist wie ze was. Haar beste vriend
Karei hoorde in de loop van de dag
het politiebericht. Hij legde de link:
vrouw, rood haar, hardloopster, ge
vonden. En is toen gaan bellen."
Suzan en haar zes jaar oudere zus
Judith troffen elkaar in het zieken
huis. Een enkele keer kwam er een
medisch bericht - 'we gaan haar op
temperatuur brengen' - dat hoop gaf.
Maar de meeste signalen waren een
duidig: 'er is geen enkele activiteit
meer'. Suzan: „Ik ben heel dankbaar
dat we die dagen hebben meege
maakt. Zo kun je naar het einde toele
ven. Vrijdag is ze van de beademing
gehaald. Aan één kant ben ik blij dat
het zo is gegaan. Onze moeder wilde
absoluut geen gedoe, ze had het ons
kwalijk genomen als ze gehandicapt
in leven was gebleven. Ja, ze was een
hele sterke, ondernemende vrouw."
Zus Judith is getrouwd en heeft
twee kinderen. Suzan is alleenstaand.
Ze had dagelijks contact met haar
moeder. Via de telefoon, via de app.
Ze schiet vol als ze vertelt: „Mijn
moeder zat heel erg in mijn leven.
Omdat ze laat naar bed ging, kon ik
haar eigenlijk altijd bellen. Ook als ik
zelf laat thuis kwam. Ze was heel
ruimdenkend. Zelfben ik een dro
mer. Wat heb je vandaag gegeten,
wat ben je aan het doen, dat soort ge
sprekjes. Alsof je naast elkaar op de
bank zit. We hielden allebei van
kunst. Film, bijvoorbeeld. Ze ging el
ke dinsdag naar de bioscoop, we gin
gen samen naar het festival Film by
the Sea. Mijn moeder moest elke dag
de zee even zien. Een wandelingetje,
een cafeetje. Ik kende haar strikte pro
gramma. Dinsdag film, woensdag
schilderles in Eeklo. Maandag was
voor tante Jannie in Middelburg. Tan
te Jannie is geen echte tante, ze is de
moeder van de beste vriendin van
mijn moeder. Ze ging graag naar haar
toe, gewoon om er te zijn."
Suzan weet het. Je kunt zo'n ver
lies rationaliseren. Maar emotioneel
vindt ze het nog steeds heel moeilijk.
„Sinds november 2013 heb ik een ei
gen huis in Amsterdam. Daar een
schilderij, hier een sculptuur, de ring
aan mijn vinger: door alle dingen die
mijn moeder maakte is ze nog zeer
aanwezig. Ze heeft me geleerd goed
voor mezelf te zorgen. Vriendjes die
te veel een claim op me legden, daar
zei ze wat van. Je moet je fantas
tische zelf zijn, zei ze."
Joke de Witte ligt begraven in Kou-
dekerke. Suzan komt er maandelijks.
Joke de Witte
Ook dit weekeinde zal ze er zijn, als
zus Judith haar 40ste verjaardag in
Vlissingen viert. Suzan: „Als ik naar
het graf ga, is dat om even bij te klet
sen. Ze zegt niet veel terug. Maar in
mijn hoofd hoor ik haar stem."
Streektaal
Toor wï de tied van de
uutvoeriengen. M'n ao-
de vroeher op 't durp 'n
rederiekerskaemer mit
de naem De Watergeus. Gin
maans kon zaahe wie of de
naem bedocht ao in gin maans
kon behriepe waerom of ze vö
die naem ekozen aode, want d'r
bin op Renisse nooit waeterheu-
zen eweest. Ma goed, De Water
geus ei lank bestae. D'r waere
vee middenstanders lid van in
die deeje aomè ulder besten om
op 't teneêl 'n eêl aore vint of
vrouwe te spelen. Jao, in 't waere
echte drama's, Meêstentieds
in drie bedrieven in juust in 't
leste bedrief waere bie de vrou
wen in de zael de zaddoeken
nog a 's noödig. De opvoerien-
gen waere aoltied in 't café,
want dae was 'n teneêl. Noe jao,
teneêl, 't was zö klein, dat 't 'n
wonder was dat 'r ok nog plekke
was vó 'n decor, wae maenden
an ewaarkt wier. D'r is in aalk
durp wè 'n vint te vinden mit
gouwe andjes in de schilder, die
ok lid was, kon 't nog mooier
maeke. Wat ze aomè an
teneêlstikken ebrocht was Jan-
nekee, die 't mien vertaalde, ver-
hete, ma wat 'r verkeerd was
ehae kon ze nog goed oplepele.
Zó most Jaone in 'n bepaeld stik
't teneêl opkomme mit 'n schae-
le vol oliebollen. Ma jao, toe dat
ze achter 't decor gebrocht wiere
dü de vrouwe van de bakker dee
je ze zö lekker ruke, dat aole
maansen die net nie an't spelen
waere d'r wè van wouwe proeve.
In kiek, toe dat 't zö varre was
dat Jaone de "uuskaemer" most
binnekomme mit de oliebollen
was de schaele leeg! In dan de
keer, dat de schilder op most
komme op 'n moment dat gin
maans 't verwachtte. Dat was
aoltied vö d'n eêle zael lache in
giere. Ma noe gaf 'n zo'n arde
dreun op de deure dat 'n mit 't
eêle paneêl nae binne viel. D'r
wier netuurlijk noe nog vee
meer gelache. De maansen bin't
stik allank a verhete, ma die
"act" nooit mi.
Nae vee jaeren dat 'r gin
teneêl was in 't durp wier d'r 'n
nieuwe vereênehienge op'ericht.
Die wier Op Drift enoemd naer
't aolereêste stik dat ze deeje op-
voere. 't Was 'n stik van de be
kende acteur Jan Lemaire, die
zaalf eêne keer nae Renisse
kwam om anwieziengen te
geen. Ouwere exleden van de re-
deriekers zeie dat 'r nog wat geld
op de bank stieng in dat ze dat
zouwe kunne kriehe as ze de
naem De Watergeus annaeme.
Ma dat wouwe de jongelui nie,
dust z'è de centen ok nooit ekre-
he. Op Drift ei vee mooie stik
ken ebrocht. Nie mï de drama's
van vroeher, ma wat medèrnere
stikken. Ma ok Op Drift bestae
nie mï. 't Wier aolsma moelijker
om de leden vast t'ouwen. De
maansen wille d'r eihe nie graeg
mï binde an 'n vereênehienge
mit verplichtiengen, dienk ik. 't
Mot aomè kort dure, gauw klaer
weze. M'n noe wè 'n durps'uus
mit 'n groot teneêl, vee groöter
as dat ze vroeher in de cafés ao
de, ma d'r oor nie mï dü
durpshenoten op gespeeld, 't Is
'n Theater an Zeê, dust'r gebeur
gelokkig dikkels nog wat. Ma ik
misse toch wè de leut om j'eihe
durpshenoten as eêl aore maan
sen op 't teneêl te zien. De slach
ter as pastoor in de krujenier as
boef. Niks mooiers!
ZATERDAG 21 NOVEMBER 2015
door Jan van Damme
H
Dochter Suzan vertelt: „Deze foto is gemaakt op de zaterdag voordat mijn moeder gevonden is. We reden
samen van Panta Rhei terug naar huis over het fietspad in de duinen. Ik riep al rijdend: mama, draai je eens
om. En toen kwam dit mooie plaatje." foto Suzan de Witte
31 maart 1950
20 februari 2015
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden?
We willen uw verhaal graag delen in on
ze rubriek 'In liefdevolle herinnering'.
U kunt contact opnemen met
Ab van der Sluis: 0118-434003,
chefnieuws@pzc.nl
door Henk Blom
Beluister de gesproken rubriek op
www.pzc.nl/streektaal
We praten nog steeds
In deze rubriek praten mensen over verlies,
rouw en hoe het leven verder gaat.
